Του Γρηγόρη Μαντούση*
Τα οδικά ατυχήματα στην Σαντορίνη αποτελούν το τελευταίο διάστημα καθημερινό φαινόμενο, γεγονός που υποδεικνύει ότι το πρόβλημα της οδικής ασφάλειας δεν αντιμετωπίζεται σωστά ούτε από τους χρήστες της οδού αλλά ούτε και από τις αρμόδιες αρχές. Ποιοι είναι οι παράγοντες που συμβάλλουν στην πρόκληση των οδικών ατυχημάτων και ποια είναι τα μέτρα αντιμετώπισης που είναι επιβεβλημένο να ληφθούν;
Τρεις είναι οι κυριότεροι παράγοντες των οδικών ατυχημάτων: το όχημα, ο δρόμος και ο οδηγός.
1. Όσον αφορά τα οχήματα, τα νέα συστήματα ασφάλειας τόσο ενεργητικής (συστήματα που αποτρέπουν την πρόκληση ατυχήματος) όσο και παθητικής ασφάλειας (συστήματα που μειώνουν τις συνέπειες ενός ατυχήματος) ωφελούν σημαντικά τόσο στην αποτροπή ενός ατυχήματος όσο και στη μείωση των συνεπειών του.
2.Δεδομένου επίσης ότι το επίπεδο του οδικού δικτύου του νησιού, είναι αυτό που είναι, με στενότητα, κακοτεχνίες (και προφανώς δεν προβλέπεται σύντομα να αλλάξει η κατάσταση), γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι η ευθύνη για τα οδικά ατυχήματα βαρύνει το χρήστη της οδού, τον κύριο παράγοντα πρόκλησης οδικών ατυχημάτων. Σε μια περίοδο που πανευρωπαϊκά τα οδικά ατυχήματα μειώνονται με ταχύτατους ρυθμούς είναι αδιανόητο σε ένα νησί με διεθνή προβολή να παρουσιάζονται τόσο κακές επιδόσεις οδικής ασφάλειας.
3.Ο χρήστης του οδικού δικτύου αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα οδικής ασφάλειας. Ανεξαρτήτως των υφισταμένων κυκλοφοριακών και τεχνικών μέτρων, η αποτελεσματικότητα της πολιτικής για την οδική ασφάλεια εξαρτάται από τη συμπεριφορά των χρηστών. Οι πιο κρίσιμοι παράγοντες που συμβάλλουν στην πρόκληση οδικών ατυχημάτων και ειδικά των σοβαρών ατυχημάτων στην Ελλάδα είναι: η οδήγηση με υψηλές ταχύτητες, τα υψηλά ποσοστά κυκλοφορίας μοτοσικλετιστών, τα χαμηλά ποσοστά χρήσης ζώνης και κράνους, η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και η επιθετική οδήγηση.
Όσον αφορά στη Σαντορίνη, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και επιμέρους παράμετροι των οδικών ατυχημάτων που συνέβησαν τα τελευταία χρόνια. Περισσότερο από το 1/3 των ατυχημάτων λαμβάνει χώρα τους καλοκαιρινούς μήνες (Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο), γεγονός που εξηγείται σε μεγάλο βαθμό από τον μεγάλο αριθμό των επισκεπτών το καλοκαίρι και τον συνεπαγόμενα υψηλό φόρτο οχημάτων που παρατηρείται στο νησί. Μια άλλη παράμετρος είναι η εμφάνιση των τρίτροχων οχημάτων (γουρούνες), που είναι δύσκολο να οδηγηθούν από τους χρήστες, γιατί είναι οχήματα που δεν τα οδηγούν στην καθημερινότητά τους και ακόμα και αν αντιμετωπίζονται από τους χρήστες των άλλων οδηγών, ως μοτοποδήλατα ή μοτοσυκλέτες, καταλαμβάνουν σε πλάτος, σχεδόν όσο και τα τετράτροχα οχήματα.
Μια ακόμα παράμετρος στην οποία θα ήθελα να σταθώ περισσότερο, είναι η εμφάνιση τα τελευταία χρόνια στη Σαντορίνη οδηγών που έχουν τελείως διαφορετική οδηγική κουλτούρα από αυτήν του δυτικού κόσμου. Αναφέρομαι κυρίως στους επισκέπτες που προέρχονται από την Κίνα. Οι Κινέζοι οδηγοί, συνηθισμένοι από τις οδικές συνθήκες της πατρίδας τους (οδήγηση στο αριστερό ρεύμα κυκλοφορίας, σήμανση κυρίως οριζόντια και στην κάθετη με άλλου τύπου χρωματισμό κλπ), δυσκολεύονται να ενταχθούν στην ντόπια πραγματικότητα, με αποτέλεσμα τη δημιουργία κυκλοφοριακών προβλημάτων και κυρίως την πρόκληση ατυχημάτων. Η Κινέζικη αγορά έχει ανοίξει τα τελευταία χρόνια και για την Σαντορίνη με αυξητικές τάσεις. Οι ενδείξεις είναι ότι τα επόμενα χρόνια, οι Κινέζοι θα κατακλύσουν το νησί.
