Ερώτηση στη Βουλή για το θεσμικό πλαίσιο προστασίας των ζώων εργασίας

Ερώτηση προς τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και την Υπουργό Τουρισμού κατέθεσαν στη Βουλή 23 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ σχετικά “με το θεσμικό πλαίσιο για την προστασία και την ευζωία των ιπποειδών εργασίας”. Παρόλο που στην ερώτηση γίνεται εκτενής αναφορά στα ζώα εργασίας της Σαντορίνης, στους ερωτώντες βουλευτές δεν περιλαμβάνεται κανένας βουλευτής των Κυκλάδων του ΣΥΡΙΖΑ.

Το πλήρες κείμενο της ερώτησης έχει ως εξής:

“Σε πολλές τουριστικές περιοχές της ελληνικής επικράτειας είναι ευρέως διαδεδομένη η χρήση των ιπποειδών εργασίας, τόσο για την μεταφορά φορτίων (συμπεριλαμβανομένων και των σκουπιδιών), τόσο και για τουριστικούς λόγους (για τις τουριστικές άμαξες, για τη μεταφορά τουριστών κ.λπ.).
Παρ’ όλο που τα ιπποειδή (άλογα, όνοι, ημίονοι) είναι δυνατά ζώα, που μπορούν να μεταφέρουν φορτία, ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζονται από τους ιδιοκτήτες τους ξεπερνά τα όρια των φυσικών δυνατοτήτων τους, υποβάλλοντάς τα σε βασανιστικές συνθήκες διαβίωσης και εργασίας: η έκθεσή τους σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες δίχως νερό, σε συνδυασμό με τον εξαναγκασμό τους να μεταφέρουν φορτία πολύ μεγαλύτερα από αυτά που δύνανται, συνιστούν κακοποίηση των ζώων, σαφώς απειλητική για τη ζωή τους.
Ενδεικτικό είναι το πρόσφατο περιστατικό που ήρθε στη δημοσιότητα μέσω του βίντεο που δείχνει ένα υπερφορτωμένο γαϊδουράκι στη Σαντορίνη: το ζώο κινείται με εμφανή δυσκολία, έχοντας να μεταφέρει έναν δυσανάλογο όγκο σκουπιδιών. Το συγκεκριμένο δεν είναι από τα ζώα που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά τουριστών στο νησί, αλλά ανήκει σε ιδιοκτήτη γαϊδουριών, ο οποίος συνεργάζεται με εταιρεία αποκομιδής απορριμμάτων που είχε συνάψει σύμβαση με τον Δήμο για τη μεταφορά σκουπιδιών σε περιοχές όπου τα απορριμματοφόρα δεν έχουν πρόσβαση. Ο Δήμος Σαντορίνης απέστειλε έγγραφο στην εταιρεία, ζητώντας εξηγήσεις για το συγκεκριμένο περιστατικό.
Παρ’ ότι οι αρχές έκαναν λόγο για «μεμονωμένο περιστατικό» κακοποίησης ζώου, υπάρχουν αποδείξεις πως τέτοιες εικόνες αποτελούν έως και τον κανόνα, καθώς πολλές είναι οι σχετικές καταγγελίες που συνοδεύονται με οπτικοακουστικό υλικό.
Άλλα χαρακτηριστικά παραδείγματα κακοποίησης ιπποειδών έχουν γίνει γνωστά σε Αίγινα, Σπέτσες και Ύδρα. Στην Αμμουλιανή Χαλκιδικής, μάλιστα, υπάρχει πλατφόρμα ταξί, όπου ένα άλογο κουβαλάει από το πρωί έως το βράδυ περίπου 15 τουρίστες με αποσκευές, χωρίς άδεια από το ΥΠΑΑΤ.
To φαινόμενο αυτό εξαπλώνεται και εκτός των τουριστικών περιοχών της χώρας μας. Έτσι, γίνεται λόγος για ένα φαινόμενο που επικρατεί και που απλά εντείνεται ιδιαίτερα κατά τους θερινούς μήνες: η εικόνα των «παστουρωμένων» ζώων (με δεμένα τα πόδια μεταξύ τους) είναι πολύ συνήθης, με τα ζώα να μένουν χωρίς νερό και φαγητό, καθώς, λόγω του παράνομου εμπορίου που κυριαρχεί, ακόμα και αν πεθάνουν, θα αντικατασταθούν πολύ εύκολα. Σύμφωνα με τον Καθηγητή Κτηνιατρικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης κ. Νικόλαο Διακάκη, είναι καταστροφική η έκθεση των ζώων στον ήλιο χωρίς σκέπαστρο και νερό, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Το ζήτημα που βγαίνει στην επιφάνεια από τα περιστατικά αυτά είναι η έλλειψη ενός ολοκληρωμένου θεσμικού πλαισίου που θα αφορά τα ζώα εργασίας γενικά και τις τουριστικές περιοχές ειδικότερα, μια και μέχρι στιγμής η ελληνική νομοθεσία έχει ασχοληθεί με τα ζώα συντροφιάς και τα ζώα κυνηγιού.
Ενώ στο εξωτερικό ο Παγκόσμιος Οργανισμός για την Υγεία των Ζώων έχει θεσπίσει κανόνες για την ευζωία των ιπποειδών εργασίας, στην Ελλάδα δεν έχει καν καταγραφεί ο πληθυσμός τους.
Η χώρα μας δεν εφαρμόζει καμία Κοινοτική Νομοθεσία που να αφορά σήμανση (οποιασδήποτε κατηγορίας ιπποειδών) ή ισόβιο έγγραφο αναγνώρισης, καθώς και καταγραφή ιπποειδών. Το μόνο που εφαρμόζεται είναι το ΑΔΑΜΙ (Ατομικό Δελτίο Αναγνώρισης και Μετακίνησης Ιπποειδούς), το οποίο δεν προκύπτει καν από κάποιο νομοθέτημα, παρά από μια εγκύκλιο του ΥΠΑΑΤ (με περιορισμένη χρονική ισχύ, αριθμός πρωτοκόλλου 228868/12.2.2002), η οποία φορά την εφαρμογή προγράμματος διερεύνησης των σπουδαιότερων νοσημάτων των ιπποειδών.
Η οργάνωση ippothesis, που έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με το ζήτημα και έχει καταθέσει επανειλημμένως προτάσεις για την αντιμετώπιση του εν λόγω ζητήματος, τονίζει ότι τεράστιο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση για την επίλυση του προβλήματος είναι η εφαρμογή των Οδηγιών της Ε.Ε. που οριοθετούν την οργανωμένη εκτροφή, καθώς γενικότερα η οργανωμένη εκτροφή συνεπάγεται αίτημα στην αρμόδια επιτροπή και έγκριση, σταβλικές εγκαταστάσεις, γενεαλογικά βιβλία, παρακολούθηση της γραμμής αναπαραγωγής (φυλές κ.λπ.).
Η καταγραφή εκτροφών ιπποειδών, οργανωμένων και μη, οφείλει να ακολουθεί την Κοινοτική Νομοθεσία. Ο όρος εκμετάλλευσης ανήκει σε άλλες κατηγορίες, ενώ πλέον αναφέρονται ως κοινωνίες εκτροφής. Στον Εκτελεστικό Κανονισμό 2017/716 (10 Απριλίου 2017) που εφαρμόζεται από την 1.11.2018 ορίζεται πως ήδη με τον κανονισμό 2016/1012 προβλέπεται ότι τα κράτη-μέλη τηρούν επικαιροποιημένο κατάλογο κοινωνιών εκτροφής και αναγνωρισμένων επιχειρήσεων αναπαραγωγής που έχουν αναγνωρίσει οι αρμόδιες κρατικές αρχές. Η χώρα μας θα πρέπει να εναρμονιστεί με τις παραπάνω διαδικασίες. Όποιος έχει μαντρί δεν πρέπει να ονομάζεται αυτόματα και εκτροφέας ιπποειδών, αν δεν πληροί τις απαραίτητες προϋποθέσεις.

