Η Στέλλα Γκρέκα και η σχέση της με τη Σαντορίνη

Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 103 ετών η Στέλλα Γκρέκα, τραγουδίστρια ελαφρών τραγουδιών, που εμφανίστηκε περιστασιακά και στον κινηματογράφο ως ηθοποιός.

“Όνειρο ήταν και πάει”, “Έλα γι’ απόψε”, “Σαν κι απόψε”, “Χτες το βράδυ”, “Πού να ‘σαι τώρα”, “Ας ερχόσουν για λίγο”, “Πάμε στο άγνωστο”, “Ήρθες σαν την άνοιξη”, “Γύρισε σε περιμένω, γύρισε”, “Σκληρή καρδιά γιατί να σ’ αγαπήσω”, είναι μερικές από τις επιτυχίες της τραγουδίστριας που άφησαν εποχή, παρά το γεγονός ότι η δισκογραφική της παρουσία περιορίστηκε, ουσιαστικά, στη διετία 1946-1947. Ο Χρήστος Χαιρόπουλος χαρακτήρισε τη φωνή της βιολοντσέλο, η Μαρίκα Κοτοπούλη λάτρευε τη φωνή της, οι σπουδαιότεροι συνθέτες της εμπιστεύτηκαν τα τραγούδια τους που μέσα από τις ερμηνείες της γίνονταν επιτυχίες. Κι όμως η Στέλλα Γκρέκα ξεκίνησε από ηθοποιός…

Το πραγματικό της όνομα ήταν Στυλιανή Λαγκαδά, με την οικογένειά της να έλκει την καταγωγή της από τον Πύργο της Σαντορίνης. Σύμφωνα με την έκδοση “Σαντορίνη 1670 μ.Χ. Τα τεκμήρια των οθωμανικών απογραφών (κατάστιχο κεφαλικού φόρου και κτηματολόγιο)”, που κυκλοφόρησε το 2023 από το Αρχείο Θηραϊκών Μελετών-Συλλογή Δημήτρη Τσίτουρα, το επώνυμο Λαγκαδά υπάρχει στο οθωμανικό κατάστιχο της Σαντορίνης και σε έγγραφα του αρχείου της καθολικής Επισκοπής από τον 17ο αιώνα.

Η ίδια το 2018 είχε βρεθεί στη Σαντορίνη, προσκεκλημένη του Δημήτρη Τσίτουρα, και επισκέφθηκε τον Πύργο. Φωτογραφίες από την τότε επίσκεψή της στο νησί υπάρχουν στο βιβλίο “Σαντορίνη 1670 μ.Χ.”

Στο ίδιο βιβλίο υπάρχει επίσης φωτογραφία από την επίσκεψη του Δημήτρη Τσίτουρα και του Μανώλη Λιγνού στο σπίτι της Στέλλας Γκρέκα στην Αθήνα, οπότε και της απονεμήθηκε το μετάλλιο της νήσου εκ μέρους του Δήμου Θήρας.

Η Γκρέκα γεννήθηκε στην Αθήνα το 1922, ένα από τα εννέα παιδιά μιας φτωχής οικογένειας. Από πολύ μικρή εξοικειώθηκε με τον καλλιτεχνικό χώρο, καθώς ο πατέρας της ήταν σκηνογράφος και είχε φιλικές σχέσεις με σημαντικούς ανθρώπους του χώρου, όπως ο Παντελής Χορν.

Το 1942 παντρεύτηκε τον σκηνοθέτη και λογοτέχνη Ορέστη Λάσκο, ο οποίος ήταν ήδη γνωστός από την ταινία του “Δάφνις και Χλόη”. Κουμπάρος ήταν ο φίλος του, Φιλοποίμην Φίνος. Δύο χρόνια αργότερα έπαιξε στην ταινία “Ραγισμένες Καρδιές” του συζύγου της, ο οποίος επέλεξε και το ψευδώνυμό της. Αρχικά, η Γκρέκα επρόκειτο να πρωταγωνιστήσει στα “Χειροκροτήματα” του Γ. Τζαβέλλα, πλάι στον Αττίκ και τον Δημήτρη Χορν, αλλά ο Λάσκος την απέτρεψε, ώστε να συμμετάσχει στο δικό του φιλμ. Κατόπιν, έπαιξε στην ταινία “Πρόσωπα λησμονημένα” (1946) του Τζαβέλλα, στο πλευρό των Αιμίλιου Βεάκη, Γιώργου Παππά και Λάμπρου Κωνσταντάρα.

