Πριν από έναν χρόνο το Cycladic Identity* έκανε “έναρξη” με την προώθηση προγραμμάτων που προάγουν τη διατήρηση, αποκατάσταση και ανάδειξη της κυκλαδικής ταυτότητας, μιας ιδιαίτερης πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς που κινδυνεύει από φαινόμενα της σύγχρονης εποχής, όπως ο σαρωτικός υπερτουρισμός και η εγκατάλειψη των παραδοσιακών πρακτικών.
Έναν χρόνο μετά, η πρωτοβουλία αυτή του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης (ΜΚΤ) έχει αποδώσει “καρπούς” με έργα που τα περισσότερα έχουν ολοκληρωθεί. Την ίδια στιγμή, επτά νέα προγράμματα σε πέντε νησιά των Κυκλάδων έρχονται να προστεθούν στη δεύτερη χρηματοδοτική φάση, ενώ σε λίγες μέρες θα ανακοινωθεί η ανοικτή πρόσκληση για την τρίτη φάση. Υπενθυμίζεται πως η πρωτοβουλία λειτουργεί ως πλατφόρμα προσέλκυσης και κατανομής πόρων σε προγράμματα τα οποία υλοποιούνται από φορείς που δραστηριοποιούνται στα νησιά.
Μετά από τα εννέα προγράμματα της πρώτης φάσης, που στην πλειονότητά τους έχουν ολοκληρωθεί, τα μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής, οι Δρ Δημήτρης Αθανασούλης, Διευθυντής Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Dr Michael Boyd, συν-διευθυντής της Ανασκαφής στην Κέρο, Δημήτρης Καραβέλλας, Γενικός Διευθυντής WWF Ελλάς και Δρ Αγγελική Κοσμοπούλου, Αρχαιολόγος και Σύμβουλος Βιωσιμότητας, αξιολόγησαν τις προτάσεις της δεύτερης φάσης βάσει προκαθορισμένων κριτηρίων και προέκριναν για φέτος τα εξής προγράμματα:
- Αμοργός | “Παιχνίδια στο πέρασμα του χρόνου” | Φορέας υλοποίησης: Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων των μαθητών του Δημοτικού Σχολείου και του Νηπιαγωγείου Καταπόλων Αμοργού Νομού Κυκλάδων.
Αμοργός_Παιχνίδια – Φωτό. Αντώνης Βεκρής © Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης – Η γιαγιά μιλάει με τα παιδιά κοντά στη θάλασσα Κύριος στόχος του προγράμματος είναι η καταγραφή και αναβίωση των παραδοσιακών παιχνιδιών της Αμοργού.
- Aμοργός | 3ο Εργαστήριο Ξερολιθιάς “H Αμοργιανή Μαστοριά” | Φορέας υλοποίησης: Το Μιτάτο της Αμοργού. Σκοπός του προγράμματος είναι η μετάδοση της γνώσης της τέχνης της ξερολιθιάς και η εξοικείωση του κοινού με τις ξερολιθικές κατασκευές, την πολιτιστική αλλά και περιβαλλοντική σημασία τους, καθώς και την ανάγνωση του ανθρωπογενούς νησιωτικού τοπίου, όπως έχει διαμορφωθεί από αυτές.
- Διακυκλαδικό | “Greek Islands Trail – Cyclades” | Φορέας υλοποίησης: Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση Συλλογικής και Κοινωνικής Ωφέλειας “Μονοπάτια της Ελλάδας”. Μία πρόταση για να ενωθούν τα καλύτερα μονοπάτια του κάθε νησιού των Κυκλάδων σε μια ενιαία πεζοπορική διαδρομή και να δημιουργηθεί μία μεγάλου μήκους διαδρομή (υπολογίζεται σε 150 – 200 χιλιόμετρα), που θα περνάει από όλα τα νησιά των Κυκλάδων. Μεταξύ των δράσεων που θα πραγματοποιηθούν είναι η δημιουργία ιστοσελίδας που θα βασίζεται σε χάρτες της μεγαλύτερης παγκοσμίως πλατφόρμας τουρισμού περιπέτειας, της Outdooractive, που θα παρουσιάζει με λεπτομέρεια κάθε διαδρομή και τον τρόπο μετακίνησης από νησί σε νησί.
- Σίκινος | “Καταγραφή και ανάδειξη της χλωρίδας της Σικίνου” | Φορέας υλοποίησης: Σύνδεσμος Σικινητών. Η Σίκινος, από τα τελευταία κατοικημένα νησιά των Κυκλάδων που διατηρούν την ερημιά σε μεγάλο τους κομμάτι, προσφέρεται για την έρευνα της χλωρίδας που φιλοξενεί.
