Θέματα υγείας: Δίδυμες και πολύδυμες εγκυμοσύνες

Γράφει ο Δρ. Ιωάννης Π. Αργυρός*

Όπως είναι γνωστό σε όλους, κάθε έμβρυο, κάθε ανθρώπινος οργανισμός σχηματίζεται από τη συνένωση ενός ωαρίου, που προσφέρεται από τη γυναίκα και ενός σπερματοζωαρίου από τον άνδρα. Το γονιμοποιημένο ωάριο που ονομάζεται ζυγώτης (ζευγάρι), εγκαθίσταται μέσα στο φιλόξενο περιβάλλον της μήτρας της μητέρας, ως έμβρυο και σε 9 μήνες με τον τοκετό του έρχεται στον κόσμο ένα χαριτωμένο νεογέννητο – αγόρι ή κορίτσι, ανάλογα με τι σπερματοζωάριο γονιμοποιήθηκε το ωάριο.

Μερικές φορές όμως συμβαίνει αντί ενός ωαρίου να παράγεται από τις ωοθήκες της γυναίκας όχι ένα αλλά δύο ή και περισσότερα ωάρια κι αν αυτά γονιμοποιηθούν με σπερματοζωάρια που βρίσκονται σε αφθονία μετά την εκσπερμάτιση, τότε έχουμε την εμφάνιση δίδυμης ή ακόμα και πολύδυμης εγκυμοσύνης. Αυτά τα δίδυμα ή πολύδυμα έμβρυα που προέρχονται δηλαδή από περισσότερα του ενός γονιμοποιημένα ωάρια ονομάζονται διωογενή ή πολυωογενή, αφού έχουν σχηματιστεί από δύο ή περισσότερα ωάρια.

Μερικές φορές επίσης το ένα γονιμοποιημένο ωάριο διασπάται σε δύο ή περισσότερα γονιμοποιημένα ωάρια και πάλι τότε έχουμε το σχηματισμό διδύμης ή πολυδύμης εγκυμοσύνης. Αυτά τα δίδυμα έμβρυα ονομάζονται μονοωογενή ως προερχόμενα από ένα και μοναδικό γονιμοποιημένο ωάριο.

Τα διωογενή δίδυμα είναι εντελώς διαφορετικοί οργανισμοί, έχουν δηλαδή διαφορετικό  DNA εφόσον προέρχονται από δύο διαφορετικά ωάρια και δύο διαφορετικά σπερματοζωάρια και μπορούν να είναι ίδιου ή διαφορετικού φύλου. Στη δεύτερη περίπτωση των μονοωογενών τα έμβρυα είναι πανομοιότυπα, με ίδιο DNA, έχουν ολόιδια χαρακτηριστικά και ίδιο φύλο ή αγόρια ή κορίτσια δηλαδή.

Η εμφάνιση δίδυμης εγκυμοσύνης είναι 3 σε κάθε 100 κυήσεις και εμφανίζεται συχνότερα σε οικογένειες με ιστορικό διδύμων, καθώς και σε γυναίκες μεγαλύτερων ηλικιών ή που έχουν ήδη γεννήσει δίδυμα. Αρκετές κυήσεις τέλος ξεκινούν ως δίδυμες ή πολύδυμες αλλά στην πορεία της εγκυμοσύνης επικρατεί και επιβιώνει ένα μόνο έμβρυο.

Αυτή η συχνότερη εμφάνιση διδύμων κυρίως αφορά τα διωογενή ή πολυωογενή έμβρυα. Φαίνεται ότι η ανάπτυξη μονοωογενών δεν επηρεάζεται από κανένα παράγοντα. Τέλος αξίζει να τονιστεί η συχνότερη εμφάνιση διδύμων στις μέρες μας σε γυναίκες που χρησιμοποιούν φάρμακα για να αυξήσουν την παραγωγή ωαρίων (ωοθυλακιορρηκτικά) ή σε προσπάθειες εξωσωματικής – IVF (οι πιθανότητες σχεδόν 20πλασιάζονται).

Οι δίδυμες εγκυμοσύνες θεωρούνται κυήσεις υψηλού κινδύνου. Έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για αποβολή ή πρόωρο τοκετό και συχνά τα νεογέννητα έχουν μικρότερο από το κανονικό βάρος (λιποβαρή). Ο κίνδυνος αυτός είναι λογικό να είναι μεγαλύτερος στις πολύδυμες. Γιαυτό και σήμερα στις προσπάθειες εξωσωματικής επιτρέπεται η εμβρυομεταφορά μέχρι δύο το πολύ γονιμοποιημένων ωαρίων.

Επίσης, όσο κι αν αυτό ακούγεται τουλάχιστον περίεργο, σε τρίδυμες ή πολύδυμες κυήσεις προχωράμε σε “μείωση” του αριθμού των εμβρύων στα δύο. Κι αυτό γιατί στατιστικά οι πιθανότητα να φτάσει μία δίδυμος εγκυμοσύνη να γίνει τελειόμηνος, δηλαδή να συμπληρωθούν 37 εβδομάδες και να γεννηθούν σώα τα έμβρυα είναι κοντά στο 90%, ενώ σε μία τρίδυμο και πολύ περισσότερο σε μία πολύδυμο κύηση η πιθανότητα να γεννηθούν ζώντα νεογνά δεν ξεπερνά το 10%.

Υ.Γ. Στην προσωπική μου καριέρα έχω αντιμετωπίσει με επιτυχία (ολοκλήρωση εγκυμοσύνης και τοκετός) περίπου 35 δίδυμες κυήσεις, 9 τρίδυμες και μία τετράδυμη. Ως επιμελητής δε στην Πανεπιστημιακή Κλινική του Νοσοκομείου Αλεξάνδρα είχα συμμετάσχει στην ομάδα αντιμετώπισης με επιτυχία της μοναδικής στην Ελλάδα περίπτωσης πενταδύμων (τα πεντάδυμα της Θήβας από την καταγωγή της μητέρας).

* Ιωάννης Π. Αργυρός
Μαιευτήρ – Χειρουργός – Γυναικολόγος
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Τηλ. 6974441375 | email: argyros.i@gmail.com