– Επειδή τα περιστατικά κακοποίησης των ιπποειδών εργασίας στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας αποτελούν πολύ συχνό φαινόμενο.
– Επειδή αυτή η άκρατη εκμετάλλευση είναι ιδιαίτερα επιβλαβής και για τα ίδια τα ζώα εργασίας όσο και για την εικόνα των περιοχών.
– Επειδή από τα περιστατικά αυτά προκύπτει ότι υπάρχει σύνολο Κοινοτικών Οδηγιών που δεν ακολουθεί η χώρα μας και στις οποίες θα πρέπει να προσαρμοστεί.

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί:
1. Προτίθενται να αναλάβουν νομοθετική πρωτοβουλία που θα αφορά αποκλειστικά την προστασία των ζώων της οικογένειας των ιπποειδών και την εναρμόνιση με το Κοινοτικό Δίκαιο, καθώς και να εκπονήσουν Κώδικα Ορθής Πρακτικής Ιπποειδών;
2. Προτίθενται να μεριμνήσουν για τη βελτίωση των υπαρχουσών δομών στα νησιά και την αποκομιδή απορριμμάτων από περιοχές όπου η πρόσβαση δεν είναι εύκολη, ώστε να μην ανατίθεται η δουλειά αυτή στα ζώα ή έστω να διευκολύνονται αυτά;
3. Προτίθενται να θεσπίσουν ένα αυστηρό σύστημα ελέγχων στις τουριστικές περιοχές, το οποίο εγγυάται την ευζωία και τη μη- εκμετάλλευση των ιπποειδών εργασίας για οποιονδήποτε λόγο;”

Οι ερωτώντες βουλευτές είναι οι εξής: Κυρίτσης Γιώργος, Ακριώτης Γιώργος, Αναγνωστοπούλου Σία, Αυλωνίτου Ελένη, Βαγιωνάκη Βάλια, Δουζίνας Κώστας, Θελερίτη Μαρία, Θηβαίος Νίκος, Ιγγλέζη Κατερίνα, Καββαδία Αννέτα, Καραγιαννίδης Χρήστος, Καρακώστα Εύη, Κασιμάτη Νίνα, Καφαντάρη Χαρά, Μπαλτάς Αριστείδης, Πάντζας Γιώργος, Ρίζος Δημήτρης, Ριζούλης Ανδρέας, Σιμορέλης Χρήστος, Σπαρτινός Κώστας, Σταματάκη Ελένη, Στογιαννίδης Γρηγόρης, Τριανταφύλλου Μαρία