Εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 29/8/2022 το Περιφερειακό Πρόγραμμα Νοτίου Αιγαίου 2021-2027, ανοίγοντας έτσι “μια νέα σελίδα προκλήσεων, ευκαιριών και δυνατοτήτων, με στόχο την ενίσχυση της προοπτικής ανάπτυξης των νησιών του Νοτίου Αιγαίου”, όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Περιφέρεια.
Ο συνολικός προϋπολογισμός του νέου Προγράμματος ανέρχεται σε 285,4 εκατ. ευρώ, ποσό σημαντικά αυξημένο σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο, που το Πρόγραμμα είχε εγκριθεί με προϋπολογισμό 168,2 εκατ. ευρώ, απόρροια της επίμονης διεκδίκησης της Περιφερειακής Αρχής, για την τροποποίηση-επικαιροποίηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των κριτηρίων κατηγοριοποίησης των Περιφερειών και κατανομής των πόρων. Το 50% των πόρων του Περιφερειακού Προγράμματος Νοτίου Αιγαίου 2021-2027 προέρχεται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (105,8 εκ. ευρώ) και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (36,9 εκ. ευρώ) και το υπόλοιπο 50% από το ελληνικό δημόσιο.
Σύμφωνα με την Περιφέρεια, η διαδικασία κατάρτισης του νέου Προγράμματος που θα δώσει αναπτυξιακή ώθηση στα νησιά του Νοτίου Αιγαίου, με έργα και δράσεις που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής όλων των νησιωτών, ξεκίνησε πριν από δύο περίπου χρόνια. Έγινε μακρά διαβούλευση -μέσα στις δύσκολες συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία- με κεντρικούς και περιφερειακούς φορείς, αλλά και με την κοινωνία των πολιτών. Η διαδικασία αυτή κατέληξε σε ένα σχέδιο που, συμπληρωματικά με τα Τομεακά Προγράμματα, αντιμετωπίζει τις ανάγκες και τις προκλήσεις της Περιφέρειας μέχρι το 2029.
Κεντρικοί στόχοι του Προγράμματος είναι:
- η ενίσχυση και διαφοροποίηση του παραγωγικού συστήματος της Περιφέρειας, με την υιοθέτηση μιας στρατηγικής διαφοροποίησης του τουριστικού προϊόντος,
- η διασφάλιση της βιώσιμης ανάπτυξης και της αειφορίας των πόρων και
- η ενίσχυση της χωρικής και κοινωνικής συνοχής προς όφελος των κατοίκων και των επισκεπτών της.
Το Πρόγραμμα διαρθρώνεται σε οκτώ Προτεραιότητες, που περιλαμβάνουν τις παρακάτω ενδεικτικές δράσεις:
- Ενίσχυση ανταγωνιστικότητας και παραγωγικού δυναμικού (23 εκατ. €)
- ενίσχυση ερευνητικών υποδομών
- συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων και ερευνητικών φορέων
- ανάπτυξη ψηφιακών εφαρμογών στους τομείς του πολιτισμού και τουρισμού και τηλεϊατρικής
- ενίσχυση επενδύσεων για τον ψηφιακό μετασχηματισμό επιχειρήσεων
- ενίσχυση ίδρυσης και λειτουργίας μικρομεσαίων επιχειρήσεων
- Αειφορική ανάπτυξη και βιώσιμη διαχείριση των πόρων (64 εκατ. €)
- ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων κτηρίων
- έργα αντιπλημμυρικής προστασίας
- έργα προστασίας από τη διάβρωση ακτών
- ολοκλήρωση υποδομών επεξεργασίας λυμάτων για οικισμούς Γ’ Προτεραιότητας
- δίκτυα αποχέτευσης, εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων
- δίκτυα ύδρευσης, μονάδες αφαλάτωσης
- Βελτίωση της περιφερειακής προσβασιμότητας και ενίσχυση της κινητικότητας (32,8 εκ. €)
- αναβάθμιση λιμενικών υποδομών
- βελτίωση εθνικού και επαρχιακού οδικού δικτύου
- οδική ασφάλεια
- Ανάπτυξη και βελτίωση κοινωνικών υποδομών (40 εκατ. €)
- υποδομές και εξοπλισμός εκπαίδευσης
- υποδομές προσχολικής αγωγής και φροντίδας
- υποδομές και εξοπλισμός υγείας
- υποδομές και υπηρεσίες εναλλακτικού τουρισμού
- προστασία και αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς
- Ανθρώπινο Δυναμικό και Κοινωνική Ένταξη (72,2 εκατ. €)
- δράσεις προώθησης της απασχόλησης
- επιχορήγηση φορέων Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας
- δράσεις ένταξης στην αγορά εργασίας υπηκόων τρίτων χωρών και υπηρεσίες διαπολιτισμικής μεσολάβησης
- δράσεις για την ισότιμη πρόσβαση και συμπερίληψη ΑμεΑ στην εκπαίδευση
- δράσεις για την κοινωνική ένταξη των Ρομά
- Κέντρα Κοινότητας και δομές αντιμετώπισης φτώχειας
- δομές παροχής υπηρεσιών φροντίδας και στέγασης ευάλωτων ατόμων
- πρόγραμμα προσωπικού βοηθού ΑμεΑ
- ενίσχυση υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας (κινητές μονάδες, ιατρική φροντίδα στο σπίτι)
- μονάδες ψυχικής υγείας
- μονάδες αντιμετώπισης εξαρτήσεων
- δομές φιλοξενίας αστέγων
- υλοποίηση σχεδίων αποϊδρυματοποίησης
- υποστήριξη παιδιών σε ανάγκη και προώθηση θεσμού αναδοχής
- Ολοκληρωμένη και βιώσιμη ανάπτυξη περιοχών (48 εκατ. €)
- δράσεις βιώσιμης αστικής ανάπτυξης πόλεων με μόνιμο πληθυσμό άνω των 5.000 κατοίκων και
- δράσεις ολοκληρωμένης χωρικής ανάπτυξης των μικρών νησιών της Περιφέρειας, με πληθυσμό μικρότερο των 3.100 κατοίκων
- Τεχνική Βοήθεια ΕΤΠΑ (3,7 εκατ. €)
- Τεχνική Βοήθεια ΕΚΤ+ (1,6 εκατ. €)
Το επόμενο διάστημα θα συγκροτηθεί η Επιτροπή Παρακολούθησης του Προγράμματος, η οποία θα συνεδριάσει το φθινόπωρο για να εγκρίνει τα κριτήρια και τις διαδικασίες για την αξιολόγηση και επιλογή των πράξεων. Μετά την εξειδίκευση των δράσεων το Πρόγραμμα θα μπει στη φάση υλοποίησης πριν το τέλος του έτους με τη δημοσιοποίηση των πρώτων προσκλήσεων για υποβολή προτάσεων προς ένταξη. Προτεραιότητα θα δοθεί σε δράσεις που υπάρχουν μεταφερόμενα έργα, έργα δηλαδή που ξεκίνησαν στο πλαίσιο της προγραμματικής περιόδου 2014-2020, καθώς και ώριμα έργα.
Τέλος προγραμματίζεται άμεσα η δημοσιοποίηση πρόσκλησης για την υποβολή Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης, καθώς και η ανάθεση για την εκπόνηση των σχεδίων Ολοκληρωμένης Χωρικής Ανάπτυξης για τα μικρά νησιά της Περιφέρειας.
