Παρά το γεγονός ότι περίπου το 85% των αλιέων της χώρας μας είναι μικρής κλίμακας παράκτιοι αλιείς, οι εφαρμοζόμενες πολιτικές των τελευταίων δεκαετιών αλλά και η απουσία μιας ολοκληρωμένης και σύγχρονης εθνικής αλιευτικής πολιτικής, σε συνδυασμό με την υπεραλίευση, έχουν οδηγήσει σε μια κακή διαχείριση των ιχθυαποθεμάτων, αυξανόμενο κόστος παραγωγής, πτώση των τιμών, που δημιουργούν μια ασφυκτική κατάσταση στους παράκτιους αλιείς, οι οποίοι σταδιακά οδηγούνται στη συρρίκνωση και τον αφανισμό. Αυτό ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο βουλευτής Κυκλάδων του ΣΥΡΙΖΑ κος Νίκος Συρμαλένιος, σε επίκαιρη ερώτηση που κατέθεσε στον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης κο Ευάγγελο Αποστόλου.
Όπως τόνισε, με όλη αυτή την κατάσταση η οποία επικρατεί στο χώρο της νησιωτικής Ελλάδας, αλλά και στις ακτογραμμές, όπου ζουν πάρα πολλοί άνθρωποι απ’ αυτό το επάγγελμα, το Υπουργείο θα πρέπει να χαράξει μέτρα ριζικής αντιμετώπισης για τα παραπάνω προβλήματα: 1. Με την αύξηση των ιχθυαποθεμάτων μέσω δημιουργίας θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών. 2. Με την παροχή αποζημιώσεων για ζημιές από τα προστατευόμενα είδη αξιοποιώντας και υφιστάμενες μελέτες όπως το Πρόγραμμα MOFI. 3. Με τις δυνατότητες που δίνει το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Θαλάσσιας Αλιείας, όπως παραδείγματος χάριν έχει γίνει στην Κύπρο.
Επίσης τόνισε ότι οι αλιείς της χώρας είναι περίπου δεκαπέντε χιλιάδες, εκ των οποίων το 85% είναι παράκτιοι αλιείς. Αυτούς πρέπει να προστατεύσει η Πολιτεία κυρίως, χωρίς να υποβαθμίσει φυσικά τις άλλες κατηγορίες. Είναι αυτοί οι οποίοι ζουν απ’ αυτό το επάγγελμα, είναι δηλαδή κατά κύριο επάγγελμα ψαράδες και τίποτα άλλο. Αυτή τη στιγμή, αυτοί οι άνθρωποι συμπιέζονται πραγματικά από σημαντικά προβλήματα.
Ο βουλευτής ρώτησε τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης εάν σκέφτεται να προχωρήσει σε νομοθετική ρύθμιση που να δίνει τη δυνατότητα στους αλιείς να οργανωθούν σε όλα τα επίπεδα, δηλαδή και σε δευτεροβάθμιο επίπεδο, αναγνωρίζοντάς τους ως ξεχωριστό και ειδικό κλάδο του πρωτογενούς τομέα και δίνοντάς τους έτσι τη δυνατότητα να συμμετάσχουν ενεργά στην εθνική αλιευτική πολιτική. Διότι σήμερα οι αλιείς δεν μπορούν να συγκροτήσουν οργάνωση σε δευτεροβάθμιο επίπεδο. Πρέπει να ενταχθούν μαζί με τους κτηνοτρόφους, μαζί με τους υπόλοιπους αγρότες σε ένα δευτεροβάθμιο όργανο και αυτό τους στερεί τη δυνατότητα για απευθείας διεκδίκηση των δικών τους προβλημάτων που πραγματικά είναι ξεχωριστά.
Τέλος, ο Ν. Συρμαλένιος ανέφερε σχετικά με την πρόθεση του υπουργείου για ίδρυση θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών, όπως στις Σποράδες, στη Ζάκυνθο και στο Μεσολόγγι, ότι και για το Νότιο Αιγαίο υπάρχουν συγκεκριμένες μελέτες του Πανεπιστημίου Αιγαίου, αλλά και του Πανεπιστημίου Πειραιά για δημιουργία θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών στην ευρύτερη περιοχή της Άνδρου, Τήνου και Γυάρου, όπως και στην περιοχή νότια της Νάξου, όπως και στην περιοχή της Μήλου, όσον αφορά τις Κυκλάδες.
