Το βαθύ αρνητικό αποτύπωμα στην κοινωνία από την ανεξέλεγκτη γιγάντωση της δραστηριότητας των βραχυχρόνιων μισθώσεων, αναδείχθηκε κατά τις εργασίες της ημερίδας του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας, με τίτλο “Βραχυχρόνιες Μισθώσεις: Επιπτώσεις στις Πόλεις και στους Πολίτες“, που πραγματοποιήθηκε σήμερα (14/11) στην Αθήνα.
Η ημερίδα περιελάμβανε παρουσίαση σχετικής μελέτης της Grant Thornton και δύο θεματικά πάνελ συζήτησης, με τη συμμετοχή διακεκριμένων ομιλητών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Χαιρετισμούς απηύθυναν ο Υπουργός Τουρισμού Βασίλης Κικίλιας, η Τομεάρχης Τουρισμού του ΣΥΡΙΖΑ Κατερίνα Νοτοπούλου και ο Δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης.
Η μελέτη
Από τα βασικά ευρήματα της μελέτης της Grant Thornton ξεχωρίζουν τα ακόλουθα:
- Η τουριστική δαπάνη της οικονομίας διαμοιρασμού μεγεθύνεται με έντονο ρυθμό, 15% ετησίως. Το 2022 έφτασε να αποτελεί το 14% της συνολικής τουριστικής δαπάνης, μέγεθος τέτοιο που δεν μπορεί να παραμένει χωρίς ρυθμιστικό πλαίσιο.
- Η μέση τιμή βραχυχρόνιων μισθώσεων είναι κατά 5 φορές μεγαλύτερη από αυτή που σημειώνεται σε επίπεδο μακροχρόνιας μίσθωσης, δημιουργώντας ισχυρά κίνητρα στους ιδιοκτήτες να διαθέσουν τα ακίνητά τους στη βραχυχρόνια αγορά, δημιουργώντας οξυμένα προβλήματα στέγασης.
- Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις δημιουργούν σημαντικές απώλειες σε επίπεδο δημοσίων εσόδων λόγω του τρόπου φορολόγησής τους. Το 2016 οι απώλειες των δημοσίων εσόδων έφταναν τα 160,6 εκατ. ευρώ. Το 2022 η εκτίμηση για τις απώλειες των δημοσίων εσόδων ανέρχεται στα 316,7 εκατ. ευρώ. Καταγράφεται δηλαδή διπλασιασμός των καθαρών απωλειών δημόσιων εσόδων κατά το διάστημα 2019-2022.
- Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις στερούν τη δημιουργία πρόσθετων 39.000 θέσεων εργασίας σε ετήσια βάση.
Δέσμη προτάσεων από το ΞΕΕ
Ολοκληρώνοντας τις εργασίες της ημερίδας, ο Πρόεδρος του ΞΕΕ Αλέξανδρος Βασιλικός παρουσίασε δέσμη προτάσεων ρύθμισης της δραστηριότητας πάνω σε επτά άξονες παρέμβασης.
Αναλυτικά:
- Χρονικοί περιορισμοί: Θέσπιση ανώτατου ορίου 90 ημερών ετησίως, για όλη τη χώρα
- Χωρικοί περιορισμοί: Το οριζόντιο όριο των 90 ημερών να μειώνεται σε 60 σε περιπτώσεις όπως των νησιών κάτω των 10.000 κατοίκων ή σε περιοχές με χαμηλή μέση πληρότητα των κύριων ξενοδοχειακών καταλυμάτων. Επίσης με απόφαση του Δήμου να μην επιτρέπεται η εγγραφή στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής νέων ακινήτων που βρίσκονται σε οριοθετημένα τμήματα των αστικών κέντρων, όταν διαπιστώνεται πως οι κατοικίες προς βραχυχρόνια μίσθωση υπερβαίνουν το 50% των κατοικιών που ιδιοκατοικούνται ή μισθώνονται για μακροχρόνια μίσθωση.
