Η νίκη του Τραμπ και η πρώτη ανάγνωση – Επίκαιρη ανάλυση

Του κ. Γιάννη Φλεβάρη*

Είναι βέβαιον ότι η εκλογή του Τραμπ και η ανατροπή των δημοσκοπήσεων που έφερναν στη θέση του πλανητάρχη όχι αυτόν, αλλά την Χίλαρυ Κλίντον, έχουν ήδη λάβει τη θέση τους στην πολιτική ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών.
Το ζητούμενο πλέον είναι ποια πολιτική θα ακολουθήσει ο νέος Πρόεδρος και πώς οι επιλογές του θα επηρεάσουν την παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα, αλλά και τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Ευρώπη, τη Ρωσία, τις χώρες της Μεσογείου και στα καθ’ ημάς, με την Ελλάδα.

Κατά τον Πλάτωνα και τη θεωρία της ανάμνησης «δεν είναι δυνατόν να ερευνήσουμε αυτό που αγνοούμε, δεδομένου ότι το αγνοούμε και δεν μπορούμε να ερευνήσουμε ούτε αυτό που γνωρίζουμε, δεδομένου ότι το γνωρίζουμε…».

Θα προσπαθήσουμε λοιπόν να προβλέψουμε τις κινήσεις του νέου ηγέτη και την αποτύπωσή τους στον κόσμο με κριτήριο τα δείγματα γραφής κατά την προεκλογική περίοδο και την αποδοχή ή τις αντιδράσεις που προκάλεσαν.

Η νίκη του πιθανόν να αποτελέσει μοχλό σε εκλογικές αναμετρήσεις ή δημοψηφίσματα Ευρωπαϊκών χωρών, υπέρ όσων υιοθετούν αντίστοιχες πολιτικές για το έθνος – κράτος, το μεταναστευτικό και την φύλαξη ή το κλείσιμο των εξωτερικών συνόρων των εθνικών κρατών ή συνολικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ανατροπή του κανόνα των πιθανοτήτων που πρόσφατα είδαμε και στην περίπτωση του Brexit, επαναλήφθηκε στις ΗΠΑ, καθώς ο μέσος ψηφοφόρος ακολουθεί το δικό του προσωπικό μονοπάτι οδεύοντας προς την κάλπη και όχι τη λεωφόρο στην οποία τον κατευθύνουν τα μεγάλα μπλοκ της οικονομίας, των οργανωμένων ομάδων και της πολιτικής. Η βάση της κοινωνίας δεν έχει ευήκοα ώτα στις «δεξαμενές σκέψεως» και στους κάθε λογής αναλυτές, αντιθέτως ακούει και ακολουθεί τα δικά της θέλω.

Ο κόσμος γενικά, θέλει αλλαγή και ελπίδα. Ζητά κάτι διαφορετικό. Κάτι εξωτικό ίσως και όχι το συντηρητικό και το συνηθισμένο. Στην περίπτωση της Αμερικής αυτό προσέφερε ο Τραμπ, που τάραξε τα νερά με την πληθωρική και για πολλούς αμφιλεγόμενη προσωπικότητά του, προσφέροντας μέσα από τον συνήθη λαϊκισμό κάθε εκλογικής αναμέτρησης και τις υπερβολές, την πρόταση που συγκίνησε τον μέσο πολίτη. Ασφάλεια, αστυνόμευση, καταπολέμηση της λαθρομετανάστευσης, κατά άλλους παράτυπης μετανάστευσης, κατάργηση των ανοιχτών συνόρων και της πολιτικής, υποστήριξης της παγκοσμιοποίησης. Ένα έθνος όπως η Αμερική, που γεννήθηκε ως χωνευτήρι λαών και κράμα φυλών, εθνοτήτων και θρησκευτικών δογμάτων, μοιάζει να επιδιώκει μέσα από το φαινόμενο Τραμπ, τη διατήρηση του χαρακτήρα της, όπως αυτός διαμορφώθηκε από την αρχή ως το τέλος του 20ού αιώνα. Ο νικητής των εκλογών θέλει την Αμερική να είναι κυρίως λευκή, χριστιανική και αγγλοσαξονική. Θα εξακολουθήσει να είναι κατά το ένα μέρος πολύχρωμη και πολύγλωσση καθώς αυτή είναι η πραγματικότητα πλην όμως θα προταχθούν όσα υποστηρίζει ο Τραμπ.

