Δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Β’ 4958/07-08-2023 και τέθηκε άμεσα σε ισχύ η ΚΥΑ που αφορά στους κανόνες ασφάλειας και υγείας κατά τη διανομή και μεταφορά προϊόντων και αντικειμένων με μοτοποδήλατα ή μοτοσικλέτες.
Τα άρθρα και το παράρτημα που αποτελούν το περιεχόμενο της ΚΥΑ έχουν ως εξήςQ
Άρθρο 1
Σκοπός
Σκοπός της παρούσας απόφασης είναι:
α) Ο καθορισμός, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 4 του άρθρου 56 του ν. 4611/2019 (Α’ 75), των ειδικών μέτρων προστασίας της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων κατά τη διανομή και μεταφορά προϊόντων και αντικειμένων με μοτοποδήλατα ή μοτοσικλέτες, κατά την έννοια του άρθρου 2 του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 2696/1999 όπως ισχύει (εφεξής Κ.Ο.Κ.) και ιδίως ο καθορισμός των πιστοποιητικών και των προβλεπόμενων λοιπών εγγράφων που οφείλει να διαθέτει ο εργοδότης σχετικά με την ορθή χρήση και συντήρηση των οχημάτων, του είδους και των προδιαγραφών του εξοπλισμού προστασίας των εργαζομένων, καθώς και της πρότυπης γραπτής εκτίμησης του επαγγελματικού κινδύνου για τις ανωτέρω δραστηριότητες.
β) Ο καθορισμός, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 71 του ν. 4808/2021 (Α’ 101), του τρόπου αναλογικής εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 56 του ν. 4611/2019 (Α’ 75) στους παρόχους υπηρεσιών που είναι φυσικά πρόσωπα και συνδέονται με ψηφιακές πλατφόρμες με συμβάσεις ανεξαρτήτων υπηρεσιών ή έργου για τη διανομή ή μεταφορά προϊόντων και αντικειμένων.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’
Άρθρο 2
Πεδίο εφαρμογής Κεφαλαίου Α’
1. Επιχειρήσεις, εργασίες και εκμεταλλεύσεις, στις οποίες οι εργαζόμενοι κατά την εκτέλεση της εργασίας τους χρησιμοποιούν μοτοποδήλατο ή μοτοσικλέτα κατά την έννοια του άρθρου 2 του Κ.Ο.Κ., ιδιοκτησίας νομής ή κατοχής του εργοδότη, για τη μεταφορά ή διανομή προϊόντων και αντικειμένων.
2. Επιχειρήσεις, εργασίες και εκμεταλλεύσεις, στις οποίες οι εργαζόμενοι κατά την εκτέλεση της εργασίας τους χρησιμοποιούν μοτοποδήλατο ή μοτοσικλέτα κατά την έννοια του άρθρου 2 του Κ.Ο.Κ., ιδιοκτησίας νομής ή κατοχής των ιδίων των εργαζομένων, για τη μεταφορά ή διανομή προϊόντων και αντικειμένων.
Άρθρο 3
Ορισμοί
Για την εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας νοείται ως:
1. Μοτοσικλέτα, Μοτοποδήλατο: Τα οδικά οχήματα που ορίζονται ως μοτοσικλέτα ή μοτοποδήλατο, αντίστοιχα, στο άρθρο 2 του Κ.Ο.Κ., εφεξής καλούμενα “οχήματα”.
2. Εξοπλισμός Προστασίας Εργαζομένου: Κάθε εξοπλισμός τον οποίο ο εργαζόμενος πρέπει να φορά ή να φέρει κατά την εργασία, για να προστατεύεται από έναν ή περισσότερους κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία του κατά τη διανομή προϊόντων ή αντικειμένων με μοτοσικλέτα ή μοτοποδήλατο, καθώς και κάθε συμπλήρωμα ή εξάρτημα του εξοπλισμού που εξυπηρετεί αυτό το σκοπό.
3. Έγγραφα και πιστοποιητικά: Τα προβλεπόμενα από το άρθρο 100 του Κ.Ο.Κ. καθώς και τα απαιτούμενα από τις διατάξεις της παρούσας έγγραφα και πιστοποιητικά.
4. Εκτίμηση Επαγγελματικού κινδύνου: Γραπτή έκθεση, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 43 του Κώδικα νόμων για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 3850/2010 όπως ισχύει (εφεξής Κ.Ν.Υ.Α.Ε.), στο πλαίσιο της οποίας εξετάζονται συστηματικά όλες οι πλευρές κάθε διεξαγόμενης εργασίας και καταγράφονται όλες οι πηγές του επαγγελματικού κινδύνου, καθώς και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για να εξαλειφθούν ή να αποφευχθούν οι κίνδυνοι.
Άρθρο 4
Προδιαγραφές χρήσης και συντήρησης μοτοσικλετών και μοτοποδηλάτων
1. Οι εργοδότες της παρ. 1 του άρθρου 2 υποχρεούται να λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα ώστε τα οχήματα να είναι κατάλληλα προσαρμοσμένα και συντηρημένα προκειμένου να εξασφαλίζεται η ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων.
