Ο πολύπαθος τομέας Υγείας στη Σαντορίνη (και όχι μόνο)

Του Βασίλη Νομικού*

Υπάρχει ένας μύθος, συντηρούμενος με ευκολία αλλά και με σύστημα, πως ο ιδιωτικός τομέας υγείας είναι κακός, οι γιατροί είναι μόνο για το χρήμα και πως θα ήθελαν να μην υπάρχει ο δημόσιος τομέας. Εύκολα λοιπόν όταν πρόκειται να συζητήσουμε για πιθανές λύσεις στο θέμα Υγεία, αρχίζουμε τους αφορισμούς, αδυνατώντας να δούμε την πραγματικότητα, αλλά και να συζητήσουμε με ανθρώπους που την υγεία τη γνωρίζουν καλά και την υπηρετούν δεκαετίες.

Έρχομαι λοιπόν εγώ, ο “κακός” ιδιώτης γιατρός, να σχολιάσω τα κακώς κείμενα στην υγεία στο νησί μας, τη Σαντορίνη.

Πριν επτά χρόνια όταν ήρθα για να εργαστώ εδώ (από διάφορες συγκυρίες), μια από τις κουβέντες που έκανα, ήταν αν θα μπορούσα να συνεργαστώ με το κλειστό ακόμη Γενικό Νοσοκομείο Θήρας, για το οποίο όμως διαδιδόταν πως σύντομα θα λειτουργούσε, όπως και βέβαια έπρεπε να γίνει! Το είχα δει και το είχα θαυμάσει… Όταν ήρθε η στιγμή και εξαγγέλθηκε η έναρξη λειτουργίας του, πίστεψα πως επειδή θα λειτουργούσε ως ΑΕΜΥ, θα έδινε την απαραίτητη ευελιξία συνεργασίας με ιδιώτες γιατρούς κι έτσι έκανα αίτηση.

Διαφήμιση

Την ίδια ώρα διάβαζα με προσοχή τον κανονισμό λειτουργίας και με έζωναν οι πρώτες ανησυχίες, π.χ. ένας μόνο γιατρός για την ΜΕΘ του νοσοκομείου. Έχοντας επί 6 χρόνια υπηρετήσει σε ΜΕΘ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, γνώριζα καλά πως αυτό είναι απλώς αδύνατον! Για να λειτουργήσει στοιχειωδώς, έπρεπε να προσληφθούν τρεις τουλάχιστον ειδικοί σε ΜΕΘ. Άρα η ΜΕΘ ήταν καταδικασμένη, πριν καν λειτουργήσει. Ακόμη έβλεπα μεγάλο αριθμό βοηθητικού προσωπικού σε σχέση με το καθαρά ιατρικό και αισθανόμουν πως το λειτουργικό κόστος θα ήταν υψηλό. Βάσει ιατρικού προσωπικού, δύσκολα θα άνοιγαν πάνω από 10 κλίνες παθολογικού και χειρουργικού τομέα, όπως και έγινε. Εξαιρώ τον νεφρολογικό, όπου δε μένουν για νοσηλεία. Η δε εστίαση θα μπορούσε να καλυφθεί με εξωτερική τροφοδοσία για τόσο μικρό αριθμό νοσηλευόμενων και εφημερευόντων, όπως κάνουν όλα τα ιδιωτικά νοσοκομεία, καθώς τους στοιχίζει λιγότερο από το να συντηρούν πλήρη κουζίνα. Ακόμη, έως σήμερα αδυνατώ να καταλάβω γιατί με 12 θέσεις γραμματέων δεν υπάρχει ούτε μία διαθέσιμη να δακτυλογραφεί εξιτήρια και πορίσματα διαγνωστικών εξετάσεων, τόσο για λόγους ευκρίνειας σε σχέση με τα χειρόγραφα, όσο και για λόγους αρχειοθέτησης στον φάκελο (?) του ασθενούς.

Η αίτησή μου βέβαια απορρίφθηκε, καθώς διατηρούσα ιδιωτικό ιατρείο, το οποίο και μου ζητήθηκε να κλείσω. Δύο χρόνια μετά αναγκάστηκαν και ζήτησαν συνεργασία από ιδιώτες γιατρούς, οι οποίοι τότε ξαφνικά μπορούσαν να διατηρούν ιδιωτικό ιατρείο!