Ποια θα είναι όμως η εξωτερική πολιτική της Αμερικής; Ποια η στάση του Τραμπ απέναντι στον Πούτιν, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στην Γερμανία και στην Αγγλία; Αρχίζοντας από το τέλος, είναι ηλίου φαεινότερο ότι η Αμερική του νέου Προέδρου θα επιδιώξει σύσφιξη σχέσεων και ακόμα περισσότερο εναγκαλισμό με την Αγγλία του Brexit, το οποίο άλλωστε υποστήριξε και ίσως αρχίσει να παίρνει σάρκα και οστά η παλιά θεωρία της συμπόρευσης, επαναπροσέγγισης και επανασύνδεσης πολιτικά και οικονομικά Αμερικής και Αγγλίας. Δεν παραβλέπουμε βέβαια την δυναμική και αυτόνομη πορεία που μπορεί να λάβουν οι εξελίξεις ως προς το Brexit στο εσωτερικό της Αγγλίας καθώς και τις επιλογές Σκωτίας και Ιρλανδίας. Ο Τραμπ με βεβαιότητα θα υποστηρίξει τον εθνικό προσανατολισμό της Αγγλίας εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Γερμανία μοιάζει περισσότερο σοκαρισμένη με το αποτέλεσμα και δεν το κρύβει. Τι θα γίνει αν την πορεία του Τραμπ στην Αμερική ακολουθήσει επί Ευρωπαϊκού εδάφους η Γαλλία, η Αυστρία, η Ολλανδία και διάφορες χώρες της κεντρικής Ευρώπης όπως η Ουγγαρία; Πολλοί ηγέτες και κινήματα στις χώρες αυτές επιχαίρουν για το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών; Το σενάριο της «Γερμανικής Ευρώπης» με τη Γερμανία να προσπαθεί να διασώσει τη μορφή της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως την ξέρουμε σήμερα γίνεται ολοένα και πιο κοντινό…

Διαφαίνεται ότι οι αμερικανορωσικές σχέσεις, στην αρχή τουλάχιστον της Προεδρικής του θητείας θα χαρακτηρίζονται από ισορροπία και πιθανόν «ανοίγματα» της μιας πλευράς προς την άλλη. Πέραν του παραδοσιακού ανταγωνισμού υπάρχουν στοιχεία σύμπλευσης σε καίρια θέματα εξωτερικής πολιτικής και σημαντική στη διαμόρφωση των πραγμάτων θα είναι η επιλογή του Τραμπ να στραφεί κυρίως προς το εσωτερικό, στην δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, στην ενίσχυση του εμπορίου, της οικονομίας και των νοικοκυριών στις ΗΠΑ και δευτερευόντως του ΝΑΤΟ και της περαιτέρω αύξησης της στρατιωτικής ισχύος των Ηνωμένων Πολιτειών στον κόσμο.

Όσον αφορά την Ελλάδα και τη λεκάνη της Μεσογείου θα πρέπει να περιμένουμε τα πρώτα μετρήσιμα στοιχεία της αμερικάνικης πολιτικής υπό τον νέο ηγεμόνα. Είναι σίγουρο ότι ο Τραμπ πρέπει να ενημερωθεί, γιατί ίσως δεν γνωρίζει πολλά, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι η αμερικάνικη πολιτική διαμορφώνεται σε σταθερούς άξονες που καθορίζονται από μια ισχυρή σχολή διπλωματίας που υπηρετεί τα αμερικανικά συμφέροντα και μόνον… Υπάρχει η προσμονή ιδιαίτερα στη φορτισμένη και κρίσιμη αυτή περίοδο για τα εθνικά μας συμφέροντα στα Βαλκάνια, στο Αιγαίο, στην Κύπρο και στην Ελληνική ΑΟΖ ότι η νέα ηγεσία της υπερδύναμης θα δει θετικά τις ελληνικές θέσεις. Απαιτείται υπομονή, σοβαρότητα, οργάνωση της δικής μας διπλωματίας, χάραξη της εθνικής μας στρατηγικής και σύνεση.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται να αποπροσανατολίζεται ολοένα και περισσότερο από τη μορφή και το στρατηγικό και οικονομικό μοντέλο που είχαν διαμορφώσει οι ηγέτες της την προηγούμενη δεκαετία. Η συνοχή της βρίσκεται σε άμεσο και προκείμενο κίνδυνο και αυτό είναι πλέον ορατό δια γυμνού οφθαλμού. Η κατάσταση κυοφορεί εξελίξεις δομικές, σημαντικές και μεγάλες. Η Ευρώπη και ο κόσμος αλλάζει. Η δύναμη της ψήφου και η δύναμη της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας όπως έχει εξελιχθεί στον δυτικό κόσμο θέτει τους δικούς της κανόνες. Δεν έχει σημασία τι είναι λογικό, τι επικίνδυνο και τι φρόνιμο. Ο λαός αποφασίζει. Και αποφάσισε Τραμπ. Σε κάθε περίπτωση οι αμερικάνικες εκλογές είναι αμερικάνικη υπόθεση και όσοι εκτός των ΗΠΑ πανηγύριζαν υπέρ του ενός ή της άλλης υποψηφίου, ας κοιτάξουν καλύτερα τα του οίκου τους.
Το μέλλον θα δείξει…

* Ο κ. Γιάννης Φλεβάρης είναι δικηγόρος και Αντιπεριφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου