Οι θέσεις του Δήμου Θήρας στο υπό διαβούλευση Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο του Τουρισμού

Το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Θήρας, στη συνεδρίασή του της 12ης Σεπτεμβρίου 2024, αποφάσισε κατά πλειοψηφία να καταθέσει στο υπό διαβούλευση Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο του Τουρισμού, τις ακόλουθες θέσεις:

“Το υπό διαβούλευση Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο προωθείται, έστω και με μεγάλη καθυστέρηση, ώστε εφόσον τροποποιηθεί σύμφωνα με τις υποδείξεις των φορέων, να σταματήσει η παντελής έλλειψη κανόνων, που ισχύει σήμερα στον τρόπο τουριστικής ανάπτυξης. Επίσης το Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο και τα Θαλάσσια Χωροταξικά Πλαίσια θα προσαρμοστούν σε αυτό καθώς είναι υποκείμενοι χωροταξικοί σχεδιασμοί.

Ορισμένοι προορισμοί όπως η Σαντορίνη, εμφανίζουν ήδη σημάδια κόπωσης και υποβάθμισης των φυσικών και πολιτισμικών τους πόρων, καθώς και της εμπειρίας των επισκεπτών.

Είναι επίσης απαραίτητο να εκδοθούν σχέδια για την διαχείριση τουριστικών προορισμών και οργάνωση DMMO με την σωστή σειρά στον στρατηγικό σχεδιασμό του προορισμού με ενίσχυση στους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους στους Δήμους. Αίτημα του Εμποροεπαγγελματικού Συλλόγου Θήρας αποτελεί η εκπόνηση μελετών φέρουσας ικανότητας με σκοπό την αναλυτική καταγραφή του αριθμού των επιχειρήσεων του νησιού ανά είδος. Μετά την καταγραφή αυτή, είναι απαραίτητη η σύνδεση της μελέτης με την εκπόνηση του ΕΠΣ Θήρας, έτσι ώστε να υπάρξει μια «εμπορική χωροταξία» η οποία θα βοηθήσει στην εύρυθμη και κερδοφόρα λειτουργία των επιχειρήσεων. Αυτό το αίτημα το στηρίζει και ο Δήμος Θήρας.

Αρνητικό είναι το γεγονός ότι το υπό διαβούλευση ΕΧΠ-Τ (Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο Τουρισμού) προωθεί την ενίσχυση της ελκυστικότητας των οργανωμένων μορφών χωροθέτησης, δηλαδή των μεγάλων τουριστικών αναπτύξεων εκτός σχεδίου, όπως οι Οργανωμένοι Υποδοχείς Τουριστικών Δραστηριοτήτων (ΟΥΤΔ), τα Σύνθετα Τουριστικά Καταλύματα (ΣΤΚ) και τα Μικτά Καταλύματα Μικρής Κλίμακας (ΜΚΜΚ), μορφές τις οποίες ονοματίζει συνολικά Οργανωμένες Μονάδες Ανάπτυξης Τουρισμού (OMAT). Αυτές οι μορφές προωθούνται στο σύνολο του ΕΧΠ-Τ (Ειδικού χωροταξικού πλαισίου τουρισμού): στα μικρά νησιά, στις προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου Natura 2000 και στα ακατοίκητα νησιά. Το νησί μας έχει υποστεί σημαντική υποβάθμιση περιβάλλοντος από τις μεγάλες επενδύσεις εκτός σχεδίου και γενικά από την ανεξέλεγκτη εκτός σχεδίου τουριστική δόμηση και συνεπώς τέτοιες μορφές ανάπτυξης δεν είναι επιθυμητές.

Επιπροσθέτως η κατάταξη της Σαντορίνης στην περιοχή Α’ Ελέγχου (όπως εμφανίζονται στο υπό διαβούλευση σχέδιο) δεν της προσδίδει προστασία φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος δεδομένου ότι επιτρέπονται ξενοδοχειακές μονάδες 5 και 4 αστέρων, ενώ και το Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο και το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο, αλλά και ο σχεδιασμός 1ου επιπέδου θα μπορούν να τροποποιήσουν την κατάταξη αυτή κατά μία βαθμίδα.

