Η παγκόσμια εκστρατεία των Ηνωμένων Εθνών “Καθαρές Θάλασσες” και στο Νότιο Αιγαίο


Στην ανάγκη προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος του Νοτίου Αιγαίου από τη ρύπανση, με δεδομένο τον καταλυτικό ρόλο που αυτό συνεπάγεται για την βιώσιμη ανάπτυξης της μεγαλύτερης τουριστικής Περιφέρειας της χώρας, αποβλέπει η πρωτοβουλία του Περιφερειάρχη, Γιώργου Χατζημάρκου, για στενή συνεργασία με τον ΟΗΕ, στο πλαίσιο του Προγράμματος Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών (U.N.E.P.), προκειμένου να υποστηριχθούν και να προωθηθούν στο Νότιο Αιγαίο οι δράσεις της παγκόσμιας εκστρατείας των Ηνωμένων Εθνών “Καθαρές Θάλασσες” (Clean Seas Campaign).

Οι βάσεις για την συνεργασία της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου με τον ΟΗΕ τέθηκαν τον περασμένο Νοέμβριο, όταν ο Περιφερειάρχης, Γιώργος Χατζημάρκος, συναντήθηκε με τον επικεφαλής του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP), Erik Solheim, πρώην υπουργό Περιβάλλοντος της Νορβηγίας, και έκτοτε ακολούθησε αλληλογραφία ανάμεσα στον Περιφερειάρχη και τον κ. Solheim, ο οποίος υποδέχθηκε με πολύ μεγάλη ευχαρίστηση την βούληση του κ. Χατζημάρκου για συνεργασία στον κοινό στόχο της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Στο επόμενο διάστημα, επίκειται συνάντηση του Περιφερειάρχη με τον συντονιστή του Παγκόσμιου Προγράμματος Δράσης για την Προστασία του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος από Χερσαίες Δραστηριότητες (Global Programme of Action for the Protection of the Marine Environment fromLand-based Activities), Habib El-Habr, ώστε να καθοριστεί το πλαίσιο συνεργασίας για καθαρή θάλασσα στο Νότιο Αιγαίο.

Ο Περιφερειάρχης Γιώργος Χατζημάρκος δήλωσε για αυτήν την πρωτοβουλία:

“Το Νότιο Αιγαίο είναι η μεγαλύτερη νησιωτική Περιφέρεια της Ευρώπης. Ο ευγενής στόχος της εκστρατείας του ΟΗΕ για “Καθαρές Θάλασσες”, σε καμία των περιπτώσεων δεν θα μπορούσε να μας αφήσει αδιάφορους. Οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε όλοι ότι 
η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος είναι ζωτικής σημασίας για μας. Είναι η πηγή της ζωής για την Περιφέρειά μας, είναι το σπίτι των νησιών μας. Δεδομένης της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης που υφίστανται τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου, ως ένας εκ των δημοφιλέστερων τουριστικών προορισμών παγκοσμίως, η αξιοποίηση της εμπειρίας του OHE σε θέματα περιβάλλοντος και η υιοθέτηση των δράσεών του στην περιοχή μας, είναι μια μεγάλη ευκαιρία και μια εξαιρετική δυνατότητα που μας δίνεται, για να διασφαλίσουμε την βιωσιμότητα των νησιών μας στο μέλλον και την περαιτέρω ανάπτυξή τους, Αυτή την δυνατότητα, σκοπεύουμε να την αξιοποιήσουμε στο έπακρο, προς όφελος των κατοίκων και των επισκεπτών τους.”