Συγκεκριμένα, τα οχήματα πρέπει να διαθέτουν:
α) Άδεια σε ισχύ και πινακίδα κυκλοφορίας στην προβλεπόμενη θέση τοποθέτησης.
β) Ασφαλιστήριο Συμβόλαιο σε ισχύ.
γ) Μόνο για τις μοτοσικλέτες, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις, Δελτίο Τεχνικού Ελέγχου σε ισχύ με επικολλημένο το σχετικό σήμα στο οποίο φαίνεται ο μήνας και το έτος του επόμενου περιοδικού τεχνικού ελέγχου.
δ) Μόνο για τις μοτοσικλέτες, απόδειξη πληρωμής τελών κυκλοφορίας.
Επιπλέον, ο εργαζόμενος πρέπει να διαθέτει και την κατά περίπτωση οχήματος απαιτούμενη από τις κείμενες διατάξεις άδεια οδήγησης σε ισχύ.
Στα οχήματα πρέπει να διενεργούνται όλες οι επισκευαστικές εργασίες των τυχόν βλαβών τους, καθώς και οι προβλεπόμενες τακτικές και περιοδικές συντηρήσεις (service) σύμφωνα με τις οδηγίες των κατασκευαστών τους, όπως αυτές καταγράφονται στα αντίστοιχα αποδεικτικά έγγραφα και στα βιβλία/εγχειρίδια των εν λόγω οχημάτων, που φέρουν την υπογραφή του τεχνίτη, την υπογραφή και σφραγίδα του εκμεταλλευτή του συνεργείου, τα οποία πρέπει να φυλάσσονται με ευθύνη του εργοδότη στην έδρα της επιχείρησής του. Οι επισκευαστικές ή/και εργασίες συντήρησης των οχημάτων πραγματοποιούνται σε κατάλληλο και εξουσιοδοτημένο για το σκοπό αυτό αδειοδοτημένο συνεργείο επισκευής και συντήρησης μοτοσικλετών και μοτοποδηλάτων του π.δ. 78/1988 (Α’ 34), ή/και συνεργείο/δραστηριότητα όμοιας ειδικότητας που έχει υποβάλλει στην αρμόδια αρχή τη γνωστοποίηση της έναρξης λειτουργίας του και έχει λάβει σχετικό αποδεικτικό υποβολής αυτής. Οι εργασίες συντήρησης των ανωτέρω οχημάτων περιλαμβάνουν κατ’ ελάχιστον τους εξής επί μέρους ελέγχους:
– Έλεγχος του συστήματος πέδησης.
– Έλεγχος ελαστικών οχήματος.
– Έλεγχος ηχητικής προειδοποίησης, φώτων, καθρεπτών και δεικτών αλλαγής κατεύθυνσης οχήματος.
– Έλεγχος συστήματος διεύθυνσης οχήματος.
– Έλεγχος αναρτήσεων οχήματος.
– Έλεγχος της στάθμης υγρών του οχήματος.
2. Οι εργοδότες της παρ. 2 του άρθρου 2 οφείλουν να εξασφαλίζουν ότι οι εργαζόμενοι που χρησιμοποιούν μοτοποδήλατο ή μοτοσικλέτα, ιδιοκτησίας νομής ή κατοχής των ιδίων, συμμορφώνονται με τις ανωτέρω απαιτήσεις χρήσης και συντήρησης των οχημάτων.
3. Για οποιαδήποτε δυσλειτουργία ή βλάβη οχήματος, οι εργαζόμενοι οφείλουν να ενημερώνουν άμεσα τον εργοδότη τους, προκειμένου αυτός να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες σύμφωνα με τις διατάξεις, κατά περίπτωση, των παρ. 1 και 2.
Άρθρο 5
Εξοπλισμός Προστασίας Εργαζομένων – Είδη και προδιαγραφές
1. Οι εργοδότες των παρ. 1 και 2 του άρθρου 2 υποχρεούνται να παρέχουν στους εργαζομένους που χρησιμοποιούν μοτοποδήλατο ή μοτοσικλέτα κατά την εργασία τους, για τη μεταφορά ή διανομή προϊόντων και αντικειμένων, τα κατωτέρω:
α) Προστατευτικό κράνος, σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 12 του Κ.Ο.Κ. και τις κατ’ εξουσιοδότηση αυτού υπ’ αρ. 16703/716/2001 υπουργική απόφαση “Καθορισμός των χαρακτηριστικών, των προδιαγραφών κ.α. των προστατευτικών κρανών, για οδηγούς και επιβάτες μοτοποδηλάτων, μοτοσικλετών και τρίτροχων οχημάτων, καθώς και των εξαιρέσεων από την υποχρέωση χρήσης αυτών” (Β’ 538) και υπό στοιχεία Ζ3654/04.09.2006 κοινή υπουργική απόφαση “Απαγόρευση διάθεσης στην ελληνική αγορά κρανών και προστατευτικών όρασης για οδηγούς και επιβάτες μοτοποδηλάτων, μοτοσικλετών και τρίτροχων οχημάτων που δεν είναι σύμφωνα με τον κανονισμό R22 της Οικονομικής Επιτροπής για την Ευρώπη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών όπως ισχύει” (Β’ 1389), καθώς και το πρότυπο ECE 22.06 (full face με αποσπώμενο προστατευτικό κάτω μέρους του προσώπου),
β) πανωφόρι και παντελόνι, κατάλληλα για την προστασία του αναβάτη του μοτοποδηλάτου ή της μοτοσικλέτας έναντι πτώσης (ανθεκτικά στην τριβή, με ειδική προστασία στους ώμους, στους αγκώνες, στα γόνατα και στην πλάτη). Εάν αυτά έχουν και τις προδιαγραφές του ανακλαστικού γιλέκου ή/και της αδιάβροχης προστασίας, τότε οι απαιτήσεις των γ) ή/και ε) ακόλουθων εδαφίων παρέλκουν,
γ) αδιάβροχο ολόσωμης προστασίας,
δ) γάντια,
ε) ανακλαστικό γιλέκο,
στ) προστατευτικά αδιάβροχα υποδήματα.