Μετά τον αρχικό ενθουσιασμό των εγκαινίων και μετά τους πρώτους μήνες άρχισε να διαφαίνεται το πρόβλημα κάλυψης από ιατρούς σε όλα σχεδόν τα επίπεδα. Οι λόγοι διάφοροι. Ας δούμε για ποιον λόγο ένας γιατρός θα ήθελε να έρθει να εργαστεί στο ΓΝ Θήρας και ταυτόχρονα να μην βρίσκει σπίτι να μείνει στα 40 του, 50 ή και 60 του… Να πληρώνει ακριβή βενζίνη, ακριβά εισιτήρια για να επιστρέφει στην ηπειρωτική χώρα, να πληρώνει ακριβότερα τη διατροφή του και την εν γένει διαβίωσή του. Απλά λοιπόν ΚΑΝΕΙΣ δεν θέλει!

Η ύπαρξη μάλιστα γιατρών δύο διαφορετικών εργοδοτών και δύο διαφορετικών μισθολογικών επιπέδων και επιστημονικών τίτλων δημιουργούσε και δημιουργεί ένταση στις σχέσεις, έστω κι αν αυτό δε φαίνεται ιδιαίτερα. Αυτός είναι άλλος ένας λόγος, που δεν έπρεπε να υπάρξει συγχώνευση ΑΕΜΥ και Κέντρου Υγείας. Το αποτέλεσμα είναι γιατροί να αποχωρούν και βέβαια να μην αναπληρώνονται. Οι πρόεδροι του Νοσοκομείου αλλάζουν, 5 έως σήμερα μέσα σε 5 χρόνια και λύση καμία. Ο κόσμος συνήθως το βλέπει καθαρά πολιτικά (όχι ότι δεν είναι, αλλά με εντελώς άλλη λογική από αυτήν που εγώ βλέπω το “πολιτικά”) και συνεχίζουμε τις αλληλοκατηγορίες χωρίς λύση.

Ακούω και διαβάζω για ένταξη στο ΕΣΥ, χωρίς βέβαια κανείς να μας πει πώς ξαφνικά, επειδή θα είναι στο ΕΣΥ, θα γεμίζουμε γιατρούς, χωρίς να λυθεί κανείς από τους λόγους για τους οποίους το ΓΝ Θήρας δεν επιλέγεται από συναδέλφους μου. Να θυμίσω εδώ πως αν φύγει από την ΑΕΜΥ και πάει στο ΕΣΥ, θα χάσει αυτομάτως την όποια ευελιξία ακόμη έχει σε αρκετά θέματα προμηθειών και στην στήριξη από ιδιώτες γιατρούς. Η αίσθηση που έχω είναι πως εάν ενταχθεί στο ΕΣΥ θα είναι και το τέλος…

Μόλις πάει να αναφερθεί η λέξη ιδιώτης, ακολουθούν φωνές για ξεπούλημα, λες και γι’ αυτό που έχουμε σήμερα είμαστε υπερήφανοι. Οι ηρωικές προσπάθειες και η κατάρρευση γιατρών και προσωπικού δεν μπορεί να είναι κάτι που θα διαρκέσει επ’ άπειρον. Κάποια στιγμή θα φύγουν και αυτοί…

