Μετρώντας αντίστροφα για την έναρξη των εξετάσεων των μαθητών για την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, η επιστημονική ομάδα της συμβουλευτικής Γραμμής 11525, της Ένωσης “Μαζί για το Παιδί”, είναι και φέτος στο πλευρό των μαθητών, των γονέων και κηδεμόνων τους, αλλά και των εκπαιδευτικών προκειμένου να ακούσει τους προβληματισμούς τους πριν τις εξετάσεις.
Κατά τη φετινή σχολική χρονιά οι συνεργάτες του συμβουλευτικού κέντρου της Ένωσης “Μαζί για το Παιδί” πραγματοποίησαν ψυχο-εκπαιδευτικά σεμινάρια με θέμα το άγχος των εξετάσεων και μπήκαν στις σχολικές τάξεις σχολείων ανά την Ελλάδα, με στόχο να δώσουν δύναμη στους μαθητές στην προσπάθειά τους για τις Πανελλήνιες εξετάσεις και να βοηθήσουν να διαχειριστούν το άγχος τους με τον καλύτερο τρόπο. Έχοντας ακούσει τις δυσκολίες και τους προβληματισμούς των εφήβων μερικά βήματα πριν από μια σημαντική για εκείνους στιγμή, παρουσιάζουν παρακάτω τα ζητήματα που τους απασχολούν περισσότερο, δίνοντας συμβουλές σε μαθητές και γονείς.
– Προσωπική επιτυχία ή αποτυχία η όλη μου η προσπάθεια
Μια από τις βασικές ανησυχίες των εφήβων μοιάζει να είναι το αν θα επιτύχουν ή θα αποτύχουν στην προσπάθειά τους. Συχνά φοβούνται ότι αυτό το αποτέλεσμα θα επικυρώσει ή θα ακυρώσει την προσπάθειά τους ολοκληρωτικά. Σαν μια κλίμακα άσπρου-μαύρου που δεν επιτρέπει κανένα άλλο χρώμα. Εδώ έχουμε να αναρωτηθούμε πόσο μπορεί και οι γονείς να έχουν υπερεστιάσει στην επιτυχία και δεν έχουν επεξεργαστεί και το σύνολο της μαθητικής πορείας αλλά και των επιθυμιών του εφήβου.
Στην σύγχρονη κοινωνία, οι γονείς θεωρούν την υψηλή μόρφωση ως ένα πολύ σημαντικό κριτήριο για την μετέπειτα επιτυχία, επαγγελματική αποκατάσταση και απόκτηση κύρους για το παιδί τους. Η μελέτη είναι πολύ συχνά αντικείμενο πίεσης από τους γονείς και η επίδοση στις εξετάσεις ένα κριτήριο για την πίστη τους ότι το παιδί είναι άξιο, αποδεκτό, όπως και για την ικανοποίησή τους από αυτό.
Η στήριξή των γονέων στα παιδιά και η ενθάρρυνση να μορφωθούν και να πετύχουν είναι πολύ όμορφο πράγμα. Όμως, όσο κι αν φαίνεται περίεργο, μερικές φορές η επιμονή των γονέων ή των δασκάλων στην απόδοση του παιδιού, μπορεί να αυξήσει το άγχος του αλλά και να μειώσει την απόδοσή του. Συνήθως, η πίεση για απόδοση δημιουργεί περισσότερο άγχος και ανασφάλεια στο παιδί, με αποτέλεσμα να χάνει την συγκέντρωσή του ή/και να αποεπενδύει από την μαθησιακή διαδικασία και από πράγματα από τα οποία αντλεί χαρά.
Είναι σημαντικό οι γονείς να είναι σε επαφή με το δικό τους συναίσθημα, να μπορέσουν να το αναγνωρίσουν προκειμένου να αντιληφθούν πού σταματούν οι ίδιοι και πού ξεκινά το παιδί. Με αυτό τον τρόπο θα μπορέσουν να διαχωρίσουν αυτό που αφορά πραγματικά τον έφηβο από το δικό τους συναίσθημα και να μην τον επιβαρύνουν περισσότερο. Μέσω μιας τέτοιας διαχείρισης, θα είναι πιο εύκολο να ακούσουν πραγματικά τον έφηβο και τις ανάγκες του αυτήν την περίοδο, να είναι σε θέση να τις φροντίσουν και να σεβαστούν τον ρυθμό του και τις δυνατότητές του.