2. Όλα τα παραπάνω είδη θα πρέπει να είναι κατάλληλα για την εποχή, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία από τις ατμοσφαιρικές και καιρικές συνθήκες. Για την επιλογή ο εργοδότης υποχρεούται να λαμβάνει υπόψη του την εκτίμηση επαγγελματικού κινδύνου του άρθρου 6 της παρούσας και να διασφαλίζει ότι ο εξοπλισμός προστασίας εργαζομένων, τον οποίο προτίθεται να χρησιμοποιήσει, ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της παρούσας υπουργικής απόφασης, και είναι σύμφωνος με τις προδιαγραφές του Κανονισμού (ΕΕ) 2016/425 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (για όσα από τα είδη εξοπλισμού προσωπικής προστασίας περιλαμβάνονται σε αυτόν), ειδικότερα δε του προστατευτικού κράνους στις διατάξεις της υπ’ αρ. 16703/716/2001 (Β’ 538) υπουργικής απόφασης, καθώς και τα ισχύοντα κάθε φορά πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
3. Τα είδη του εξοπλισμού προστασίας εργαζομένων χορηγούνται από τον εργοδότη δωρεάν και πρέπει να προορίζονται για προσωπική χρήση, σύμφωνα και με τη σωματοδομή του χρήστη. Εφόσον οι περιστάσεις απαιτούν χρησιμοποίηση ενός εξοπλισμού προσωπικής προστασίας από περισσοτέρους του ενός εργαζομένους, πρέπει να λαμβάνονται κατάλληλα μέτρα έτσι ώστε μια τέτοια χρήση να μη θέτει κανένα πρόβλημα υγείας ή υγιεινής στους διάφορους χρήστες. Ο εργοδότης μεριμνά για την ικανοποιητική κατάστασή τους από την άποψη της αποτελεσματικής προστασίας των εργαζομένων, με τις αναγκαίες συντηρήσεις, επισκευές και καθαρισμούς και με την άμεση αντικατάστασή τους στις περιπτώσεις που παρουσιάζουν προχωρημένη φθορά ή έχει λήξει ο επιτρεπόμενος χρόνος χρήσης τους. Επίσης φροντίζει για τη φύλαξή τους σε ειδικές θέσεις ή χώρους με καλές συνθήκες καθαριότητας και υγιεινής. Ο εργοδότης επιβλέπει την χρήση των ανωτέρω μέσων στο πλαίσιο των μέτρων που ελήφθησαν για την ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων.
Άρθρο 6
Εκτίμηση του Επαγγελματικού Κινδύνου
Στην προβλεπόμενη από τις διατάξεις του Κ.Ν.Υ.Α.Ε. εκτίμηση επαγγελματικού κινδύνου πρέπει να περιλαμβάνονται κατ’ ελάχιστον τα αναφερόμενα στο υπόδειγμα του Παραρτήματος.
Για τον ίδιο σκοπό δύναται να αξιοποιούνται ψηφιακά εργαλεία εκτίμησης επαγγελματικού κινδύνου, όπως αυτά που διατίθενται για τη χώρα μας μέσω της διαδραστικής, διαδικτυακής πλατφόρμας OIRA (Online Interactive Risk Assessment) στην ιστοθέση http://www.oiraproject.eu του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (EU-OSHA), για την προαγωγή εκπόνησης της μελέτης εκτίμησης επαγγελματικού κινδύνου από τις μικρομεσαίες και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις διαφόρων κλάδων οικονομικής δραστηριότητας.