Η απάντηση του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης
Ο υπουργός, απαντώντας στην ερώτηση, παραδέχθηκε ότι η αλιεία είναι ένας κλάδος ο οποίος αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της νησιωτικής Ελλάδας, πυλώνα ανάπτυξης των νησιωτικών και παράκτιων περιοχών και συνδετικό κρίκο της κοινωνικής δομής των νησιών και διαβεβαίωσε ότι στο Υπουργείο γίνεται μια συντονισμένη προσπάθεια αυτήν την περίοδο για να στηριχθεί ο κλάδος. Στο Υπουργείο ήδη βρίσκεται σε επεξεργασία προεδρικό διάταγμα, το οποίο θα καταργήσει το γνωστό σε όλους στον κλάδο της αλιείας βασιλικό διάταγμα 666/1966.
Ανέφερε ότι, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στον σχετικό κανονισμό για την αλιεία στη Μεσόγειο, η διενέργειά της με συρόμενα κυκλωτικά αλιευτικά εργαλεία προϋποθέτει την εφαρμογή σχεδίων διαχείρισης εγκεκριμένων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στο πλαίσιο, λοιπόν, συμμόρφωσης προς τη συγκεκριμένη υποχρέωση έχουν θεσπιστεί και τεθεί σε εφαρμογή τα ακόλουθα διαχειριστικά σχέδια: Πρώτον, σχέδιο διαχείρισης για την αλιεία μικρών πελαγικών ειδών γαύρου και σαρδέλας, που διενεργείται από τα γνωστά αλιευτικά εργαλεία γρι-γρι. Δεύτερον, σχέδιο διαχείρισης για τη διενέργεια αλιείας με αλιευτικό εργαλείο δίχτυ τράτας βυθού –είναι το γνωστό που αφορά τις μηχανότρατες. Τρίτον, παράλληλα το Υπουργείο έχει καταθέσει διαχειριστικό σχέδιο για τη διενέργεια αλιείας με το αλιευτικό εργαλείο βιντζότρατα, το οποίο σχέδιο, βεβαίως, προασπίζεται τα ιχθυαποθέματα και την αειφορία και θα λύσει και ένα μεγάλο πρόβλημα που αφορά εκατοντάδες παράκτιους αλιείς, οι οποίοι ταλαιπωρούνται από το 2010, διότι μέχρι σήμερα δεν είχε κατατεθεί ανάλογο διαχειριστικό σχέδιο για να εγκριθεί. Παράλληλα, βεβαίως, σε εθνικό επίπεδο και προς την κατεύθυνση της αειφόρου διαχείρισης έχει θεσπίσει τρεις περιοχές αλιείας ως εθνικές προστατευόμενες περιοχές συνολικής έκτασης είκοσι πέντε χιλιάδων στρεμμάτων, στις οποίες έχουν ποντιστεί τεχνητοί ύφαλοι και υπάρχει πλήρης απαγόρευση της αλιείας, ενώ υπάρχει τριετής επιστημονική παρακολούθηση από το ΙΝΑΛΕ, το γνωστό Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας του ΕΛΓΟ-Δήμητρα. Πέραν αυτών έχει εγκριθεί και βρίσκεται σε εξέλιξη η δημιουργία δύο νέων τεχνητών υφάλων από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, οι οποίοι βεβαίως θα ολοκληρωθούν στην ερχόμενη προγραμματική περίοδο.
Σχετικά με το θέμα της οργάνωσης των αλιέων, ο υπουργός ανέφερε ότι υπάρχει το βασικό πλαίσιο του ν.4384/2016, το οποίο αφορά τους συνεταιρισμούς, τις ομάδες παραγωγών, τις οργανώσεις παραγωγών. Από εκεί και πέρα, υπάρχει η δυνατότητα του ν.1650/1986, που μπορούν να οργανωθούν οι συγκεκριμένοι άνθρωποι και κυρίως είναι θέμα δικό τους το πώς θα μπορέσουν να μαζευτούν γύρω από τον κλάδο που υπηρετούν.
Τέλος, αναφορικά με τις αποζημιώσεις, ο υπουργός είπε ότι το ζήτημα παραμένει ανοικτό, όμως οι αποζημιώσεις θα πρέπει να προκύψουν μέσα από μια διαδικασία ασφάλισης μέσα από τον ΕΛΓΑ που είναι ένα ταμείο που καλύπτει συνολικά τον αγροτικό χώρο.