– Αποχωρισμός από το σπίτι και άνοιγμα στην ενήλικη ζωή
Ένας άλλος παράγοντας που φάνηκε να στρεσάρει τους εφήβους είναι ο αποχωρισμός από το σπίτι και την ασφάλειά του. Σε πολλές περιπτώσεις ο αποχωρισμός από τον τόπο διαμονής, τους φίλους, τις συνήθειες και γενικότερα τη ρουτίνα μοιάζουν πολύ δύσκολα, ενώ παράλληλα είναι πολύ επιθυμητά.
Το άγνωστο φοβίζει αλλά και ενθουσιάζει και η ελευθερία της ενήλικης ζωής χρειάζεται αγώνα. Ένα οικογενειακό πλαίσιο όπου ενθαρρύνεται η έκφραση των συναισθημάτων, των σκέψεων, των αγωνιών αλλά και των φόβων ενός εφήβου μπορεί να λειτουργήσει πολύ βοηθητικά καθ’ όλη την διάρκεια αυτής της μεταβατικής περιόδου. Η δημιουργία ενός ασφαλούς πλαισίου, όπου ο έφηβος μπορεί να επικοινωνήσει ανοιχτά όλα αυτά που τον απασχολούν και να νιώθει αποδεκτός.
– Αγωνία για οικονομικές δυσκολίες από τη φοιτητική ζωή
Παρατηρήθηκε ότι οι κοινωνικό-οικονομικές συνθήκες έχουν αντίκτυπο και σε αυτή την προσπάθεια των εφήβων. Ερωτήματα όπως “Πώς θα τα βγάλουν πέρα οι γονείς μου;”, “Φοβάμαι ότι θα τους επιβαρύνω…”, “Κι αν πρέπει να εργάζομαι ταυτόχρονα με τις σπουδές μου, θα τα καταφέρω;” συχνά απασχολούν τους εξεταζόμενους.
Για κάποιους μαθητές είναι ένας ακόμα λόγος άγχους, ενώ για κάποιους μπορεί να είναι τόσο σημαντικός ώστε να μην προχωρήσουν σε επιλογή βάσει της επιθυμίας τους για το μέλλον αλλά βάσει των οικογενειακών αναγκών, ή ακόμα και να αποφασίσουν να μην προσπαθήσουν. “Γιατί να τους επιβαρύνω με φροντιστήρια αφού δε θα τα καταφέρω;”
Δε μπορούμε να παρακάμψουμε την καλή πρόθεση και την επιθυμία των γονέων να βοηθήσουν το παιδί τους. Από εκεί και πέρα, καλό θα είναι η επιλογή του φροντιστηρίου, όσον αφορά τουλάχιστον το Λύκειο, να γίνεται κατόπιν συζήτησης με το παιδί. Πρέπει το παιδί να έχει λόγο σε αυτό, γιατί ο ρόλος του εκπαιδευτικού και το εκπαιδευτικό περιβάλλον είναι πολύ σημαντικά.
Είναι πολύ σημαντικό να έχει γίνει εκ των προτέρων μια εκτεταμένη συζήτηση μεταξύ γονέων και εφήβων σχετικά με τις δυνατότητες και τις δυσκολίες, ώστε να είναι κάτι που και οι δυο πλευρές έχουν γνώση και να μην πρέπει ο έφηβος να θυσιαστεί στην αγωνία ότι δεν μπορούν να τον στηρίξουν. Η οικογένεια χρειάζεται να βοηθήσει τον έφηβο να φτιάξει ένα πλάνο βάσει τόσο των επιθυμιών του αλλά και των δυνατοτήτων της οικογένειας.
Η πανελλαδική Γραμμή 115 25 του Μαζί για το Παιδί, είναι μια τηλεφωνική γραμμή βοήθειας που απευθύνεται σε παιδιά, εφήβους, γονείς και εκπαιδευτικούς. Λειτουργεί από Δευτέρα έως Παρασκευή, 09:00-21:00.
Οι κλήσεις στη “Γραμμή 115 25” είναι εμπιστευτικές και δεν ηχογραφούνται, ενώ το επιστημονικό της προσωπικό απαρτίζεται αποκλειστικά από ψυχολόγους, συμβούλους ψυχικής υγείας και κοινωνικούς λειτουργούς που δεσμεύονται από κώδικα δεοντολογίας για την τήρηση απορρήτου.