Άρθρο 7
Λοιπές Ρυθμίσεις
Σε κάθε περίπτωση, οι εργοδότες έχουν την υποχρέωση να επιβλέπουν την ορθή εφαρμογή των μέτρων υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κ.Ν.Υ.Α.Ε. Επίσης ζητούν τη γνώμη των εργαζομένων και των εκπροσώπων τους και διευκολύνουν τη συμμετοχή τους στο πλαίσιο όλων των ζητημάτων που άπτονται της ασφάλειας και της υγείας κατά την εργασία, τηρώντας τις σχετικές με τις διαβουλεύσεις, τη συμμετοχή και την ενημέρωση των εργαζομένων διατάξεις του Κ.Ν.Υ.Α.Ε. Σε περιπτώσεις ακραίων καιρικών συνθηκών (καύσωνας, υπερβολικό ψύχος κ.λπ.) ο εργοδότης υποχρεούται να εφαρμόζει τα ειδικότερα μέτρα και τις εγκύκλιες οδηγίες.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’
Άρθρο 8
Πεδίο εφαρμογής Κεφαλαίου Β’
1. Ψηφιακές πλατφόρμες, κατά την έννοια του άρθρου 68 του ν. 4808/2021, στις οποίες οι συνδεόμενοι με αυτές με συμβάσεις ανεξαρτήτων υπηρεσιών ή έργου διανομείς πάροχοι υπηρεσιών χρησιμοποιούν κατά την εκτέλεση της εργασίας τους μοτοποδήλατο ή μοτοσικλέτα κατά την έννοια του άρθρου 2 του Κ.Ο.Κ., ιδιοκτησίας νομής ή κατοχής της ψηφιακής πλατφόρμας, για τη μεταφορά ή διανομή προϊόντων και αντικειμένων.
2. Ψηφιακές πλατφόρμες, κατά την έννοια του άρθρου 68 του ν. 4808/2021, στις οποίες οι συνδεόμενοι με αυτές με συμβάσεις ανεξαρτήτων υπηρεσιών ή έργου διανομείς πάροχοι υπηρεσιών χρησιμοποιούν κατά την εκτέλεση της εργασίας τους μοτοποδήλατο ή μοτοσικλέτα κατά την έννοια του άρθρου 2 του Κ.Ο.Κ., ιδιοκτησίας νομής ή κατοχής των ιδίων των παρόχων υπηρεσιών, για τη μεταφορά ή διανομή προϊόντων και αντικειμένων.
Άρθρο 9
Προστασία της υγείας και ασφάλειας διανομέων παρόχων υπηρεσιών σε ψηφιακές πλατφόρμες
Για τις ψηφιακές πλατφόρμες του άρθρου 8 ισχύουν τα οριζόμενα στα άρθρα 3, 4, 5, 6 και 7 της παρούσας απόφασης, με την επιφύλαξη των οριζομένων στην υπ’ αρ. 29510/2022 απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων «Αποζημίωση διανομέων αντί παροχής προστατευτικού κράνους και χρήσης ιδιόκτητου μεταφορικού μέσου» (Β’ 1542). Για την εφαρμογή του παρόντος οι ψηφιακές πλατφόρμες των παρ. 1 και 2 του άρθρου 8 λογίζονται ως «εργοδότες» των παρ. 1 και 2 του άρθρου 2, αντιστοίχως, ενώ οι πάροχοι υπηρεσιών ως «εργαζόμενοι».
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’
Άρθρο 10
Όργανα ελέγχου
Αρμόδια όργανα για την εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας απόφασης είναι οι Επιθεωρητές Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία και οι Ειδικοί Επιθεωρητές Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία της Επιθεώρησης Εργασίας του ν. 4808/2021 (Α’ 101), όπως ισχύει.
Άρθρο 11
Κυρώσεις
Στους εργοδότες που παραβαίνουν τις διατάξεις της παρούσας απόφασης επιβάλλονται οι κυρώσεις των άρθρων 24 και 28 του ν. 3996/2011 (Α’ 170), όπως ισχύει.
Άρθρο 12
Προσάρτηση παραρτήματος
Προσαρτάται και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παρούσας απόφασης το Παράρτημα που αναφέρεται στο άρθρο 6.
Άρθρο 13
Έναρξη ισχύος
Η ισχύς της παρούσας αρχίζει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Πρότυπη Εκτίμηση Επαγγελματικού Κινδύνου (Ενδεικτικά και μη εξαντλητικά σημεία ελέγχου και οδηγίες)
1. Γενικά θέματα υγείας και ασφάλειας στην εργασία (ΥΑΕ)
Στην ενότητα αυτή περιλαμβάνονται γενικά θέματα που αφορούν στην οργάνωση των υπηρεσιών υγείας και ασφάλειας της εργασίας (ΥΑΕ) στην επιχείρηση/οργανισμό. Σε κάθε χώρο εργασίας (σε επιχειρήσεις ή οργανισμούς, στον ιδιωτικό ή δημόσιο τομέα) προβλέπεται από τη νομοθεσία για την ΥΑΕ ότι ο εργοδότης υποχρεούται να εξασφαλίζει την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων ως προς όλες τις πτυχές της εργασίας και να λαμβάνει μέτρα που να εξασφαλίζουν την υγεία και ασφάλεια των τρίτων. Ο εργοδότης δεν απαλλάσσεται από την υποχρέωση αυτή ούτε όταν αναθέτει καθήκοντα τεχνικού ασφάλειας ή/και ιατρού εργασίας σε άτομα εκτός της επιχείρησης/οργανισμού ή σε ΕΞΥΠΠ. Οι υποχρεώσεις του τεχνικού ασφάλειας, του ιατρού εργασίας και των εκπροσώπων των εργαζομένων δεν θίγουν την αρχή της ευθύνης του εργοδότη.
