Τα ξενικά είδη θεωρούνται σήμερα παγκοσμίως ως μία από τις μεγαλύτερες απειλές για τα τοπικά θαλάσσια οικοσυστήματα, την τοπική οικονομία καθώς και την ανθρώπινη υγεία, παγκοσμίως. Η Μεσόγειος θάλασσα αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη εισβολή ειδών -μέσω της διώρυγας του Σουέζ- με περισσότερα από 1000 θαλάσσια ξενικά είδη να έχουν ήδη καταγραφεί.
Η Ελλάδα είναι από τις πιο επηρεασμένες χώρες με περισσότερα από 300 ξενικά είδη να έχουν εντοπιστεί στα νερά της. Από αυτά αρκετά θεωρούνται χωροκατακτητικά (εισβολικά) και προκαλούν σημαντικά οικολογικά προβλήματα, όπως ο εκτοπισμός αυτόχθονων ειδών, η απώλεια γονότυπων, η αλλαγή της δομής των αυτόχθονων κοινοτήτων, η αλλαγή των τροφικών πλεγμάτων κ.ά.
Δείτε εδώ μερικά από τα ξενικά είδη που εντοπίζονται στην Ελλάδα.
Προκειμένου να περιοριστεί η υπερανάπτυξη των κοινοτήτων ξενικών ειδών στις ελληνικές θάλασσες και επομένως και η διατάραξη του θαλάσσιου υποσυστήματος, η iSea και το Cyclades Preservation Fund ανέλαβαν δράση, η οποία έχει όνομα “Φά’ το πριν τα φάει”.
Το πρόγραμμα “Φά’ το πριν το φάει” έχει θέσει ως στόχο την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των τοπικών κοινωνιών και όλων των εμπλεκομένων στις Κυκλάδες για τα ξενικά είδη και τις επιπτώσεις που επιφέρουν, ενώ προκειμένου να μετριαστεί το πρόβλημα που προκαλούν στο θαλάσσιο οικοσύστημα θα προωθήσει και την κατανάλωσή τους.
Μέσα από τη δημιουργία ενός ηλεκτρονικού βιβλίου συνταγών, αλλά και με τη συμβολή καταξιωμένων σεφ σε μια εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί στη Σαντορίνη στα μέσα Σεπτεμβρίου, στόχος είναι τα ξενικά είδη να εισέλθουν στα πιάτα των Ελλήνων, δημιουργώντας κίνητρα στους αλιείς ώστε να τα στοχεύουν, συμβάλλοντας έτσι στον μετριασμό του προβλήματος.
Ξενικό είδος θεωρείται για παράδειγμα ο γνωστός λαγοκέφαλος που είναι δηλητηριώδης και ακατάλληλος για κατανάλωση. Δεν είναι όμως όλα τα ξενικά είδη μη βρώσιμα. Αντίθετα, ο γερμανός λέγεται ότι είναι πεντανόστιμος, στην Κύπρο θεωρείται γκουρμέ και πωλείται σε υψηλή τιμή. Στην Ελλάδα είναι σχεδόν άγνωστος και αφού δεν υπάρχει ζήτηση, οι ψαράδες που θα τον πιάσουν, τον αφήνουν πάλι στη θάλασσα.
Επίσης, στο πλαίσιο του προγράμματος, σε δέκα νησιά των Κυκλάδων (Σαντορίνη, Φολέγανδρο, Μήλο, Νάξο, Κέα, Αμοργό, Άνδρο, Ανάφη, Πάρο και Σύρο) υπάρχουν σημεία συλλογής δειγμάτων ξενικών ειδών. Πολίτες-επιστήμονες μπορούν να παραδώσουν ξενικά είδη με στόχο την περαιτέρω μελέτη τους, ενώ υπάρχουν και οδηγίες πώς οι ίδιοι να συλλέξουν τα απαραίτητα δείγματα διευκολύνοντας την επιστημονική μελέτη.
Τοπικός πρεσβευτής του προγράμματος και σημείο διαλογής στη Σαντορίνη είναι το Santorini Active Volcanic Environment.
Το πρόγραμμα υποστηρίζεται από τον Σύλλογο Θαλάσσιας Προστατευόμενης Περιοχής Σαντορίνης – Θηραϊκή Θάλασσα.
