Δύο σεισμοί στη Σαντορίνη που δεν ήταν σεισμοί

Άρθρο του καθηγητή Κώστα Παπαζάχου, Διευθυντή του Εργαστηρίου Γεωφυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Ο διπλός ανύπαρκτος σεισμός της Σαντορίνης: Πώς η “αυτόματη” αναπαραγωγή ειδήσεων αποπροσανατολίζει την αντισεισμική πολιτική και την υπεύθυνη ενημέρωση

Σε ένα άρθρο μου πριν από τρία περίπου έτη σε αυτό το site, προειδοποιούσα για τα προβλήματα της “αυτόματης” ενημέρωσης σεισμικών επικέντρων, δηλαδή της ανεύθυνης αναπαραγωγής αυτόματων λύσεων σεισμών σε ιστοσελίδες και ιστολόγια. Τότε έγραφα:
“…δεν είναι όλα τα αυτόματα συστήματα στο ίδιο τεχνολογικό επίπεδο και οι λύσεις τους μπορεί να είναι ακόμα και αποπροσανατολιστικές. Στο λάθος να εμπιστευόμαστε τυφλά τους Η/Υ και τις αυτόματες λύσεις σεισμών πέφτουν ακόμα και επιστήμονες, π.χ. συνέβη σχετικά πρόσφατα στον ελληνικό χώρο ένας σεισμολόγος να εμπιστευθεί το αυτόματο σύστημα και να ανακοινώσει ένα σεισμό μεγέθους περίπου 5.0 ως μεγαλύτερο από 6.0, κινητοποιώντας (άσκοπα) τον κρατικό μηχανισμό!
Συμπέρασμα: Οι αυτόματες λύσεις σεισμών είναι χρήσιμες για μία αρχική, χοντρική εκτίμηση των παραμέτρων ενός σεισμού, αλλά θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή και να επιβεβαιώνονται από μεταγενέστερες ανακοινώσεις από τα σεισμολογικά κέντρα της χώρας.”

Το άρθρο αυτό είχε γραφεί με αφορμή έναν “φανταστικό” σεισμό με μέγεθος σχεδόν 4.0 στη Σαντορίνη (Θηρασιά), και μάλιστα εν μέσω τουριστικής περιόδου (Αύγουστος 2016). Δυστυχώς, ο ψεύτικος “σεισμός” στο Κιλκίς στις 10/1, αλλά και οι δύο ανύπαρκτοι σεισμοί που εμφανίστηκαν χθες (15/1) στο αυτόματο σύστημα λύσεων του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθν. Αστεροσκοπείου Αθηνών δείχνουν ότι η κακή πρακτική της “αυτόματης” αναπαραγωγής ειδήσεων συνεχίζεται. Έτσι ανακοινώθηκαν (από τα ΜΜΕ και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης) δύο σεισμοί στη Σαντορίνη, με όχι ευκαταφρόνητα μεγέθη (3.7 στην περιοχή του Κολούμπο και 3.3 νότια από τη Σαντορίνη), χωρίς στην πραγματικότητα να υπάρχουν! Τι και αν η ιστοσελίδα των αυτόματων λύσεων του Γεωδ. Ινστιτούτου, όπου εμφανίστηκαν οι δύο σεισμοί, προειδοποιεί τους αναγνώστες της ότι πρόκειται για προκαταρτικές λύσεις, συχνά με αβέβαιη ποιότητα και αξιοπιστία. Η προειδοποίηση αγνοήθηκε και ο αυτόματος, αλλά λανθασμένος, προσδιορισμός των δύο σεισμών αναρτήθηκε σε διαδίκτυο και blogs, αλλά και ανακοινώθηκε από τα ΜΜΕ (τηλεόραση και ραδιόφωνα).

Είναι προφανές ότι στην περίπτωση των σεισμών κάποια ΜΜΕ και Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης βλέπουν το τυρί αλλά όχι τη φάκα. Στο όνομα της γρήγορης ενημέρωσης, δε διστάζουν να αναπαράγουν προκαταρτικές ειδήσεις, στην προσπάθεια να είναι οι πρώτοι που θα αναφέρουν το φαινόμενο. Με τον τρόπο αυτό, συμβάλλουν στην ανεύθυνη αναπαραγωγή και διασπορά λανθασμένων ειδήσεων, φαινόμενο που μπορεί να έχει έντονα αρνητικές συνέπειες, όπως π.χ. στο Κιλκίς, όπου οι κάτοικοι ήταν ήδη θορυβημένοι από την πραγματική σεισμικότητα των προηγούμενων ημερών, ή στη Σαντορίνη η οποία αποτελεί σημείο αναφοράς του Ελληνικού τουρισμού. Πρέπει άμεσα να συνειδητοποιήσουμε ότι η “αυτόματη” αναπαραγωγή μη διασταυρωμένων ειδήσεων λειτουργεί αποπροσανατολιστικά και για την κοινή γνώμη, αλλά και για την αντισεισμική πολιτική. Ας μην επιτρέψουμε στο όνομα τις ταχύτητας που προσφέρουν τα σύγχρονα ΜΜΕ και Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, να μετατρέψουμε τα πλεονεκτήματα της τεχνολογίας σε ένα εργαλείο αποπροσανατολισμού και ανεύθυνης ενημέρωσης.