Επίσης, να συμπληρώσω ότι στελεχώνοντας το νοσοκομείο με τους αγροτικούς γιατρούς, διαλύθηκε εντελώς η πρωτοβάθμια φροντίδα στο νησί, οι συνάδελφοι αγροτικοί γράφουν μόνο συνταγές όταν επισκέπτονται μία στις τόσες τα ιατρεία τους, ο παππούς και η γιαγιά έχασαν τον δικό τους γιατρό και για οτιδήποτε απλό χρειάζεται κάποιος, π.χ. ένα ήπιο εμπύρετο, έναν βήχα, έναν πονόκοιλο, μια υπέρταση, περιπτώσεις δηλαδή που λύνονται εύκολα σε ένα αγροτικό ιατρείο, τώρα κατακλύζονται τα επείγοντα του νοσοκομείου, με αποτέλεσμα οτιδήποτε πιο σοβαρό να περιμένει με τις ώρες να εξεταστεί, τα εργαστήρια του ακτινολογικού και του μικροβιολογικού να κάνουν ένα σωρό μη απαραίτητες εξετάσεις, που έχουν και κόστος και μεγάλο χρόνο απασχόλησης του ελάχιστου προσωπικού. Δεν συζητάω το ότι δεν υπάρχει εδώ και καιρό, σε μόνιμη βάση παθολόγος και καρδιολόγος, οι οποίοι να μπορούν να παρακολουθούν νοσηλευόμενους του παθολογικού τομέα, μιας και ανειδίκευτοι αγροτικοί ή γενικοί γιατροί (που ευτυχώς ακόμη υπάρχουν) δεν επιτρέπεται να παρέχουν παρακολούθηση σε νοσηλευόμενο.

Τι έπρεπε λοιπόν να είχε γίνει;

Το Κέντρο Υγείας και τα περιφερικά αγροτικά ιατρεία έπρεπε να είχαν μείνει ως είχαν. Ο κόσμος θα μπορούσε να επιλύει τα απλά καθημερινά μικροπροβλήματα υγείας του σε αυτά. Και ΜΟΝΟ όσα περιστατικά θα μετέφερε ασθενοφόρο, θα πήγαιναν απ’ ευθείας στο νοσοκομείο, όπως και όσα περιστατικά έκρινε το Κέντρο Υγείας πως χρειάζονται περαιτέρω διερεύνηση.

Για το νοσοκομείο θα έπρεπε να διερευνηθεί αν υπήρχε ιδιώτης πρόθυμος να το αναλάβει (όχι να πουληθεί, όπως διαδίδεται) και να το δουλέψει, ΜΟΝΟ αν δεχόταν τις εξής προϋποθέσεις: ΟΛΟΙ όσοι δικαιούνται δωρεάν νοσηλείας σε κρατικό νοσοκομείο, να νοσηλεύονται χωρίς καμία δαπάνη, με κάλυψη του ΕΟΠΥΥ, συν τα 5 εκατομμύρια που ήδη σήμερα χορηγούνται για τη λειτουργία του νοσοκομείου. Ο ιδιώτης θα ωφεληθεί από τη χρήση ασφαλιστικών καλύψεων από ΟΛΟΥΣ τους τουρίστες που είναι συνήθως πλήρως ασφαλισμένοι από ταξιδιωτική ή άλλη ιδιωτική ασφάλεια. Σημειώνεται πως στις ασφάλειες υπάρχει αναγνωρισμένη δαπάνη αμοιβών των ιατρών, εκτός από τα νοσήλια και τις εξετάσεις.

Με αυτόν τον τρόπο μπορεί ο ιδιώτης που δεν δεσμεύεται από την νομοθεσία (όπως τα κρατικά νοσοκομεία) να παρέχει οποιαδήποτε αμοιβή θέλει για να φέρει γιατρούς στο νησί. Μάλιστα επειδή συνήθως ο ενδιαφερόμενος θα ήταν από κάποια μεγάλα ιδιωτικά νοσοκομεία της Αθήνας, θα είχε δυνατότητα και κυκλικής κάλυψης από ιατρούς του νοσοκομείου του. Έτσι θα ερχόταν προσωπικό με αξιοπρεπείς αμοιβές, θα μπορούσε να πληρώσει ένα ακριβό σπίτι να μένει και ο πολίτης θα απολάμβανε ΔΩΡΕΑΝ και υψηλού επιπέδου υπηρεσίες, χωρίς διαφορά οικονομική από το να νοσηλεύεται σε κρατικό νοσοκομείο. Ο δε ιδιώτης θα μπορούσε να δεθεί με ρήτρες ποιότητας, ο οποίος άλλωστε δεν θα ρίσκαρε με τίποτα το όνομα που έχει στη χώρα ως πάροχος υπηρεσιών υγείας. Ξεχνάμε άλλωστε πως πάνω από το 90% των διαγνωστικών εξετάσεων σε μη νοσηλευόμενους, στα μεγάλα τουλάχιστον αστικά κέντρα, παρέχεται από ιδιώτες συμβεβλημένους με το δημόσιο, χωρίς ποτέ να έχει θεωρηθεί πως ξεπουλήθηκε το δημόσιο σύστημα υγείας. Αν με ρωτάτε, θα ΟΦΕΙΛΕ το κράτος να έχει τις κατάλληλες υποδομές να καλύπτει την υγεία των κατοίκων, όμως αυτό θα απαιτούσε και πειθαρχία από τους “ασθενείς” με την προσαρμογή τους σε τρόπο λειτουργίας της Υγείας, που είμαι σίγουρος πως δεν θα ευχαριστούσε τους Έλληνες ΚΑΘΟΛΟΥ. Όπως δηλαδή γίνεται η παροχή υπηρεσιών υγείας, σε άλλες δυτικές χώρες, και που, πιστέψτε με, δεν είμαι σίγουρος ότι θα άρεσε στους περισσότερους από εμάς, άσχετα αν είναι ορθότερος τρόπος.

