Θέματα υγείας: Ανοσοποιητικό και βιταμίνες

Γράφει ο Δρ. Βασίλης Νομικός*

Πάρα πολλοί θα έχετε δει τον τελευταίο καιρό αναφορές για το ανοσοποιητικό σύστημα και πώς αυτό αντέδρασε στην πανδημία του κορονοϊού… Αλλού αναφέρεται πως η ενδυνάμωσή του θα μπορούσε να μας προστατέψει από λοίμωξη και κάποιες άλλες φορές περιγράφεται πως η υπεραντίδρασή του είναι αυτή που οδήγησε σε παραγωγή πολύ μεγάλης ποσότητας φλεγμονωδών ουσιών που ήταν υπεύθυνη για τις περισσότερες επιπλοκές της νόσου.

Βλέπουμε λοιπόν πως είναι πολύ περίπλοκο το θέμα του ανοσοποιητικού και ας μην ερμηνεύουμε απλοϊκά το τι σημαίνει και το πώς αντιδρά. Σίγουρα όμως ένα καλό ανοσοποιητικό σύστημα είναι ένα πολύ βασικό στοιχείο της άμυνάς μας κατά διαφόρων παθήσεων. Το σύστημα αυτό χτίζεται λίγο λίγο από την στιγμή που γεννιόμαστε, παίρνουμε πάμπολλα στοιχεία από τον μητρικό θηλασμό και από τον τρόπο που μεγαλώνουμε, αλλά και ζούμε όλη μας την ζωή. Η συνεχής επαφή μας με εισβολείς όπως τα μικρόβια και οι ιοί φτιάχνει έναν μηχανισμό για τη συνεχή βελτίωση της άμυνάς μας. Αυτός είναι και ο λόγος που το να κρατάμε τα παιδιά μας σε ένα σχεδόν αποστειρωμένο περιβάλλον με συνεχές πλύσιμο των διαφόρων επιφανειών με αντισηπτικά δεν βοηθάει καθόλου στην ανάπτυξη ενός ισχυρού ανοσοποιητικού συστήματος.

Ας έρθουμε τώρα στις περίφημες βιταμίνες… Είναι πολύ συχνό όταν κάποιος παρουσιάζει μια αδιαθεσία ή λίγο πυρετό να του χορηγούμε βιταμινούχα σκευάσματα, όπως πολυβιταμίνες ή μεμονωμένες βιταμίνες όπως η C. Για την βιταμίνη C μάλιστα η αρχή έγινε από τότε που ο Linus Pauling (δυο φορές βραβείο Νόμπελ) έγινε εμμονικός με αυτήν και ελάμβανε τεράστιες ποσότητές της, πράγμα όμως που ποτέ δεν απέδειξε πως τον ωφέλησε κάπου (επ’ ευκαιρία βλέπουμε εδώ πως αν κάποιος έχει κερδίσει Νόμπελ για κάποια έρευνά του, δεν τον κάνει αυτόματα να έχει πάντα και παντού δίκιο). Με τα χρόνια και μετά από πάρα πολλές μελέτες δεν απεδείχθη ποτέ κάποια ειδική ωφέλεια από συμπληρώματα βιταμινών, εκτός βέβαια από ειδικές και συγκεκριμένες περιπτώσεις. Όταν κάποιος αναρρώνει από ένα βαρύ χειρουργείο, από μια μακροχρόνια κατάκλιση χωρίς σωστή διατροφή, είναι πιθανόν να χρειάζεται ενίσχυση με τέτοια συμπληρώματα. Η μέτρηση μάλιστα των επιπέδων κάποιων βιταμινών μπορεί να μας πει αν υπάρχει πραγματική ανάγκη για ενίσχυση στη διατροφή μας, με συμπληρώματα.

Συνεπώς, το σωστότερο για το ανοσοποιητικό μας είναι η σωστή και πολύπλευρη διατροφή μας. Η κατανάλωση φρέσκων φρούτων και λαχανικών ακόμη και σε μικρές ποσότητες, λογική κατανάλωση κρέατος και περισσότερο ψαριών, των οσπρίων και των ξηρών καρπών, μπορεί να καλύψει τις όποιες ανάγκες μας σε οποιαδήποτε βιταμίνη. Μάλιστα συνήθως με στοιχειωδώς σωστή διατροφή έχουμε και υπερεπάρκεια. Σκεφτείτε πως το σελήνιο (ένα ιχνοστοιχείο) που βοηθάει πολύ τον οργανισμό μας περιέχεται πλήρως για κάθε ημέρα σε ένα μονό καρπό macademia. Εδώ να συμπληρώσουμε πως όποια ιχνοστοιχεία και βιταμίνες βρίσκονται μέσα στις τροφές απορροφώνται ιδανικότερα από ό,τι μέσα σε χάπια (γι’ αυτό και δεν είναι απλό μια βιταμίνη να είναι σε ένα σκεύασμα σε αρκετή ποσότητα, αλλά να είναι και σε μορφή, σωστά απορροφούμενη, αλλιώς πάει χαμένη).

Μεγάλο όμως ρόλο στο σωστό ανοσοποιητικό παίζουν και άλλοι παράγοντες, όπως το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η έλλειψη άσκησης και ποτέ μην ξεχνάμε η καλή ψυχική διάθεση. Δεν μπορεί λοιπόν να είμαστε υπέρβαροι, να καπνίζουμε, να είμαστε μέσα στην μαυρίλα και το άγχος και να ελπίζουμε πως παίρνοντας κάποια συμπληρώματα διατροφής θα παλέψουμε τις αρρώστιες, τα κρυολογήματα και νοσήματα όπως ο κορονοϊός.

Να τελειώσω λέγοντας πως μια βιταμίνη για την οποία γίνεται πολύ λόγος τα τελευταία χρόνια, η βιταμίνη D, ίσως να παίζει κάποιον σημαντικό ρόλο στην άμυνά μα. Όμως, δε νοείται λαοί της Μεσογείου, όπως οι Έλληνες, να έχουμε έλλειψη αυτής της βιταμίνης. Αιτία δεν είναι τόσο η διατροφή, όσο το ότι φοβηθήκαμε υπερβολικά τον ήλιο. Από εκεί που ατελείωτες ώρες ψηνόμασταν χωρίς καμία προφύλαξη, φτάσαμε είτε από φόβο είτε γιατί είμαστε χωμένοι μέσα στα σπίτια και τα γραφεία μας δουλεύοντας όλη μέρα, να μην εκθέτουμε το σώμα μας 30-45 λεπτά την ημέρα, στον θερινό ήλιο. Μετά μπορούμε να βάζουμε τα αντηλιακά μας και να καθόμαστε περισσότερο…

Συνεπώς, χωρίς υπερβολές, έχουμε ποικιλία στην διατροφή μας, τρώμε αρκετά φρούτα και λαχανικά, δεν καπνίζουμε, χάνουμε βάρος, περπατάμε, χαμογελάμε όσο μπορούμε, περνάμε κάποιες ευχάριστες στιγμές με φίλους και την οικογένεια και μπορούμε να έχουμε το καλύτερο δυνατόν ανοσοποιητικό. Συμβουλευόμαστε τον γιατρό μας για κάθε ειδική περίπτωση και όλα θα πάνε καλά.

* Ο κος Βασίλης Νομικός είναι καρδιολόγος στον Καρτεράδο Σαντορίνης