- Όριο στον αριθμό ακινήτων ανά εκμισθωτή/υπεκμισθωτή: Δύο ακίνητα κατ’ ανώτατο όριο ανά εκμισθωτή/υπεκμισθωτή, ο οποίος είναι φυσικό και όχι νομικό πρόσωπο. Το νομικό πρόσωπο θα θεωρείται επαγγελματίας όταν προβαίνει σε βραχυχρόνια μίσθωση.
- Θεσμοθέτηση ελάχιστων τεχνικών και λειτουργικών προδιαγραφών: Να υπάρχει πρόβλεψη μεταξύ άλλων για εμβαδόν τουλάχιστον 10 τ.μ. για το δωμάτιο και 18 τ.μ. για το διαμέρισμα, να διαθέτει φυσικό φωτισμό, αερισμό και θέρμανση, με ανώτατο αριθμό δωματίων (10 δωμάτια ), με πιιστοποίηση υγιεινής και πυρασφάλειας, με ασφάλιση αστικής ευθύνης και υποχρέωση συμμόρφωσης με ειδικά υγειονομικά πρωτόκολλα, όταν συντρέχουν λόγοι όπως στην περίπτωση της πανδημίας.
- Φορολόγηση: Προτείνονται τέλη διαμονής παρεπιδημούντων υπέρ ΟΤΑ, τέλη καθαριότητας και φόρος διαμονής. Σημαντικό είναι να προβλέπεται υψηλότερος φόρος εισοδήματος για τη βραχυχρόνια μίσθωση σε σχέση με τη μακροχρόνια και η επιβολή ΦΠΑ για τα ακίνητα που πάνω από τρία συνεχή χρόνια διατίθενται για τουριστική διαμονή.
- Δικαιώματα των συνιδιοκτητών: Υποχρέωση ενημέρωσης των συνιδιοκτητών για τη διάθεση του ακινήτου για βραχυχρόνια μίσθωση και αύξηση των κοινοχρήστων κατά 25%. Σημαντικό να λαμβάνεται απόφαση από τη Γενική Συνέλευση των ιδιοκτητών (51% των μεριδίων) της πολυκατοικίας/ συγκροτήματος/ παραθεριστικού οικισμού αν θα επιτρέπεται η βραχυχρόνια μίσθωση στα εν λόγω ακίνητα ή/ και καθορισμός του μέγιστου αριθμού κατοικιών που μπορεί να διατίθενται για βραχυχρόνια διαμονή.
- Εφαρμογή συστήματος ελέγχων και επιβολής κυρώσεων: Εφαρμογή συστήματος ελέγχου καταγγελιών κατά του ιδιοκτήτη ακινήτου βραχυχρόνιας διαμονής εκ μέρους συνιδιοκτητών και πελατών, με αυστηροποίηση των κυρώσεων και των προστίμων.
“Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις είναι μέρος του τουριστικού μας προϊόντος. Για την εύρυθμη λειτουργία του υγιούς ανταγωνισμού, αλλά και για την εύρυθμη λειτουργία των αστικών μας κέντρων η κυβέρνηση επεξεργάζεται ένα πλαίσιο για την αγορά των βραχυχρόνιων μισθώσεων. Το πλαίσιο αυτό θα διαχωρίζει αυτούς οι οποίοι εκμισθώνουν μαζικά ακίνητα έναντι της πλειοψηφίας που εκμισθώνουν ένα ή δύο ακίνητα”, δήλωσε μεταξύ άλλων ο Υπουργός Τουρισμού Βασίλης Κικίλιας.
