Προγραμματική Σύμβαση για την υλοποίηση του έργου “Ετήσια συντήρηση των τριών ανεμόμυλων της Χώρας Πάτμου & Στατική και Αρχιτεκτονική μελέτη στερέωσης και αποκατάστασης του Ιερού Ναού Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου Σαντορίνης”, υπέγραψαν η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου Γιώργος Χατζημάρκος και ο Καθηγούμενος και Πατριαρχικός Έξαρχος Πάτμου Π. Κύριλλος Πέντες.
Σκοπός του έργου είναι αφενός η σύνταξη στατικής και αρχιτεκτονικής μελέτης στερέωσης και αποκατάστασης του Ιερού Ναού του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στη Σαντορίνη, με κύριο στόχο την άρση της επικινδυνότητας, την αντισεισμική του θωράκιση και την επαναφορά του σε συνθήκες που απρόσκοπτα θα του επιτρέψουν να επιτελεί τις θρησκευτικές του λειτουργίες, αφετέρου η ετήσια συντήρηση των τριών ανεμόμυλων της Χώρας Πάτμου σε βάθος εξαετίας με σκοπό την αποκατάσταση της εξωτερικής τους εμφάνισης και την συνέχιση της χρηστικής τους αξίας.
Ο Ιερός Ναός του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στη Σαντορίνη, με ακτίνα προστασίας γύρω στα 30 μ., είναι ένας σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός με νάρθηκα, που κτίσθηκε στα τέλη του 16ου με αρχές του 17ου αιώνα. Το 1991 κηρύχθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο.
Οι ανεμόμυλοι της Χώρας Πάτμου, δύο εκ των οποίων χρονολογούνται στο 1588, και ο τρίτος κτισμένος το 1863, είναι κτισμένοι στα ανατολικά τής Ιεράς Μονής Πάτμου, στην κορυφή λοφίσκου με θέα προς την θάλασσα, έδωσαν το όνομά τους στην γειτονική συνοικία των Μύλων και από την στιγμή τής αποκατάστασής τους το 2010, αποτελούν κόσμημα τού νησιού, το οποίο βραβεύτηκε από την Europa Nostra. Σήμερα, ο πρώτος μύλος επαναλειτουργεί ως αλευρόμυλος, με απώτερο σκοπό όχι μόνον να προσφέρει στους επισκέπτες του την εικόνα της παραδοσιακής τεχνολογίας παραγωγής αλεύρου, αλλά και να συνδράμει στην αναβίωση των παραδοσιακών επαγγελμάτων τού αλευρά και τού φούρναρη και την παραγωγή προϊόντων πραγματικά αλλοτινών. Ο δεύτερος ανεμόμυλος, χάρη στην αντικατάσταση τής μυλόπετρας από γεννήτρια και την τοποθέτηση μεταλλικού δοκού κύλισης για την φτερωτή με μηχανικό φρένο, είναι σε θέση να παράγει ηλεκτρισμό από την αιολική ενέργεια. Τέλος, το σχέδιο για τον τρίτο ανεμόμυλο είναι η παραγωγή νερού. Οι ανεμόμυλοι της Χώρας, πέρα από αξιοθέατο, είναι ένα ζωντανό μνημείο, μια γέφυρα που ενώνει το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον.
Βάσει της Προγραμματικής Σύμβασης, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου αναλαμβάνει την χρηματοδότηση του έργου, προϋπολογισμού 250.000,00 € συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ. Η Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου νήσου Πάτμου, μετόχι της οποίας είναι ο Ι.Ν. Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στα Φηρά της Σαντορίνης, αναλαμβάνει την υλοποίηση του έργου σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στη νομοθεσία και με τα διαλαμβανόμενα στην παρούσα Προγραμματική Σύμβαση.
Η επίβλεψη των εργασιών θα γίνει από το ΥΠΠΟ, διά της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου. Φορέας λειτουργίας του έργου ορίζεται η Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου νήσου Πάτμου.
Η ισχύς της Προγραμματικής Σύμβασης εκκινεί από την ημερομηνία υπογραφής της. Η διάρκειά της ορίζεται στα έξι έτη σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα εργασιών του έργου.