Σημεία ελέγχου – Ερωτήσεις
Επίβλεψη των συνθηκών ασφάλειας στην εργασία
– Παρέχονται υπηρεσίες Τεχνικού Ασφάλειας στην επιχείρηση;
– Γίνεται αναγγελία όλων των εργατικών ατυχημάτων εντός 24 ωρών;
– Γίνεται διερεύνηση και καταγραφή των εργατικών ατυχημάτων με σκοπό να μην επαναληφθούν;
Επίβλεψη της υγείας των εργαζομένων
– Διασφαλίζεται η τακτική επίβλεψη της υγείας των εργαζομένων;
Ενημέρωση εκπαίδευση συμμετοχή εργαζομένων
– Παρέχεται ενημέρωση και εκπαίδευση στους εργαζόμενους σε θέματα ασφάλειας και υγείας;
– Λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαίτερες ανάγκες του προσωπικού για την εκπαίδευση σε θέματα ΥΑΕ (εποχικοί ή αλλοδαποί εργαζόμενοι κ.λπ.);
– Γίνεται διαβούλευση με τους εργαζόμενους για θέματα ΥΑΕ;
Ευπαθείς ομάδες εργαζομένων
– Υπάρχει μέριμνα για την προστασία των εγκύων και των γαλουχουσών;
– Λαμβάνονται μέτρα για την προστασία των ευπαθών ομάδων εργαζομένων;
2. Παραλαβή παράδοση δεμάτων
Οι εργαζόμενοι που μεταφέρουν προϊόντα με δίκυκλο, πέραν των κινδύνων κατά τη διάρκεια της μεταφοράς, μπορεί να εκτεθούν σε κινδύνους κατά τη διάρκεια της παραλαβής ή παράδοσης δεμάτων στον χώρο της επιχείρησης/οργανισμού στον οποίο εργάζονται, καθώς και στον χώρο του πελάτη.
Είναι σημαντικό οι εργαζόμενοι να ενημερώνονται από τον εργοδότη για την πολιτική της επιχείρησης/οργανισμού για την πρόληψη αυτών των κινδύνων και να μπορούν να τους αναγνωρίζουν.
Σημεία ελέγχου – Ερωτήσεις
Παραλαβή παράδοση δεμάτων
– Υπάρχει και εφαρμόζεται διαδικασία για τα δέματα που επιτρέπεται να μεταφερθούν (π.χ. δέματα που περιέχουν επικίνδυνες ύλες ή και άλλα υλικά που δεν επιτρέπεται να μεταφερθούν);
– Είναι το μέγεθος και το βάρος των αντικειμένων προς μεταφορά κατάλληλο;
– Τηρείται ο Κ.Ο.Κ. για τον χώρο στάθμευσης του δικύκλου;
– Οι εργαζόμενοι γνωρίζουν τους κινδύνους και τα μέτρα πρόληψης στον χώρο παραλαβής παράδοσης δεμάτων;
3. Χαρακτηριστικά δικύκλου
Το δίκυκλο αποτελεί το κατεξοχήν όχημα μέσω του οποίου πραγματοποιείται η διανομή των προϊόντων. Τα χαρακτηριστικά που διαθέτει (μεταξύ άλλων, μικρός όγκος, ευελιξία, χαμηλή κατανάλωση και κόστος συντήρησης), το καθιστούν ιδανικό για γρήγορη και οικονομική ολοκλήρωση των διανομών. Παρόλα αυτά, ο κίνδυνος τραυματισμού του χειριστή αλλά και των διερχομένων είναι σημαντικός και οφείλεται είτε σε αμέλεια ενεργειών που είναι απαραίτητες (συντήρηση, έλεγχος), είτε σε λανθασμένη επιλογή ή προσαρμογή του εξοπλισμού (π.χ. κουτί μεταφοράς εμπορευμάτων), είτε σε λάθος ενέργεια λόγω υπερεκτίμησης των ικανοτήτων του οχήματος αλλά και του χειριστή. Ταυτόχρονα, η μη τήρηση του Κ.Ο.Κ., αλλά και η πίεση χρόνου συμβάλουν καθοριστικά στην αύξηση αλλά και τη σοβαρότητα των περιστατικών τραυματισμού.