Ας δούμε τώρα, τι θα μπορούσε να γίνει αν ΔΕΝ βρίσκαμε τέτοιον επενδυτή.

Η ΑΕΜΥ, με νομοθετική ρύθμιση, να μπορεί να δώσει μισθούς άξιους να προσελκύσουν ιατρούς και προσωπικό. Να εργάζονται με πιο ευέλικτους τρόπους αμοιβών και να δικαιούνται “μέρισμα” από χρεώσεις παρακολούθησης από ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες. Να έχουν μεγάλη μοριοδότηση αν μείνουν τουλάχιστον τρία χρόνια στο ΓΝ Θήρας, ώστε να μπορούν μετά να πάρουν πιο εύκολα θέσεις σε άλλα μεγάλα  νοσοκομεία. Η επιδότηση ενοικίου που είχε γίνει και παλαιότερα δεν αποδίδει ιδιαίτερα, γιατί μάλλον αυξάνεται το ζητούμενο ενοίκιο. Ίσως η ενοικίαση μέσω του Δήμου να είναι μια λύση, δηλαδή να προσφέρονται σπίτια με συγκεκριμένες τιμές στον Δήμο, προς το νοσοκομείο και εκείνοι να κατευθύνουν τους ενδιαφερόμενους προς τους ιδιοκτήτες. Να σημειώσω πάντως πως τη δεύτερη αυτή λύση την θεωρώ δυσκολότερη στο να επιτευχθεί.

Είμαι λοιπόν περίεργος να δω τι λύση πρόκειται να ανακοινωθεί για τη συνέχιση της λειτουργίας του νοσοκομείου μας, από τον νέο Διοικητή. Και εμείς πριν αρχίσουμε να φωνάζουμε, αν μέσα υπάρξουν λέξεις όπως “ιδιώτης” (ειλικρινά δεν έχω ιδέα για το τι πρόκειται να εξαγγελθεί), ας δούμε με προσοχή, τι θα προταθεί. Εύχομαι ειλικρινά για το ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ καλύτερο! Το έχουμε ΑΠΟΛΥΤΗ ανάγκη.

