Ο αντίκτυπος της πανδημίας στις μετεωρολογικές προβλέψεις

Η πανδημία Covid-19 και οι περιορισμοί που επιβλήθηκαν εξαιτίας της έχουν επηρεάσει ένα μεγάλο εύρος ανθρώπινων δραστηριοτήτων παγκοσμίως και δεν άφησαν ανεπηρέαστη ούτε τη μετεωρολογία και την πρόγνωση του καιρού. Την πρώτη σχετική εκτίμηση των επιπτώσεων κατά τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO) συνοψίζει το meteo του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ).

Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι η μείωση των διαθέσιμων μετρήσεων οδήγησε σε σχετική μείωση της επιτυχίας των προγνώσεων. Ο βαθμός, όμως, αυτής της μείωσης δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί, καθώς οι προγνώσεις επηρεάζονται από ένα μεγάλο πλήθος παραμέτρων.

Η πιο μεγάλη επίδραση των περιοριστικών μέτρων ήταν η μείωση του αριθμού των μετρήσεων ανέμου και θερμοκρασίας, που προέρχονται από τα αεροσκάφη των αερογραμμών όλου του κόσμου. Αυτές οι μετρήσεις στοχεύουν κατά βάση στην ασφάλεια των πτήσεων, όμως ολοένα περισσότερες αεροπορικές εταιρείες διαθέτουν άμεσα αυτά τα δεδομένα στον WMO, με σκοπό τη βελτίωση των προγνώσεων.

Στο πρώτο κύμα της πανδημίας η διαθεσιμότητα αυτών των δεδομένων, διεθνώς, έπεσε στο 15%. Ιδιαίτερα στην Ευρώπη, όπου οι διασυνοριακές μετακινήσεις μειώθηκαν στο ελάχιστο, οι μετεωρολογικές παρατηρήσεις των αεροσκαφών πρακτικά μηδενίστηκαν. Στις ΗΠΑ, όπου οι εσωτερικές πτήσεις διατηρήθηκαν σε σχετικά μεγάλο βαθμό, η μείωση των μετεωρολογικών παρατηρήσεων των αεροσκαφών περιορίστηκε στο 50%.

Όμως και άλλες πηγές μετεωρολογικών παρατηρήσεων επηρεάστηκαν, αν και σε αρκετά μικρότερο βαθμό. Μειώθηκε π.χ. ο αριθμός των διαθέσιμων μετρήσεων από πλοία, αλλά λόγω της διατήρησης της μεγάλης πλειονότητας των εμπορικών δρομολογίων η μείωση δεν ξεπέρασε το 20%.

Οι μετρήσεις από τους επίγειους μετεωρολογικούς σταθμούς δεν παρουσίασαν σημαντική μείωση. Μάλιστα, σε κάποιες περιπτώσεις και με στόχο την αναπλήρωση κάποιων από τα χαμένα αεροπορικά δεδομένα, εκτελέστηκαν περισσότερες μετρήσεις της κατακόρυφης δομής της ατμόσφαιρας (ραδιοβολίσεις). Τέλος, οι δορυφορικές μετρήσεις, λόγω του αυτόματου και αυτόνομου τρόπου με τον οποίο πραγματοποιούνται, παρουσίασαν πρακτικά μηδενική μεταβολή και παραμένουν συνεχώς στη διάθεσή των επιστημόνων.

Η μείωση των παρατηρήσεων που χρησιμοποιούνται από τα προγνωστικά μοντέλα δεν άφησε ανεπηρέαστα τα μοντέλα που χρησιμοποιούνται από το ΕΑΑ/meteo.gr. Παρόλα αυτά, σύμφωνα με τους επιστήμονές του, “θεωρούμε ότι η εμπειρία μας, σε συνδυασμό με τη χρήση πολλαπλών προγνωστικών μοντέλων, επίγειων μετρήσεων και δορυφορικών δεδομένων, εξασφάλισε τη μικρότερη δυνατή επίδραση στις τελικές μας προγνώσεις”.

Όσον αφορά το δίκτυο των αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του ΕΑΑ/meteo.gr, δεν επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό, αφού από τον Μάρτιο του 2020, όταν ξεκίνησαν τα περιοριστικά μέτρα λόγω της πανδημίας, έως σήμερα πραγματοποιήθηκαν 168 συντηρήσεις μετεωρολογικών σταθμών, 26 εγκαταστάσεις και προσθήκες νέων μετεωρολογικών σταθμών και περίπου 100 επεμβάσεις για την αποκατάσταση προβλημάτων.

Η κρίση της πανδημίας, σύμφωνα με το meteo.gr, έδειξε ότι τα αυτοματοποιημένα συστήματα μετρήσεων είναι γενικά πιο ανθεκτικά σε περιόδους τέτοιων κρίσεων. Επίσης, ότι η βελτίωση των προγνώσεων μπορεί να επιτευχθεί μέσω της αξιοποίησης μιας σειράς διαφορετικών πηγών μετρήσεων. Ακόμη, ότι η υπερβολική εξάρτηση από πρόσκαιρες και ευκαιριακές πηγές δεδομένων είναι επικίνδυνη λόγω των περιορισμών που επιβάλλονται από οικονομικά κριτήρια και επιχειρηματικές στρατηγικές φορέων που δεν ελέγχονται από τη μετεωρολογική κοινότητα.