Συγκεκριμένα μέτρα και δράσεις απαιτούνται για τη βελτίωση της εικόνας τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Καταρχήν, η αποτελεσματικότερη και πιο άμεση δράση για τη μείωση των ατυχημάτων είναι η εντατικοποίηση της αστυνόμευσης από την Τροχαία με έμφαση στις περισσότερο επικίνδυνες παραβάσεις συμπεριφοράς, όπως η ταχύτητα, η χρήση ζώνης και κράνους και η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή με χρήση κινητού τηλεφώνου. Ιδιαίτερα σε περιόδους όπως η καλοκαιρινή, που παρατηρείται υψηλός φόρτος οχημάτων είναι επιβεβλημένο να υπάρχει αυστηρότερη επιτήρηση.
Επιπρόσθετα, ένας εκ νέου σχεδιασμός οδικής υποδομής και κυκλοφορίας είναι απαραίτητος από τη μεριά της δημοτικής και περιφερειακής αρχής αποτελούμενος από μια σειρά παρεμβάσεων προσωρινών και μόνιμων, βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων. Οι παρεμβάσεις αυτές αρχικά πρέπει να επικεντρωθούν στις θέσεις που συμβαίνουν τα περισσότερα ατυχήματα και μπορεί να περιλαμβάνουν νέα σήμανση, βελτίωση του φωτισμού, δημιουργία κόμβων, διαπλάτυνση οδών (διαφορετικά ας ορίσουμε τουριστική πολιτική, ότι δεν δεχόμαστε επισκέπτες πάνω από έναν συγκεκριμένο αριθμό) κ.α. Σε επόμενο στάδιο πρέπει να πραγματοποιηθούν περαιτέρω παρεμβάσεις για να προστατευθούν οι ευάλωτοι χρήστες της οδού, πεζοί και δικυκλιστές τόσο από τα δικά τους λάθη όσο και από των οδηγών. Ειδικότερα στην Σαντορίνη.που υπάρχουν μεγάλα ποσοστά μοτοσικλετιστών, είναι ακόμα πιο σημαντικό να προστατευθούν οι χιλιάδες επισκέπτες οδηγοί, οι οποίοι δεν είναι εξοικειωμένοι με το οδικό δίκτυο και τις ιδιαιτερότητές του.
Τέλος είναι επιτακτική ανάγκη πλέον να καλλιεργηθεί Παιδεία Οδικής Ασφάλειας και κυκλοφοριακής αγωγής στους οδηγούς, στους πεζούς στους επαγγελματίες οδηγούς και στους επαγγελματίες του κλάδου ενοικίασης οδικών οχημάτων (ενοικίαση χωρίς δίπλωμα, κράνος κλπ).
Η Παιδεία Οδικής Ασφάλειας αποσκοπεί στη θετική στάση του οδηγού για την οδική ασφάλεια, με απόρριψη των επικίνδυνων συμπεριφορών στην οδήγηση, με την εφαρμογή ενός αποτελεσματικού συστήματος μέτρων οδικής ασφάλειας και με την αποδοχή τους από την κοινωνία. Μέσα από διαφημιστικές καμπάνιες (σε πολλές χώρες παγκοσμίως είναι πολύ σκληρές οι διαφημιστικές καμπάνιες για να περάσουν άμεσα τη σημασία και το μήνυμα της ασφαλούς οδήγησης) και ημερίδες ενημέρωσης, η Τροχαία σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς (Δήμοι, Περιφέρεια, Σχολεία) οφείλει να δημιουργήσει ένα νέο προφίλ οδηγών και πεζών.
Στόχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που υιοθετήθηκε και από τη χώρα μας, είναι ο αριθμός των νεκρών στα οδικά ατυχήματα το έτος 2020 να είναι μειωμένος κατά 50% σε σχέση με το έτος 2010. Οι επιδόσεις της Σαντορίνης, αποκλίνουν πολύ από αυτό το στόχο και είναι ώρα να αντιληφθούν οι αρμόδιοι το μέγεθος του προβλήματος, να θέσουν στόχους και να λάβουν άμεσα μέτρα οδηγώντας στην άμεση και διαρκή μείωση του αριθμού των ατυχημάτων και των παθόντων τα επόμενα χρόνια.
* Ο Γρηγόρης Μαντούσης είναι Ταξίαρχος Ε.Α. της Ελληνικής Αστυνομίας
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
[adrotate banner=”24″]