Και κάτι τελευταίο, επ’ αφορμή της επανάληψης περιστατικού που είχε ανάγκη αερομεταφοράς με το αεροπλάνο-δωρεά του Ιδρύματος Ευαγγέλου και Λούλας Νομικού. Ως γνωστόν εδώ και 3-4 χρόνια το αεροπλάνο μας δεν χρησιμοποιείται πλέον από το ΓΝ Θήρας. Απ’ ό,τι φαίνεται έχει εγερθεί κάποιο νομικό θέμα χρήσης ιδιωτικού ασθενοφόρου μέσου μεταφοράς από κρατικό φορέα. Εντάξει ως εδώ, αν και θεωρώ πως θα έπρεπε από τοπικούς φορείς και με συνεργασία δικηγόρου να είχε υπάρξει παρέμβαση προς την κυβέρνηση για εύρεση κάποιας νομοθετικής ρύθμισης. Όμως υπάρχει και το πιο ουσιαστικό. Όταν ιδιώτης γιατρός έχει περιστατικό που χρήζει μεταφοράς, χωρίς να είναι ανάγκη να νοσηλευτεί οπωσδήποτε στο ΓΝ Θήρας ή πιο ελαφρύ περιστατικό που το ΕΚΑΒ συνήθως δεν εγκρίνει την αερομεταφορά του, ο γιατρός αυτός, αν και βάσει νόμου η υπογραφή και γνωμάτευσή του σε περιστατικό της ειδικότητας του είναι ΙΣΗΣ ΑΞΙΑΣ με οποιουδήποτε άλλου φορέα, ιδιωτικού ή κρατικού, η διοίκηση του ιδρύματος ΔΕΝ εγκρίνει το αίτημα και προβάλλει μια “απόφαση” (?) που λέει πως αυτό πρέπει να γίνεται ΜΟΝΟ από νοσηλευτικό ίδρυμα. Στο νησί τέτοιο δεν υπάρχει και χρησιμοποιείται η υπογραφή ενός ιδιωτικού φορέα που έχει άδεια ημερήσιας νοσηλείας (ο οποίος και ορθά πράττει αφού το Ίδρυμα έτσι επιτάσσει).

Προτείνω λοιπόν (για τελευταία φορά, γιατί θα υποθέσουν κάποιοι ότι έχω τίποτα εμμονές μαζί τους, ενώ το μόνο που με νοιάζει είναι η εξυπηρέτηση των κατοίκων) να δημιουργηθεί μια πενταμελής επιτροπή από ένα μέλος του Ιδρύματος, ένα μέλος από τον Δήμο και τρεις ιδιώτες γιατρούς (εννοείται ένας θα πρέπει να είναι από το ιδιωτικό νοσηλευτικό ίδρυμα), που θα αποφαίνονται με συνοπτικές διαδικασίες (μέσω τηλεφωνημάτων) αν ένας ασθενής οποιουδήποτε γιατρού στο νησί δικαιούται μεταφοράς με το αεροπλάνο, εφ’ όσον βέβαια αυτός το επιθυμεί και συγκατατίθεται, και στη συνέχεια θα κατευθύνεται προς ΟΠΟΙΟΔΗΠΟΤΕ νοσηλευτικό ίδρυμα αυτός επιλέξει μαζί με τον γιατρό του.

Αν αυτό δεν γίνει δεκτό, προτείνω την κατάργηση του αεροπλάνου μας και τη διερεύνηση από τον Δήμο μας της δυνατότητας σύμβασης με ιδιωτική εταιρεία αερομεταφορών με ειδικά ασθενοφόρα αεροπλάνα (υπάρχουν τέτοια, πλήρως εξοπλισμένα και με γιατρούς και με ειδικά μηχανήματα). Προφανώς οι τιμές που θα μπορούν να πετύχουν είναι μικρότερες από το τωρινό ετήσιο κόστος λειτουργίας, από την στιγμή που εδώ και 2-3 χρόνια δεν γίνονται παρά 40 περίπου αερομεταφορές κατ’ έτος. Υπολογίζω πως με τα σημερινά έξοδα θα μπορούν να γίνουν 100-150 μεταφορές τον χρόνο με τα ίδια χρήματα.

Αυτά λοιπόν από έναν “κακό” ιδιώτη, που όμως νοιάζεται για τα θέματα υγείας του νησιού που υπεραγαπά όσο οι ντόπιοι κάτοικοί του, αλλά δεν βλέπει να γίνεται ΤΙΠΟΤΑ!

Μπορείτε να μου τα σύρετε ελεύθερα! Ούτε θίγομαι, ούτε στεναχωριέμαι, αφού αισθάνομαι πως κάνω αυτό που μου επιβάλλει η συνείδησή μου. Μακάρι να υπάρξουν εποικοδομητικές απαντήσεις, προτάσεις και αντιδράσεις!

* Ο κος Βασίλης Νομικός είναι καρδιολόγος στον Καρτεράδο Σαντορίνης