Γιορτές στη “σκιά” της Όμικρον – Οδηγίες για προστασία και μείωση της διασποράς

Για την εκρηκτική άνοδο της παραλλαγής “Όμικρον”, η οποία αναμένεται να κυριαρχήσει στην Ευρώπη τον Ιανουάριο, προετοιμάζεται η παγκόσμια κοινότητα. Στην Ελλάδα έχουν διαγνωσθεί μέχρι σήμερα μερικές δεκάδες νέα κρούσματα του μεταλλαγμένου στελέχους Ο, αλλά η εβδομάδα ανάμεσα στα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά είναι αυτή που αναμένεται να φανεί η αλματώδης αύξηση της μετάλλαξης, αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, παθολόγος, καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας στις 24/11/2021 ονόμασε “μετάλλαξη ανησυχίας” το μεταλλαγμένο στέλεχος του κορονοϊού “Όμικρον”, και μόλις ένα μήνα μετά, το στέλεχος έχει εμφανιστεί σε τουλάχιστον 89 χώρες, ενώ χαρακτηρίζεται από μεγάλη μεταδοτικότητα με ρυθμό διπλασιασμού 1,5-3 ημέρες, αναφέρει η κα Ψαλτοπούλου, συνοψίζοντας τα νεότερα δεδομένα. Στις ΗΠΑ, πλέον η μετάλλαξη “Όμικρον” του κορονοϊού αποτελεί το 75% περίπου των νέων περιστατικών που διαγιγνώσκονται.

Κυριαρχία της “Όμικρον” στην Ευρώπη
Το μεταλλαγμένο στέλεχος “Όμικρον” αναμένεται να κυριαρχήσει και στην Ευρώπη τον Ιανουάριο, σύμφωνα με το ECDC (European Center for Disease Control and Prevention), ενώ στη Μεγάλη Βρετανία οι θάνατοι από το στέλεχος “Όμικρον” έχουν φτάσει ήδη στους 30, ενώ οι διαγνωσθέντες είναι πάνω από 100.000, σημειώνει η κα Ψαλτοπούλου. Όμως ταυτόχρονα στη χώρα αυτή, προσθέτει, συνυπάρχει σε έξαρση και το στέλεχος Δ, με αποτέλεσμα να υπάρχει αύξηση των νοσοκομειακών εισαγωγών στο Λονδίνο από COVID κατά 90%. Και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες προετοιμάζονται για την εκρηκτική άνοδο της “Όμικρον”, από τις βόρειες όπως η Ολλανδία που έχουν επιλέξει μεγαλύτερη κοινωνική αποστασιοποίηση (lockdown), μέχρι τις νότιες που έχουν διαφορετικό μείγμα μέτρων.

Το μεταλλαγμένο στέλεχος “Όμικρον”, υπογραμμίζει η καθηγήτρια, συμπεριφέρεται σαν τον άγνωστο Χ, αφού παρουσιάζει πολύ σημαντικές δομικές και λειτουργικές αλλαγές συγκριτικά με τα πρώτα στελέχη. Αρχικά δεδομένα δείχνουν ότι έχει τουλάχιστον 50 μεταλλάξεις συγκριτικά με τον αρχικό κορονοϊό, κυρίως στην πρωτεΐνη spike, δηλαδή στο σημείο αυτό που ο ιός προσδένεται στα ανθρώπινα κύτταρα. Σε μία αρχική δημοσίευση από το Hong Kong, φαίνεται ότι πολλαπλασιάζεται 70 φορές ταχύτερα στους ανθρώπινους αεραγωγούς συγκριτικά με την Δέλτα, στοιχείο που φαίνεται να οδηγεί στον μικρότερο χρόνο επώασης μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό και στη μεγαλύτερη μεταδοτικότητά του. Από την άλλη πλευρά, η λοίμωξη στους πνεύμονες φαίνεται να είναι λιγότερο σοβαρή, γιατί πιθανώς στον πνευμονικό ιστό πολλαπλασιάζεται αρκετές φορές λιγότερο. Όμως, όλα αυτά τα επιστημονικά στοιχεία μπορούμε να τα θεωρήσουμε τόσο αρχικά όταν αυτή η μετάλλαξη είναι ενός μηνός, που χρήζουν πολλαπλές επιβεβαιώσεις ώστε να γενικευθούν, τονίζει η κα Ψαλτοπούλου.