“Σήμερα είμαστε σε μία σημαντική ημερίδα του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος, που αναδεικνύει μία ατζέντα με γρήγορα αντανακλαστικά. Αντιμετωπίζουμε στεγαστική κρίση, αύξηση των ενοικίων και ταυτόχρονα αθέμιτο ανταγωνισμό. Τώρα είναι η ώρα να θέσουμε το πλαίσιο για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Αυτό απαιτεί πολιτική βούληση αλλά ταυτόχρονα και πολυεπίπεδη γνώση του φαινομένου, έτσι ώστε να μπουν κανόνες δίκαιοι αλλά και χωρικά προσδιορισμένοι“, τόνισε από την πλευρά της η Τομεάρχης Τουρισμού του ΣΥΡΙΖΑ Κατερίνα Νοτοπούλου.
Στην ομιλία του, ο Δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης τόνισε ότι θα πρέπει να υπάρξει συνεργασία όλων των αρμοδίων φορέων, ώστε να τεθούν οι βάσεις για τον μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό που αφορά τις βραχυχρόνιες μισθώσεις: “Να συμφωνήσουμε σε τρία πράγματα. Νούμερο ένα: Απαιτείται ρυθμιστικό πλαίσιο, θα πρέπει να υπάρξουν κανόνες. Νούμερο δύο: Το ρυθμιστικό αυτό πλαίσιο θα πρέπει να είναι αρμοδιότητα και ευθύνη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Θα ήταν πάρα πολύ εύκολο πολιτικά να “σπρώξουμε” το ζήτημα στην εκάστοτε κυβέρνηση. Όμως, δεν είναι σύμπτωση ότι στις περισσότερες μεγάλες πόλεις του πλανήτη -για να είμαι ακριβής, σε όλες εκτός από μία- την ευθύνη και την αρμοδιότητα την έχει ο δήμος. Νούμερο τρία: Να φύγουμε από τη λογική των οριζόντων λύσεων και των οριζόντιων πολιτικών. Το αντίθετο. Αντί να δουλεύουμε από πάνω προς τα κάτω, να δουλέψουμε από κάτω προς τα πάνω, δηλαδή γειτονιά – γειτονιά”.
Ολοκληρώνοντας, ο Πρόεδρος του ΞΕΕ Αλέξανδρος Βασιλικός έκανε την ακόλουθη δήλωση:
“Αναδείξαμε με έγκυρο και τεκμηριωμένο τρόπο, όπως κάνουμε πάντα στο ΞΕΕ, τις σοβαρές κοινωνικές επιπτώσεις από το ανεξέλεγκτο τοπίο στις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Δέκα χρόνια αφότου το ΞΕΕ άνοιξε για πρώτη φορά το ζήτημα, το φαινόμενο γιγαντώθηκε μέσα σε μια γκρίζα ζώνη, χωρίς κανόνες, χωρίς ελέγχους, χωρίς πιστοποιήσεις, με “μαύρη εργασία” και πρακτικές παραοικονομίας. Τα αποτελέσματα είναι ορατά δια γυμνού οφθαλμού. Στα ύψη τα ενοίκια για τις οικογένειες, γιατροί που φεύγουν από τα νησιά γιατί δεν βρίσκουν σπίτι, καθηγητές και δάσκαλοι που κοιμούνται στα αυτοκίνητα. Ολόκληρες περιοχές χάνουν τη φυσιογνωμία και τον χαρακτήρα τους, ενώ οι μόνιμοι κάτοικοι βιώνουν καθημερινά την ανασφάλεια, αφού κανένας δεν ελέγχει κανέναν. Έχουμε καθυστερήσει πάρα πολύ στην αντιμετώπιση του φαινομένου σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη και το κοινωνικό κόστος γίνεται πραγματικά δυσβάσταχτο για τους πολίτες. Δεν υπάρχουν περιθώρια παράτασης αυτής της κατάστασης. Είναι επιβεβλημένη η άμεση παρέμβαση της Πολιτείας για μια δίκαιη ρύθμιση στις βραχυχρόνιες μισθώσεις, με ευαισθησία απέναντι στις ανάγκες της κοινωνίας και των πολιτών”.