Σημεία ελέγχου – Ερωτήσεις
Προδιαγραφές δικύκλου και εξοπλισμού μεταφοράς
– Είναι το δίκυκλο εργονομικά σχεδιασμένο;
– Το όχημα διαθέτει έγκριση τύπου και διατηρεί τις προδιαγραφές του κατασκευαστή;
– Το όχημα είναι ασφαλισμένο με τις απαραίτητες καλύψεις σε εγκεκριμένο φορέα ασφάλισης;
– Το όχημα ελέγχεται από αδειοδοτημένο ΚΤΕΟ στα προβλεπόμενα χρονικά διαστήματα;
Προσαρτώμενος αποθηκευτικός χώρος
– Ο προσαρτώμενος αποθηκευτικός χώρος διαθέτει τα αναγκαία χαρακτηριστικά (π.χ. να είναι από ανθεκτικό υλικό και με σωστά επιλεγμένες διαστάσεις για απρόσκοπτη οδήγηση);
– Η προσαρμογή του κουτιού επί του οχήματος γίνεται με τρόπο που εξασφαλίζει τη σταθερή σύνδεσή του;
– Τηρείται ο περιορισμός ως προς το μέγιστο επιτρεπόμενο βάρος προϊόντων τόσο του κουτιού, όσο και της βάσης στερέωσης;
Έλεγχος κατάστασης και λειτουργίας δικύκλου
– Το όχημα συντηρείται σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή;
– Πραγματοποιείται οπτικός έλεγχος βασικών συστημάτων του οχήματος πριν την καθημερινή έναρξη χρήσης;
– Πραγματοποιείται αλλαγή των ελαστικών όταν αυτά εμφανίσουν σημαντική φθορά;
– Τηρείται αρχείο εργασιών συντήρησης, επισκευών και παρεμβάσεων του οχήματος;
4. Οδήγηση του δικύκλου
Στην παρούσα ενότητα γίνεται μια διερεύνηση βασικών κινδύνων που σχετίζονται με την οδήγηση του δικύκλου και παρουσιάζονται μέτρα για την αντιμετώπιση ή τον μετριασμό των επιπτώσεων.
Σημεία ελέγχου – Ερωτήσεις
Ικανότητα οδήγησης
– Ο οδηγός διαθέτει άδεια οδήγησης κατάλληλη για το όχημα που χρησιμοποιεί;
– Απαγορεύεται η οδήγηση αν διαπιστωθεί ότι ο οδηγός έχει κάνει χρήση αλκοόλ, ψυχοτρόπων ουσιών και φαρμάκων που επιδρούν στην ικανότητα οδήγησης;
Οδηγική συμπεριφορά
– Λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα για την ελαχιστοποίηση της πιθανότητας ολίσθησης/πτώσης του χειριστή του δικύκλου;
– Λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα για την ελαχιστοποίηση της πιθανότητας σύγκρουσης με όχημα;
– Λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα για την ελαχιστοποίηση της πιθανότητας σύγκρουσης με πεζό και τηρούνται οι προβλέψεις του Κ.Ο.Κ. σχετικά με την παραχώρηση προτεραιότητας σε πεζούς;
– Λαμβάνεται πρόνοια για την αποφυγή κινδύνων λόγω πιθανών ατελειών του οδικού δικτύου;
5. Φυσικοί παράγοντες χημικοί παράγοντες
Η εργασία σε εξωτερικό περιβάλλον, όπως η συνεχής κίνηση με δίκυκλο εντός ή εκτός του αστικού ιστού, ενέχει απρόβλεπτους φυσικούς (π.χ. κραδασμοί, θόρυβος, ακτινοβολίες, μικροκλίμα) και χημικούς κινδύνους (π.χ. προϊόντα καθαρισμού, ορισμένοι χημικοί ρύποι σε κάποιες περιπτώσεις) που είναι κυρίως συνάρτηση των καιρικών, αλλά και άλλων απρόβλεπτων συνθηκών που επικρατούν. Είναι αναγκαίο να υπάρχει μέριμνα για την πρόληψη αυτών των κινδύνων και για την προστασία των εργαζομένων με τεχνικά όσο είναι εφικτό μέτρα και κυρίως
με οργανωτικά μέτρα.
Σημεία ελέγχου – Ερωτήσεις
Έκθεση σε ακραίες καιρικές συνθήκες
– Λαμβάνονται μέτρα προστασίας σε συνθήκες υπερβολικού ψύχους, βροχής ή χιονόπτωσης;
– Λαμβάνονται μέτρα προστασίας υπό συνθήκες ισχυρών ανέμων;
– Λαμβάνονται μέτρα προστασίας υπό συνθήκες καύσωνα;
Έκθεση σε φυσικούς παράγοντες (θόρυβος, κραδασμοί, ηλιακή ακτινοβολία)
– Λαμβάνονται μέτρα για τη μείωση της έκθεσης του οδηγού στον θόρυβο;
– Λαμβάνονται μέτρα για τη μείωση της έκθεσης του οδηγού σε κραδασμούς;
– Λαμβάνονται μέτρα για τη μείωση της έκθεσης του οδηγού στην ηλιακή ακτινοβολία;
Έκθεση σε χημικούς παράγοντες
– Λαμβάνονται μέτρα για τη μείωση της έκθεσης του οδηγού σε χημικούς παράγοντες;
– Υπάρχουν διαθέσιμες οι πληροφορίες για τις χημικές ουσίες στα προϊόντα που χρησιμοποιούνται;
– Οι εργαζόμενοι έχουν εκπαιδευθεί να μπορούν να αναγνωρίζουν τους κινδύνους από χημικές ουσίες;
6. Βιολογικοί παράγοντες
Οι εργαζόμενοι διανομείς μπορεί να εκτεθούν σε βιολογικούς παράγοντες κινδύνου κατά τη διάρκεια της εργασίας τους, εάν δεν τηρούνται τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης.
