Στο πλαίσιο της εκτεταμένης δραστηριότητάς της και με βάση την υπάρχουσα γνώση και εμπειρία της στον τομέα των γεωεπιστημών, η Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ε.Α.Γ.Μ.Ε.) υλοποιεί ερευνητικό πρόγραμμα με αντικείμενο την δυνατότητα αξιοποίησης μικροοργανισμών, που χρησιμοποιούνται στην ανακύκλωση των χημικών στοιχείων στη βιόσφαιρα και ενδημούν σε αφθονία στο φυσικό περιβάλλον.
Πρόκειται για τους επονομαζόμενους “μικροσκοπικούς μεταλλωρύχους”, οι οποίοι είναι ανθεκτικοί σε ακραίες συνθήκες (υψηλές συγκεντρώσεις μετάλλων, θερμοκρασίες, pH, πιέσεις) και έχουν τη δυνατότητα να εφαρμοστούν σε μια σειρά τομέων, από την μεταλλευτική έως την ιατρική και φαρμακευτική τεχνολογία, την προσομοίωση συνθηκών επιβίωσης με αυτές του πλανήτη Άρη (Αστροβιολογία), την περιβαλλοντική αποκατάσταση ρυπασμένων πεδίων κ.α.
Η ανεπαρκής προσφορά σε σχέση με τη ζήτηση στον τομέα των πρώτων υλών αφενός και αφετέρου η ανάγκη να προστατευθεί το φυσικό περιβάλλον, οδήγησε τους επιστήμονες στην αναζήτηση και υιοθέτηση νέων μεθόδων επεξεργασίας και αξιοποίησης των φτωχών μεταλλευμάτων, καθώς και των απορριμμάτων επεξεργασίας τους.
Η συμμετοχή των μικροοργανισμών στην ανακύκλωση των χημικών στοιχείων στην βιόσφαιρα, η οποία άρχισε να μελετάται από τις αρχές του αιώνα, οδήγησε στην καθιέρωση ήδη από το 1930 μίας νέας επιστήμης, της Γεωλογικής Μικροβιολογίας (Geological Microbiology). Τα δεδομένα από τη σχετική ερευνητική δραστηριότητα οδήγησαν στη βιοτεχνολογική επεξεργασία μεταλλευμάτων σε βιομηχανική κλίμακα, μόλις τις τελευταίες δεκαετίες, στην επεξεργασία μεταλλευμάτων χαλκού, ουρανίου και χρυσού.
Η υλοποίηση του φιλόδοξου ερευνητικού προγράμματος της ΕΑΓΜΕ έχει αντικείμενο την:
- Συστηματική καταγραφή για πρώτη φορά στην ελληνική επικράτεια της βιοποικιλότητας σε περιοχές/εμφανίσεις ακραίων συνθηκών, ευνοϊκών για την φιλοξενία βιολογικών συστημάτων (μεταλλευτικές δραστηριότητες-γεωθερμικές πηγές-περιβάλλοντα υψηλής αλατότητας-ηφαίστεια).
- Δειγματοληψία και συλλογή μικροοργανισμών από τον ελλαδικό χώρο.
- Ταυτοποίηση-χαρακτηρισμός μικροοργανισμών με σύγχρονες μεθόδους μοριακής βιολογίας (αλληλούχιση DNA).
- Διερεύνηση χρήσεων και μελλοντικών καινοτόμων εφαρμογών.
- Δημιουργία βάσης δεδομένων και χαρτογραφική αποτύπωση με χρήση συστημάτων γεωγραφικών πληροφοριών.
Η συγκεκριμένη ερευνητική δραστηριότητα υλοποιείται από την ΕΑΓΜΕ σε συνεργασία με φορείς και εκπαιδευτικά ιδρύματα του εξωτερικού (Πανεπιστήμιο Φλωρεντίας και Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών της Ιταλίας), καθώς και με το εξειδικευμένο Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας και Γονιδιωματικής του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας.
Κλιμάκια της ΕΑΓΜΕ αποτελούμενα από την υπεύθυνη του προγράμματος, κα Βασιλική Αγγελάτου, Προϊσταμένη Τμήματος Τεχνολογίας Ορυκτών Πρώτων Υλών και Μεταλλουργίας (ΤΕΟΠΥΜ) και επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό της ΕΑΓΜΕ (κ.κ. Γ. Βουγιουκαλάκη, Δ. Βασιλάκη, Α. Εξίκη, Α. Χατζηαποστόλου), καθώς και με εγνωσμένου κύρους επιστήμονες του εξωτερικού κατά περίπτωση, έχουν πραγματοποιήσει δειγματοληψίες την τελευταία διετία σε μια σειρά θέσεων όπως: ατμίδες ηφαίστειων Νισύρου, Μήλου, Παλαιά και Νέα Καμένη (Σαντορίνη), Θερμές Πηγές Πολυχνίτου, Λισβορίου, Σάρλιζας Ν. Λέσβου, Αγιάσματα-Ν. Χίου, Μεταλλεία Ερμιόνης, Κίρκης, Δράμας κ.α.
Οι έρευνες πραγματοποιούνται στο πλαίσιο της Ενέργειας “Δευτερογενείς πηγές μεταλλικών αξιών” του Υποέργου “ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΩΤΟΓΕΝΩΝ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ – ΔΥΟΠΥ” της Πράξης: “Μελέτες και έρευνες στήριξης του ενεργειακού τομέα της βιομηχανίας και της επιχειρηματικότητας – ΟΠΥΓΕΚ”, που εκτελείται από την ΕΑΓΜΕ και χρηματοδοτείται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία” – ΕΠΑνΕΚ.