Διαφήμιση

Ηχογράφησε μια σειρά από επιτυχίες γνωστών δημιουργών. Όμως, αρνήθηκε να δισκογραφήσει το “Δυο πράσινα μάτια” του 1945 σε στίχους Κώστα Κιούση (κάτι για το οποίο μετάνιωσε αργότερα) και το “Λίγες καρδιές αγαπούνε” το 1946, το οποίο ο δημιουργός του Μιχάλης Σουγιούλ πρότεινε στον άγνωστο τότε Τώνη Μαρούδα και του χάρισε την πρώτη του επιτυχία. Το 1946 συνεργάστηκε με την ελληνική ραδιοφωνία και κάθε Πέμπτη βράδυ είχε πρόγραμμα “Στέλλα Γκρέκα” με τον Κώστα Γιαννίδη στο πιάνο, ενώ το 1947 πρωταγωνίστησε στην ταινία της Φίνος Φιλμ “Μαρίνα” πλάι στον Δημήτρη Μυράτ και τον Λάμπρο Κωνσταντάρα. Η ταινία είχε μεγάλη επιτυχία, όπως και η ερμηνεία της στη σύνθεση του Κώστα Γιαννίδη “Το τραγούδι της Μαρίνας”.

Στο απόγειο της δόξας της κι έχοντας χωρίσει με τον Λάσκο, το φθινόπωρο του 1947 μετέβη στις ΗΠΑ και συγκεκριμένα στη Νέα Υόρκη, όπου ζούσε ο αδελφός της Άγγελος. Το 1950 παντρεύτηκε τον Ελληνοαμερικανό εφοπλιστή Τζον Αυγερινό, με τον οποίο απέκτησε δύο γιους. Έκτοτε, αφιερώθηκε στην οικογένειά της και η ενασχόλησή της με το τραγούδι στις ΗΠΑ ήταν περιορισμένη. Στην Ελλάδα ερχόταν για καλοκαιρινές διακοπές. Επισκέφθηκε επαγγελματικά τη χώρα κατά τη δεκαετία του 1970 για να ηχογραφήσει δυο άλμπουμ για την ελληνική Columbia-EMI (τότε ΕΜΙΑΛ): “Η Στέλλα Γκρέκα τραγουδάει Χρήστο Χαιρόπουλο” (1975), με τον Χαιρόπουλο να τη συνοδεύει στο πιάνο και “Η Στέλλα Γκρέκα τραγουδάει Αττίκ” (1976), σε ενορχήστρωση και διεύθυνση του Χάρη Ανδρεάδη.

Λίγο νωρίτερα η ίδια εταιρεία είχε συλλέξει τα τραγούδια που η ερμηνεύτρια ηχογράφησε κατά τη διετή καριέρα της και τα κυκλοφόρησε σε δίσκο με τον τίτλο “Στέλλα Γκρέκα”. Το 1973 και το 1984 εμφανίστηκε στην ελληνική τηλεόραση, καλεσμένη του παραγωγού Γιώργου Παπαστεφάνου. Ο ίδιος επιμελήθηκε μια συλλογή από ηχογραφήσεις της τραγουδίστριας στην Αμερική, η οποία κυκλοφόρησε από τη LYRA το 1990 με τίτλο “Τα τραγούδια της Αμερικής”. Στις 16 Δεκεμβρίου 2013 οργανώθηκε στην Αθήνα συναυλία-αφιέρωμα στη Στέλλα Γκρέκα, την επιμέλεια της οποίας είχε ο Μιχάλης Κουμπιός, με τη συμμετοχή διαφόρων τραγουδιστών και της 92χρονης Στέλλας Γκρέκα. Φωτογραφίες της Στέλλας Γκρέκα επελέγησαν από τον θεατρικό σκηνοθέτη Γιώργο Μιχαηλίδη για να κοσμήσουν τα εξώφυλλα της μυθιστορηματικής τριλογίας του “Της επανάστασης, της μοναξιάς και της λαγνείας” (2002-2004).

Η Γκρέκα είχε επιστρέψει στην Ελλάδα το 1987 και έκτοτε ζούσε μόνιμα στον Διόνυσο Αττικής.

Με πληροφορίες από το ΑΠΕ-ΜΠΕ