Στο νησί μας θα έπρεπε να ανασταλεί η εκτός σχεδίου δόμηση κάθε μορφής καταλύματος, συμπεριλαμβανομένων των δομούμενων με όρους δόμησης κατοικίας (ενοικιαζομένων δωματίων και διαμερισμάτων – ΕΕΔΔ και βραχυχρόνιων μισθώσεων). Αντίθετα προβλέπεται καθορισμός των “χώρων τουρισμού διαμοιρασμού” (δηλαδή και των ακινήτων βραχυχρόνιων μισθώσεων) και των απλών ενοικιαζομένων δωματίων, ως
ποσοστού των κλινών των κύριων τουριστικών καταλυμάτων. Η κατεύθυνση, λαμβανομένης υπόψη της σημερινής κατάστασης του νησιού, που διαθέτει υπερεπάρκεια και ακινήτων βραχυχρόνιων μισθώσεων και ΕΕΔΔ θα το επιβαρύνει περαιτέρω και θα επιδεινώσει το πρόβλημα στέγης για δημόσιους υπαλλήλους, εκπαιδευτικούς, γιατρούς κλπ.

Η αναβάθμιση και μετατροπή υφιστάμενων ξενοδοχειακών καταλυμάτων σε ΟΜΑΤ, που προβλέπεται στις περιοχές Α (όπως εμφανίζονται στο υπό διαβούλευση σχέδιο) θα πρέπει να απαγορευτεί εάν συνεπάγεται επέκταση με νέες κλίνες.

Στα νησιά της Ομάδας Α, όπου κατατάσσεται η Σαντορίνη, προβλέπεται ότι ο σχεδιασμός 1ου επιπέδου θα διερευνά τη σκοπιμότητα καθορισμού ζωνών τουριστικής ανάπτυξης εκτός σχεδίου και εκτός ορίων οικισμών. Με αυτόν τον τρόπο, η προστασία του νησιού από πρόσθετη τουριστική δόμηση, όχι μόνο δεν εξασφαλίζεται από το ΕΧΠΤ, αλλά επί πλέον η δόμηση αυτή χωροθετείται και πάλι στην εκτός σχεδίου περιοχή.

Τα θέματα ύδρευσης, διαχείρισης υγρών και στερεών αποβλήτων και ενέργειας, για τα οποία υφίστανται ήδη πολύ σοβαρά προβλήματα, αντιμετωπίζονται θεωρητικά, τη στιγμή που κινδυνεύουν να δυσφημίσουν τουριστικούς προορισμούς. Το ίδιο ισχύει και αναφορικά με την κλιματική κρίση καθώς το σχέδιο ΕΧΠ-Τ αγνοεί θέματα λειψυδρίας, τρωτότητας της παράκτιας ζώνης από την αύξηση της στάθμης της θάλασσας, αύξηση της θερμοκρασίας του αέρα κλπ.

Διαφήμιση

Συμπερασματικά από το 2013 (έτος τελευταίου Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου) μέχρι σήμερα ή ακόμη και από την ανάθεσή του ΕΧΠ-Τ έχουν αλλάξει πολλά σε βαθμό, που, τουλάχιστον όσον αφορά την Σαντορίνη το πλαίσιο αυτό, να εμφανίζεται σε λανθασμένη κατεύθυνση. Κι αυτό γιατί δεν αξιολογεί επαρκώς τις σοβαρές κοινωνικές επιπτώσεις της επιδιωκόμενης μεγέθυνσης, τις μη αναστρέψιμες συνέπειες στο φυσικό και πολιτιστικό τοπίο των προορισμών και τον σοβαρό κίνδυνο σταδιακής πτώσης των προορισμών όπως η Σαντορίνη που απειλούνται ήδη από την υπερδόμηση.

Για να ανακοπεί η σημερινή κατάσταση, είναι αναγκαίες οι συμπληρώσεις και τροποποιήσεις, όπως κατ΄ ελάχιστον:
• η αναστολή της δημιουργίας νέων κλινών κάθε λειτουργικής μορφής και κατηγορίας στον Δήμο Θήρας.
• η απαγόρευση στην ίδια περιοχή των στρατηγικών επενδύσεων.
• η απαγόρευση νέων κλινών οικονομίας διαμοιρασμού και βραχυχρόνιων μισθώσεων καθώς και ο χρονικός περιορισμός λειτουργίας υφιστάμενων σε συνδυασμό με άλλα αντικίνητρα”.

Τις παραπάνω θέσεις υπερψήφισε η παράταξη του Δημάρχου κ. Ζώρζου, που αποτελεί και την πλειοψηφία στο Δημοτικό Συμβούλιο, ενώ ψήφισαν αρνητικά οι παρατάξεις του κ. Ορφανού και του κ. Σιγάλα. Η Δημοτική Σύμβουλος κ. Αργυρού ψήφισε θετικά, αλλά διευκρίνησε ότι διαφωνεί με το εισηγητικό μέρος της πρότασης.