- Σίφνος | “Ψηφιακό αποθετήριο Σιφνέικων Τραγουδιών και Καλάντων” |Φορέας υλοποίησης: Πολιτιστικός Σύλλογος Σίφνου.
Σίφνος Τραγούδια – Φωτό. Γιάννης Κοντός © Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης – Ανθολογία Σιφνίων Ποιητών 1801-1984 Το πρόγραμμα αποσκοπεί στη διαφύλαξη, ανάδειξη, αλλά και αναβίωση μιας πολιτιστικής όψης της σιφνέικης κοινωνίας και ταυτότητας: της ποιητικής και μουσικής έκφρασης των Σιφνιών, όπως αυτή αναδεικνύεται μέσω τριών συγκεκριμένων δρώμενων και εκφάνσεων της κοινωνικής ζωής, δηλαδή το Σιφνέικο Παραδοσιακό Γλέντι, τα Σιφνέικα Κάλαντα και οι Σιφνέικοι Αποκριάτικοι Χοροί.
- Σύρος | “Οι υφάντρες και οι αναμνήσεις τους” | Φορέας υλοποίησης: Hermoupolis Heritage. Οι βασικές δράσεις του προγράμματος περιλαμβάνουν την καταγραφή 10 μαρτυριών 10 εργατριών του εργοστασίου Ζησιμάτου με ψηφιακά μέσα, τη δημιουργία ολιγόλεπτων προωθητικών σποτ και την υλοποίηση μιας εκδήλωσης στο εργοστάσιο Ζησιμάτου με προβολή μικρών αποσπασμάτων από το υλικό.
Σύρος Υφάντρες – Φωτό. Inbulb © Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης – Αργαλειοί του κλωστοϋφαντουργείου Ζωσιμάτος - Αντίπαρος | “Μελέτη Αρχιτεκτονικής Τεκμηρίωσης/ Αποτύπωσης Κάστρου Αντιπάρου” | Φορέας υλοποίησης: Σύλλογος για την Προστασία – Ανάπτυξη της Αντιπάρου – Δεσποτικού. Το πρόγραμμα αφορά τη μελέτη αρχιτεκτονικής τεκμηρίωσης και αποτύπωσης του ενετικού Κάστρου της Αντιπάρου, ένα σημαντικό παράδειγμα οχυρωμένης αρχιτεκτονικής από την εποχή της Ενετοκρατίας (13ος-16ος αιώνας).
Σημειώνεται ότι η μέγιστη διάρκεια υλοποίησης των προγραμμάτων είναι οι 12 μήνες και μέγιστο ποσό χρηματοδότησης τα 10.000 ευρώ. H υλοποίηση των προγραμμάτων έχει ήδη ξεκινήσει και παρακολουθείται μέσα από αναφορές και επισκέψεις στο πεδίο για τη διά ζώσης επιβεβαίωση των εργασιών. H Πρωτοβουλία παρέχει επίσης προς τους χρηματοδοτούμενους φορείς ένα κύκλο τριών σεμιναρίων, με στόχο την καλύτερη οργάνωση και άρτια υλοποίηση κάθε χρηματοδοτούμενου προγράμματος.
Η πρόσκληση για την τρίτη φάση χρηματοδότησης προγραμμάτων για το έτος 2025-2026 θα αναρτηθεί στο website της Πρωτοβουλίας από τις 15 Οκτωβρίου 2024.
Τέλος, με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού για θέματα που αφορούν το παρελθόν και το μέλλον των Κυκλάδων, το Cycladic Identity διοργανώνει στις 30 Οκτωβρίου ημερίδα με τίτλο: “Παράδοση vs Εξέλιξη: Η Συνύπαρξη του Παρελθόντος με το Μέλλον στις Κυκλάδες”.
* Το Cycladic Identity είναι η πρωτοβουλία του Μουσείου Κυκλαδική Τέχνης που ξεκίνησε πέρσι, με στόχο την προστασία της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς των Κυκλάδων και τη διατήρηση, αποκατάσταση και ανάδειξη της μοναδικής τους ταυτότητας. Με άξονες προτεραιότητας τον Πολιτισμό, τη Βιοποικιλότητα και την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά, η πρωτοβουλία λειτουργεί ως πλατφόρμα προσέλκυσης και κατανομής πόρων σε προγράμματα τα οποία υλοποιούνται από φορείς που δραστηριοποιούνται στα νησιά. Η αξιολόγηση των προτάσεων προς χρηματοδότηση γίνεται από την Επιστημονική Επιτροπή του Cycladic Identity ενώ στην τελική επιλογή των προτάσεων συμμετέχει η Συμβουλευτική Επιτροπή της Πρωτοβουλίας, η οποία παρέχει σημαντική χρηματοδότηση και συμβάλλει στη χάραξη στρατηγικής.