Τα πιο σημαντικά μέτρα πρόληψης κατά τις εργασίες διανομής αγαθών και δεμάτων είναι η στο μέγιστο δυνατό βαθμό τήρηση των μέτρων υγιεινής, η τήρηση των αποστάσεων ασφαλείας και η χρήσης μάσκας και άλλων μέσων ατομικής προστασίας εφόσον απαιτείται. Τα μέτρα αυτά αφορούν τόσο τη σχετική οργάνωση/ διαρρύθμιση του χώρου υποδοχής σε μια επιχείρηση/ οργανισμό, όσο και την απρόσκοπτη επικοινωνία μεταξύ όλων των συνεργαζομένων μερών.
Τα ανωτέρω μέτρα προστασίας αφορούν συνολικότερα και στην πιθανότητα έκθεσης σε άλλες μολυσματικές ασθένειες (π.χ. έκθεση σε μολυσματικούς παράγοντες στον χώρο του πελάτη).
Σημεία ελέγχου – Ερωτήσεις
Γενικά οργανωτικά μέτρα
– Έχει συμπεριληφθεί στη μελέτη εκτίμησης κινδύνου ο κίνδυνος από την έκθεση σε βιολογικούς παράγοντες;
– Ενημερώνονται όλοι οι εργαζόμενοι σε συνεχή βάση;
– Διατίθενται κατάλληλες υποδομές/εγκαταστάσεις και υλικά για την υγιεινή των χεριών;
Μέτρα προστασίας από την COVID-19 κατά την παραλαβή παράδοση δεμάτων
– Οι εργαζόμενοι κατά την παράδοση παραλαβή δεμάτων φορούν τα κατάλληλα μέσα προστασίας (π.χ. μάσκα);
7. Ψυχοκοινωνικοί και οργανωτικοί παράγοντες
Βασικοί παράγοντες κινδύνου στο εργασιακό περιβάλλον είναι οι λεγόμενοι ψυχοκοινωνικοί, καθώς επίσης και οι παράγοντες που σχετίζονται με την οργάνωση του χρόνου εργασίας. Οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι προκύπτουν από προβληματικό σχεδιασμό, οργάνωση και διαχείριση της εργασίας, καθώς και από μη υγιές κοινωνικό πλαίσιο της εργασίας και ενδέχεται να οδηγήσουν σε αρνητικά ψυχολογικά, σωματικά και κοινωνικά αποτελέσματα, όπως εργασιακό άγχος, εργασιακή εξουθένωση ή κατάθλιψη αλλά και σε μη αποδεκτά φαινόμενα παρενόχλησης, εκφοβισμού ή άσκησης βίας. Ορισμένα παραδείγματα συνθηκών εργασίας που ενδέχεται να οδηγήσουν σε ψυχοκοινωνικούς κινδύνους και αύξηση της πιθανότητας ατυχήματος είναι τα εξής:
– διάφοροι παράγοντες που σχετίζονται με την οργάνωση της εργασίας (άτακτα ωράρια, υπερεργασία, υψηλός φόρτος εργασίας και πίεση χρόνου, απουσία διαλειμμάτων κ.λπ.)
– αντικρουόμενες απαιτήσεις και ασάφειες όσον αφορά τον ρόλο του εργαζόμενου
– έλλειψη συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων που επηρεάζουν τον εργαζόμενο και έλλειψη επιρροής στον τρόπο διεξαγωγής της εργασίας
– εργασιακή ανασφάλεια
– αναποτελεσματική επικοινωνία, έλλειψη υποστήριξης από τη διοίκηση ή τους συναδέλφους
– ψυχολογική ή σεξουαλική παρενόχληση και εκφοβισμός
– βία που ασκείται από τρίτους.
Σημεία ελέγχου – Ερωτήσεις
Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες
– Λαμβάνονται μέτρα για την ίση μεταχείριση μεταξύ των εργαζομένων;
– Υπάρχει καλή επικοινωνία με τους προϊσταμένους και τους συναδέλφους;
– Οι εργαζόμενοι συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων σχετικά με την εργασία τους;
– Λαμβάνονται μέτρα προστασίας από φαινόμενα παρενόχλησης και εκφοβισμού των εργαζομένων;
– Λαμβάνονται μέτρα προστασίας από φαινόμενα βίας; Οργανωτικοί παράγοντες
– Η οργάνωση του χρόνου εργασίας πραγματοποιείται με κριτήριο την προστασία της υγείας και ασφάλειας του εργαζόμενου;
– Η εργασία πραγματοποιείται χωρίς πίεση χρόνου;
– Πραγματοποιούνται τακτικά διαλείμματα;
– Οι εργαζόμενοι που δουλεύουν σε νυχτερινές βάρδιες ξεκουράζονται ικανοποιητικά;
8. Έκτακτες καταστάσεις
Μεταξύ των εκτάκτων καταστάσεων που είναι πιθανό να αντιμετωπίσει ο δικυκλιστής διανομέας περιλαμβάνονται η εκδήλωση φωτιάς στο δίκυκλο, καθώς και επώδυνα τσιμπήματα από έντομα ή επιθέσεις αδέσποτων ζώων όπως σκύλοι και γάτες. Επίσης, υπάρχει η πιθανότητα κακόβουλης ενέργειας από τρίτους (π.χ. ληστεία) για την οποία θα πρέπει ο εργαζόμενος να έχει την ετοιμότητα να τη διαχειριστεί.
