Ανακοίνωση ΙΜΠΗΣ σχετικά με δημοσιεύματα για την ηφαιστειακή δραστηριότητα στον ελληνικό χώρο

Με αφορμή τα σημερινά δημοσιεύματα ορισμένων ΜΜΕ σχετικά με την πιθανότητα γένεσης μεγάλων Υπερ-Πλινιακών εκρήξεων (Δείκτης Ηφαιστειακής Εκρηκτικότητας – VEI: 7) στη Σαντορίνη (αλλά και στην Κω), το Διοικητικό Συμβούλιο του Ινστιτούτου Μελέτης και Παρακολούθησης Ηφαιστείου Σαντορίνης (ΙΜΠΗΣ) επισημαίνει τα ακόλουθα:

• Η εργασία των Newhall και συνεργατών που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό Geosphere, αναφέρεται στη συχνότητα και τις πιθανές επιπτώσεις μεγάλων, Υπερ-Πλινιακών εκρήξεων (η τελευταία στο ηφαίστειο Tambora της Ινδονησίας το 1815), λαβαίνοντας υπ΄ όψη τη σημερινή κατανομή του πληθυσμού της Γης. Σύμφωνα με τους συγγραφείς υπάρχουν στη Γη περίπου 130 ηφαίστεια τα οποία μπορεί να δημιουργήσουν τέτοιες εκρήξεις, όμως μόνο περίπου 1 με 2 από αυτά εμφανίζουν Υπερ-Πλινιακές εκρήξεις κάθε 1000 έτη.

• Στον κατάλογο αυτών των ηφαιστείων περιλαμβάνονται και 2 ελληνικά ηφαίστεια, η Σαντορίνη και η Κως. Για τη Σαντορίνη είναι γνωστό ότι η τελευταία τέτοια έκρηξη έγινε την Ύστερη Εποχή του Χαλκού (περίπου το 1600 π.Χ), ενώ η μέση περίοδος επανάληψης τέτοιων εκρήξεων είναι μεγαλύτερη από 20.000 έτη, όπως προκύπτει από τη γεωλογική ιστορία του νησιού. Κατά συνέπεια, μία τέτοια έκρηξη δεν είναι καθόλου πιθανή κατά το άμεσο, αλλά ακόμα και απώτερο μέλλον (αρκετές χιλιάδες έτη). Για την Κω, η τελευταία τέτοια έκρηξη έγινε πριν από περίπου 161.000 έτη, ενώ η προηγούμενη αντίστοιχη πριν περίπου 10 εκατομμύρια έτη.

• Όπως είναι γνωστό, μία ενδεχόμενη μελλοντική ηφαιστειακή ενεργοποίηση στη Σαντορίνη (ή σε κάποιο άλλο Ελληνικό ηφαίστειο) ή ακόμα και σε ένα από αυτά τα 130 σημαντικά ηφαίστεια θα εμφανίσει σίγουρα πρόδρομα φαινόμενα, και θα γίνει πιθανότατα με εκρήξεις πολύ μικρότερης έντασης (VEI:2-5), όπως αναφέρουν και οι ίδιοι οι συγγραφείς του άρθρου.

Από τα παραπάνω είναι εμφανές ότι δεν υπάρχει κανένας σοβαρός λόγος ανησυχίας στο άμεσο μέλλον για γένεση Υπερ-Πλινιακών εκρήξεων στον Ελληνικό χώρο. Είναι προφανές ότι οι επιστήμονες έχουν καθήκον να μελετούν και να παρουσιάζουν όλα τα σενάρια που επηρεάζουν δυνητικά τη ζωή των ανθρώπων, όπως είναι οι ηφαιστειακές εκρήξεις, όσο απίθανα και να είναι. Θα πρέπει, όμως, να επισημανθεί ότι η ανεύθυνη αναπαραγωγή επιστημονικών ειδήσεων με κινδυνολογικό τρόπο, όπως έγινε σήμερα με ορισμένα ΜΜΕ, όχι μόνο δημιουργεί προβλήματα και πανικό στις τοπικές κοινωνίες, αλλά λειτουργεί και αποπροσανατολιστικά στην ανάπτυξη και εφαρμογή μίας αξιόπιστης και ορθολογικής πολιτικής προστασίας της χώρας μας από τις φυσικές καταστροφές.

Παράλληλα, είναι γνωστό ότι τα σύγχρονα δίκτυα παρακολούθησης είναι σε θέση να ανιχνεύσουν τα πρόδρομα φαινόμενα μιας ενδεχόμενης ηφαιστειακής δραστηριότητας στη Σαντορίνη, όπως ήδη έγινε στην τεκτο-ηφαιστειακή κρίση του 2011-2012, κατά την οποία το ΙΜΠΗΣ ενημέρωσε υπεύθυνα την Ελληνική πολιτεία και την Τοπική Αυτοδιοίκηση.