Θέματα υγείας: Αντιβιοτικά… φίλοι ή εχθροί μας;

Από τον Δρ. Βασίλη Νομικό*

Όσο μπαίνουμε στην άνοιξη τόσο και υποχωρούν όλα αυτά τα επεισόδια με τις μπουκωμένες μύτες, τον πονόλαιμο, τον βήχα και συνήθως τον πυρετό. Οι συζητήσεις για την γρίπη και τα θύματα της λιγοστεύουν… άντε και του χρόνου! Μήπως όμως με ψυχραιμία δούμε ότι και πάλι καταναλώσαμε απίστευτες ποσότητες αντιβιοτικών για να αντιμετωπίσουμε τα παραπάνω, ενώ ελάχιστες ήταν οι φορές που πραγματικά τα χρειαζόμασταν;

Ας δούμε λοιπόν τι κάνει το αντιβιοτικό. Η χρήση του αποσκοπεί στο να αδρανοποιήσει-σκοτώσει κάποια βακτήρια-μικρόβια που όταν μπουν στον οργανισμό μας, προκαλούν κάποιες λοιμώξεις. Πάνω από το 80-85% των περιπτώσεων με τα συμπτώματα του χειμώνα που περιγράφτηκαν στην αρχή, αφορούν προσβολή μας από ιούς και όχι από μικρόβια. Είναι οι συνήθεις ιοί του κοινού κρυολογήματος, και σπάνια ο ιός της γρίπης. Όλα αυτά δεν σκοτώνονται από τα αντιβιοτικά παρά μόνον από ειδικά αντιικά φάρμακα που χορηγούμε σε ειδικές περιπτώσεις, όταν υποψιαζόμαστε προσβολή από τον ιό της γρίπης και μόνο.

Θα πει κάποιος “και τι έγινε που για καλό και για κακό πήρα και λίγη αντιβίωση να μην μου το γυρίσει σε πνευμονία;”, όπως ακούω συχνά από ασθενείς. Αυτό είναι μια πάρα πολύ κακή τακτική. Προληπτική λήψη αντιβίωσης σε αυτές τις περιπτώσεις δεν ισχύει. Μάλιστα, όπως συχνά παρατηρώ, γίνεται και πολύ κακή επιλογή του τύπου της αντιβίωσης, σε σχέση με το μέρος του σώματος που πάσχει. Άλλες αντιβιώσεις είναι για λοιμώξεις ανώτερου αναπνευστικού (λαιμός, μύτη, ιγμόρεια κλπ), άλλη αντιβίωση για το ουροποιητικό, άλλη για τα έντερα και άλλη για τους πνεύμονες. Ένα επίσης πολύ συχνό λάθος είναι η λήψη λανθασμένης δόσης και για λανθασμένη διάρκεια. Συναντώ πολύ συχνά δόσεις αντιβιοτικών μικρότερες του σωστού και για περισσότερες ημέρες.

Επίσης δεν γνωρίζουμε πως αν πάρουμε μια αντιβίωση, για ένα περίπου τρίμηνο η ίδια αντιβίωση δε θα λειτουργήσει αν την ξαναπάρουμε για κάποιον λόγο. Υπάρχουν μάλιστα αντιβιοτικά που μένουν στο σώμα για περισσότερους μήνες δημιουργώντας αντοχή και συνεπώς τα “αχρηστεύουμε” για την περίπτωση που πραγματικά πρέπει να τα πάρουμε.

Όλες αυτές οι πρακτικές έχουν οδηγήσει ώστε η χώρα μας να είναι πρώτη σε ανάπτυξη αντοχής στα αντιβιοτικά, ακόμη και στα πιο σύγχρονα, ενώ χιλιάδες ασθενείς πεθαίνουν κάθε χρόνο στις μονάδες εντατικής θεραπείας από αντοχή στα αντιβιοτικά.

Συνεπώς πρακτικές όπως το να παίρνουμε αντιβίωση μόνο και μόνο γιατί βήχουμε ή έχουμε έναν πονόλαιμο και πυρετό έως 38-38,5 είναι εντελώς λανθασμένες. Μόνο ειδικός πρέπει να μας τα χορηγεί και εδώ πρέπει με λύπη να ομολογήσω πως εμείς οι γιατροί, πολλοί από εμάς κάκιστα ενημερωμένοι για τις σύγχρονες εξελίξεις, χορηγούμε εύκολα τα αντιβιοτικά, παραγνωρίζοντας το κακό που κάνουμε. Τα αντιβιοτικά λοιπόν μπορεί να είναι σωτήρες μας αλλά και μοιραία για την ζωή μας αναλόγως του πώς θα τα χρησιμοποιήσουμε.

* Ο κος Βασίλης Νομικός είναι καρδιολόγος στον Καρτεράδο Σαντορίνης