Ο προσδιορισμός, η μελέτη και η αντιμετώπιση τυχόν εκτάκτων καταστάσεων πρέπει να περιλαμβάνεται στη γραπτή εκτίμηση επαγγελματικού κινδύνου, ώστε να προβλέπεται το σύνολο των δράσεων και των μέτρων για την αποφυγή ή τη μείωση της πιθανότητας του εκάστοτε κινδύνου, αλλά και για τον περιορισμό και την αντιμετώπιση των πιθανών βλαβερών επιπτώσεών του.
Σημεία ελέγχου – Ερωτήσεις
Εκδήλωση φωτιάς στο όχημα
– Οι εργαζόμενοι έχουν λάβει οδηγίες και εκπαίδευση για την αντιμετώπιση πιθανής φωτιάς;
Τραυματισμός από τσίμπημα εντόμου, δάγκωμα σκύλου κ.ά.
– Το δίκυκλο διαθέτει κυτίο πρώτων βοηθειών;
– Ο οδηγός έχει λάβει στοιχειώδη εκπαίδευση στις πρώτες βοήθειες για την αντιμετώπιση τσιμπήματος από έντομο ή δάγκωμα σκύλου;
Κακόβουλες ενέργειες
– Υπάρχει πολιτική της επιχείρησης για διαχείριση κακόβουλων ενεργειών και έχει γίνει σχετική εκπαίδευση του προσωπικού;
– Λαμβάνονται μέτρα για την προστασία των εργαζομένων από ληστεία;
9. Εξοπλισμός Προστασίας Εργαζομένων (Μέσα Ατομικής Προστασίας ΜΑΠ)
Τα Μέσα Ατομικής Προστασίας (ΜΑΠ) περιλαμβάνουν κάθε εξοπλισμό τον οποίο ο εργαζόμενος πρέπει να φορά ή να φέρει κατά τη διάρκεια της εργασίας του, προκειμένου να προστατεύεται από έναν ή περισσότερους κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία του, καθώς και κάθε συμπλήρωμα ή εξάρτημα του εξοπλισμού που υπηρετεί αυτόν τον σκοπό.
Ο εργοδότης οφείλει να παρέχει τα προβλεπόμενα από τη νομοθεσία μέσα ατομικής προστασίας, στους εργαζόμενους οδηγούς δικύκλων μεταφοράς προϊόντων, καθώς και στους υπόλοιπους εργαζόμενους και να επιβλέπει τη σωστή χρήση τους. Τα μέσα αυτά περιλαμβάνουν:
α) Προστατευτικό κράνος, σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 12 του Κ.Ο.Κ. και την κατ’ εξουσιοδότηση αυτού υπ’ αρ. 16703/716/2001 υπουργική απόφαση “Καθορισμός των χαρακτηριστικών, των προδιαγραφών κ.α. των προστατευτικών κρανών, για οδηγούς και επιβάτες μοτοποδηλάτων, μοτοσικλετών και τρίτροχων οχημάτων, καθώς και των εξαιρέσεων από την υποχρέωση χρήσης αυτών” (Β’ 538),
β) πανωφόρι και παντελόνι, κατάλληλα για την προστασία του αναβάτη του μοτοποδηλάτου ή της μοτοσικλέτας έναντι πτώσης (ανθεκτικό στην τριβή, με ειδική προστασία στους ώμους, στους αγκώνες και στην πλάτη). Εάν αυτά έχουν και τις προδιαγραφές του ανακλαστικού γιλέκου ή/και της αδιάβροχης προστασίας, τότε οι απαιτήσεις των γ) ή/και ε) ακόλουθων εδαφίων παρέλκουν,
γ) αδιάβροχο ολόσωμης προστασίας,
δ) γάντια,
ε) ανακλαστικό γιλέκο,
στ) προστατευτικά αδιάβροχα υποδήματα.
Σημεία ελέγχου – Ερωτήσεις
Επιλογή ΜΑΠ
– Ο εργοδότης παρέχει όλα τα προβλεπόμενα ΜΑΠ στους εργαζόμενους;
– Για την επιλογή των ΜΑΠ ο εργοδότης λαμβάνει υπόψη του την γραπτή εκτίμηση επαγγελματικού κινδύνου;
Χρήση ΜΑΠ
– Τα ΜΑΠ χρησιμοποιούνται συστηματικά από τους εργαζόμενους;
– Τα ΜΑΠ ταιριάζουν και εφαρμόζουν σωστά στους εργαζόμενους;
– Τα χορηγούμενα ΜΑΠ προορίζονται αποκλειστικά για προσωπική χρήση;
– Γίνεται σωστή αποθήκευση, καθαρισμός και συντήρηση των ΜΑΠ;
– Τα ΜΑΠ συντηρούνται και ελέγχονται τακτικά, σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή;