Ταυτοχρόνως, υπογραμμίζει, φαίνεται ότι ο εμβολιασμός με τις 2 δόσεις δεν επαρκεί για την αντιμετώπιση της “Όμικρον”, ενώ μόνο 1 ή 2 από τα μονοκλωνικά αντισώματα που κυκλοφορούν οι φαρμακευτικές εταιρείες διεθνώς, παραμένουν αποτελεσματικά.

Οι ελπίδες για την αντιμετώπιση της υπερ-μετάλλαξης “Όμικρον”
Τώρα και με την έλευση του νέου έτους 2022 και κλείνοντας ο ιός δύο έτη ζωής ανάμεσά μας, οι ελπίδες μας όσον αφορά την αντιμετώπιση της υπερ-μετάλλαξης “Όμικρον”, εντοπίζονται στα παρακάτω στοιχεία, σύμφωνα με την κα Ψαλτοπούλου:

• Λιγότερο σοβαρή λοίμωξη του πνευμονικού παρεγχύματος.
• Πιθανώς παραμένει η Τ κυτταρική ανοσία και επομένως οποιοσδήποτε έχει ήδη εμβολιαστεί ή νοσήσει, έχει λιγότερη πιθανότητα να νοσήσει βαριά.
• Η τρίτη (ενισχυτική) δόση των mRNA εμβολίων σίγουρα (και ίσως και άλλων εμβολίων) φαίνεται να λειτουργεί στο 85% των περιπτώσεων, προφυλάσσοντας από την βαριά νόσηση.
• Στη Νότια Αφρική, και ίσως και στη Μεγάλη Βρετανία που προηγούνται χρονολογικά στην έλευση του (πέμπτου) κύματος της πανδημίας υπερ-μετάλλαξης “Όμικρον”, φαίνεται ότι η καμπύλη των θανάτων είναι κατά πολύ ηπιότερη και δεν αντιστοιχεί με την εκρηκτική άνοδο των νέων κρουσμάτων.
• Η αποτελεσματικότητα των αντιικών φαρμάκων για τον κορονοϊό παραμένει και για το στέλεχος “Όμικρον”.

“Παρόλα τα παραπάνω ενθαρρυντικά στοιχεία, το γεγονός είναι ότι πρόκειται για ένα μεταλλαγμένο στέλεχος με πολλά άγνωστα στοιχεία, και μελλοντικά δεν αποκλείονται να γίνουν και άλλες μεταλλάξεις, ειδικά όταν δισεκατομμύρια πληθυσμού στον πλανήτη μας παραμένουν ανεμβολίαστα ή μερικώς εμβολιασμένα”, σημειώνει η καθηγήτρια.

Οδηγίες προστασίας και μείωσης της διασποράς
Στη χώρα μας έχουν διαγνωσθεί μέχρι σήμερα μερικές δεκάδες νέα κρούσματα του μεταλλαγμένου στελέχους “Όμικρον”, αλλά η εβδομάδα ανάμεσα στα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά είναι αυτή που αναμένεται να φανεί η αλματώδης αύξηση της μετάλλαξης στα λύματα και στα νέα κρούσματα.

Οι συστάσεις, σύμφωνα με τα δεδομένα μέχρι σήμερα, είναι:

• Η τρίτη δόση εμβολιασμού να γίνει από όλους (είναι σημαντικό ότι στην Ελλάδα είμαστε σε πολύ καλό σημείο συγκριτικά με τον μέσο ευρωπαϊκό όρο)
• Μάσκες παντού (ειδικά την KN95) και υγιεινή χεριών
• Αποφυγή συνωστισμού

Αν δεν μπορεί να αποφευχθεί, διενέργεια διαγνωστικών τεστ πριν να πάμε σε χώρους που μπορεί να υπάρξει συνωστισμός, και τουλάχιστον μετά από 2 ημέρες, ενώ βλέποντας την μεγάλη έλλειψη διαγνωστικών τεστ αυτή τη στιγμή στις ΗΠΑ και Μ. Βρετανία, μπορούμε να προμηθευτούμε περισσότερα, γιατί θα μας χρειαστούν τον επόμενο μήνα.

Αν έχουμε βρεθεί σε χώρους με συνωστισμό, καλό είναι να περάσουν 1-2 ημέρες πριν αποφασίσουμε να δούμε προσφιλή μας πρόσωπα, που μπορεί να περιλαμβάνουν άτομα τρίτης ηλικίας με προβλήματα υγείας, εγκύους, ανοσοκατασταλμένους ή βρέφη και παιδιά που δεν έχουν προλάβει ακόμη να εμβολιαστούν.