Σπάνια τα περιστατικά αναφυλαξίας ως επιπλοκή των mRNA εμβολίων

Μετά την έναρξη του μαζικού εμβολιασμού με τα εμβόλια των Pfizer και Moderna (τεχνολογία mRNA), εναντίον του ιού SARS-CoV-2, άρχισαν να αναφέρονται περιστατικά αναφυλακτικών αντιδράσεων. Με αφορμή πρόσφατο άρθρο στο αμερικανικό ιατρικό περιοδικό JAMA (Journal of American Medical Association), όπου περιγράφονται τα περιστατικά αυτά, οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Πάνος Μαλανδράκης, Γιάννης Ντάνασης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα δεδομένα.

Η αναφυλαξία είναι μια σοβαρή και δυνητικά επικίνδυνη για τη ζωή αλλεργική αντίδραση, που μπορεί να εμφανιστεί από λεπτά έως και ώρες μετά τον εμβολιασμό. Ο αρχικός υπολογισμός των περιπτώσεων αναφυλαξίας ήταν 11,1 περιπτώσεις ανά εκατομμύριο εμβολιασμών για το εμβόλιο της Pfizer στο διάστημα 14-23 Δεκεμβρίου 2020 και 2,5 περιπτώσεις ανά εκατομμύριο αντίστοιχα για το εμβόλιο της Moderna για το διάστημα 21 Δεκεμβρίου 2020 έως 10 Ιανουαρίου 2021.

Από τις 14 Δεκεμβρίου 2020 έως και τις 18 Ιανουαρίου 2021 έγιναν συνολικά 9.943.247 δόσεις του εμβολίου της Pfizer και 7.581.429 δόσεις του εμβολίου της Moderna στις ΗΠΑ και αναφέρθηκαν 66 περιστατικά αναφυλαξίας, 47 με το εμβόλιο της Pfizer (4,7 περιπτώσεις/εκατομμύριο) και 19 με το εμβόλιο της Moderna (2,5 περιπτώσεις/εκατομμύριο). Δηλαδή 66 περιστατικά αναφυλαξίας σε 17,5 εκατομμύρια δόσεις των mRNA εμβολίων.

Η μέση ηλικία των ατόμων που έκαναν αναφυλακτική αντίδραση στον εμβολιασμό ήταν τα 39 έτη για το εμβόλιο της Pfizer (εύρος 27-63) και τα 41 έτη για το εμβόλιο της Moderna (εύρος 24-63), με το 94% να είναι γυναίκες στην πρώτη κατηγορία και το 100% γυναίκες στη δεύτερη. Το 89% εμφάνισε και στα δύο εμβόλια τα συμπτώματα εντός 30 λεπτών (εντός 15 λεπτών το 76% και 84% αντίστοιχα). Μόνο 5 άτομα έκαναν αναφυλακτική αντίδραση στη δεύτερη δόση του εμβολίου. Το 77% των ατόμων που εμφάνισαν αναφυλακτική αντίδραση μετά τη χορήγηση του εμβολίου της Pfizer, είχαν ιστορικό αλλεργιών και το 34% προηγούμενο επεισόδιο αναφυλαξίας. Aντίστοιχα τα ποσοστά ήταν 84% και 26% για το εμβόλιο της Moderna.

Τα συμπτώματα ήταν τα ίδια περίπου για όλους τους ασθενείς, δηλαδή γενικευμένο εξάνθημα, αγγειοοίδημα, συμπτώματα απόφραξης του αεραγωγού και ναυτία.

Η σύσταση είναι η παραμονή για 15 λεπτά μετά τον εμβολιασμό για παρακολούθηση για όλους, ενώ για άτομα με ιστορικό αλλεργιών ο χρόνος αυτός αυξάνεται σε 30 λεπτά. Το 92% (61 άτομα) έλαβαν επινεφρίνη σαν επείγουσα θεραπεία της αναφυλαξίας. Όλοι αντιμετωπίστηκαν σε μονάδες υγείας, το 52% σε τμήμα επειγόντων περιστατικών και το 48% (32 άτομα) νοσηλεύτηκε, συμπεριλαμβανομένων 18 σε μονάδα αυξημένης φροντίδας, εκ των οποίων 7 διασωληνώθηκαν, χωρίς να έχουν αναφερθεί θάνατοι, λόγω αναφυλακτικής αντίδρασης από το εμβόλιο. Ο μέσος χρόνος για την εμφάνιση των συμπτωμάτων για αυτούς τους 7 ασθενείς που χρειάστηκε να διασωληνωθούν, ήταν τα 6 λεπτά, και 6 από τους 7 εμφάνισαν τα συμπτώματα σε λιγότερο από 11 λεπτά.

Συνοψίζοντας, αναφέρουν οι καθηγητές του ΕΚΠΑ, τα οφέλη του εμβολιασμού υπερτερούν των πιθανών κινδύνων, καθώς η αναφυλαξία είναι μία σπάνια επιπλοκή των mRNA εμβολίων, που μπορεί να αντιμετωπιστεί, πόσο μάλλον αν συλλογιστεί κανείς τη νοσηρότητα και τη θνητότητα της λοίμωξης COVID-19. Λόγω της οξείας έναρξης και της επικίνδυνης για τη ζωή φύση της αναφυλαξίας, είναι απαραίτητη η άμεση χορήγηση επινεφρίνης, ενώ όλες οι μονάδες υγείας που λειτουργούν ως κέντρα εμβολιασμού πρέπει να έχουν τις υποδομές και εκπαιδευμένο προσωπικό να διαχειριστεί μία αναφυλακτική αντίδραση.