Το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP) αποτελεί το βασικό όργανο παρακολούθησης και προώθησης θεμάτων προστασίας του περιβάλλοντος στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών. Το UNEP ιδρύθηκε ως συνέπεια της Συνόδου της Στοκχόλμης για το Ανθρώπινο Περιβάλλον το 1972 και η έδρα του βρίσκεται στο Ναϊρόμπι της Κένυας. Δημιουργήθηκε για να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο και να ενθαρρύνει τις συνεργασίες για τη φροντίδα του περιβάλλοντος, δίνοντας τη δυνατότητα στα κράτη και τους ανθρώπους να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους χωρίς να υποθηκεύουν εκείνη των μελλοντικών γενεών. Ως το κεντρικό όργανο στον τομέα του περιβάλλοντος, το UΝΕΡ θεσπίζει την παγκόσμια agenda για το περιβάλλον, προωθεί τη συγκροτημένη εφαρμογή της περιβαλλοντικής διάστασης της αειφόρου ανάπτυξης στο σύστημα του ΟΗΕ και λειτουργεί ως εξουσιοδοτημένος συνήγορος του παγκόσμιου περιβάλλοντος.

Το UNEP παρέχει έναν μηχανισμό αλληλεπίδρασης και σύνδεσης, μέσω του οποίου οι περιβαλλοντικές προσπάθειες κυβερνητικών και μη-κυβερνητικών οργανισμών, εθνικών και τοπικών φορέων συνδέονται και ενισχύονται. Από την αρχή της λειτουργίας του, το UNEP βασίστηκε στην αντίληψη ότι το περιβάλλον πρέπει να θεωρηθεί ως ένα σύστημα αλληλεπιδρώντων παραγόντων, το οποίο αφορά όλους τους αναπτυξιακούς τομείς και ότι για τη διαχείριση αυτού του συστήματος είναι απαραίτητο να χρησιμοποιηθεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση. Στη διάρκεια της λειτουργίας του, το UNEP έχει αναλάβει πλήθος περιβαλλοντικών προγραμμάτων, τα οποία σχετίζονται με τα κυριότερα διεθνή περιβαλλοντικά προβλήματα.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του UNEP αποτελείται από 58 Κράτη-Μέλη τα οποία έχουν τετραετή θητεία και εκλέγονται από την Γενική Συνέλευση των Η.Ε., με τρόπο που να διασφαλίζει την εκπροσώπηση όλων των γεωγραφικών περιοχών.

Οι έξι βασικές προτεραιότητες που έχει θέσει το UNEP, σε σχέση με τις περιβαλλοντικές προκλήσεις του 21 αιώνα, αφορούν την κλιματική αλλαγή, τις περιβαλλοντικές απειλές από καταστροφές και συγκρούσεις, τη διαχείριση των οικοσυστημάτων, την περιβαλλοντική διακυβέρνηση, τις επιβλαβείς χημικές ουσίες και την αποδοτικότητα των πόρων/βιώσιμη παραγωγή και κατανάλωση.

Η παγκόσμια εκστρατεία των Ηνωμένων Εθνών για τα θαλάσσια απορρίμματα με τίτλο “Καθαρές Θάλασσες” (Clean Seas Campaign), ξεκίνησε επίσημα τον Φεβρουαρίου του 2017 στο Παγκόσμιο Συνέδριο για τους Ωκεανούς, στο Μπαλί της Ινδονησίας, και αποτελεί μέρος της πρωτοβουλίας για την επίτευξη των Στόχων του ΟΗΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και συγκεκριμένα του Στόχου 14.1: “Μέχρι το 2025, να έχει επιτευχθεί πρόληψη και σημαντική μείωση της θαλάσσιας ρύπανσης και ειδικά αυτής που προέρχεται από δραστηριότητες στην ξηρά, συμπεριλαμβανομένων των θαλάσσιων απορριμμάτων και του ευτροφισμού”.

Η ρύπανση του θαλάσσιου περιβάλλοντος, ιδιαίτερα με πλαστικά, έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις. Υπολογίζεται πως σε θάλασσες και ωκεανούς καταλήγουν κάθε χρόνο 8 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών απορριμμάτων! Μια τεράστια απειλή για τους πληθυσμούς 600 ειδών θαλάσσιων οργανισμών, οι οποίοι τραυματίζονται ή πεθαίνουν επειδή παγιδεύονται σε αυτά ή τα τρώνε. Σημαντικές είναι και οι οικονομικές επιπτώσεις των απορριμμάτων σε παράκτιες περιοχές λόγω της αισθητικής ρύπανσης, της μειωμένης τουριστικής κίνησης, του κόστους καθαρισμού κ.ά.