Υπ. Εργασίας: Οι βασικές αλλαγές που φέρνει ο νέος νόμος για την Προστασία της Εργασίας

Είκοσι βασικές αλλαγές φέρνει στις ζωές των εργαζομένων ο νόμος για την Προστασία της Εργασίας, που ψηφίστηκε χθες το βράδυ από τη Βουλή, σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.

Όπως σημείωσε και ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Κωστής Χατζηδάκης, πολλές από τις διατάξεις, (όπως π.χ. οι νέες άδειες, που θεσπίζονται), θα έχουν άμεση ισχύ, με τη δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ή θα ισχύσουν 1-2 μήνες, μετά τη δημοσίευση.

Ειδικότερα, όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση, οι αλλαγές, που έρχονται, είναι οι εξής:

1. Mε την ψήφιση του νόμου ξεκινά η διαδικασία για την εισαγωγή της ψηφιακής κάρτας εργασίας, για την παρακολούθηση και καταγραφή σε πραγματικό χρόνο του χρόνου εργασίας και των υπερωριών, καθώς και για την αναβάθμιση του Π.Σ. “ΕΡΓΑΝΗ”. Η ψηφιακή κάρτα εργασίας είναι ένα επαναστατικό εργαλείο για την πάταξη της αδήλωτης και υποδηλωμένης εργασίας, αλλά και την αντιμετώπιση του αθέμιτου ανταγωνισμού που υφίστανται οι επιχειρήσεις που λειτουργούν νόμιμα από εκείνες που υιοθετούν πρακτικές μαύρης εργασίας. Η ψηφιακή κάρτα εργασίας αποτελεί εγγύηση για τα δικαιώματα των εργαζομένων, την τήρηση του 8ωρου, την καταγραφή των υπερωριών, την εφαρμογή της διευθέτησης. Το έργο της ψηφιακής κάρτας εργασίας έχει ενταχθεί για χρηματοδότηση στο Ταμείο Ανάκαμψης και προχωρά σε συνεργασία με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, η εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εργασίας θα ξεκινήσει εντός του πρώτου εξαμήνου του 2022 με παρακολούθηση της πραγματικής απασχόλησης σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας.

2. Άμεσα ξεκινά η προετοιμασία του Προεδρικού Διατάγματος που θα θέσει τις βάσεις για τη δημιουργία της Επιθεώρησης Εργασίας ως Ανεξάρτητης Αρχής που θα αντικαταστήσει το ΣΕΠΕ και θα διεξάγει αντικειμενικούς ελέγχους στην αγορά εργασίας, χωρίς τη δυνατότητα επηρεασμού από την εκάστοτε κυβέρνηση.

3. Νέες άδειες για τη συμφιλίωση της επαγγελματικής με την οικογενειακή ζωή. Ο νόμος θεσπίζει σειρά αδειών για γονείς και φροντιστές, οι οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις υπερβαίνουν τις προβλέψεις της αντίστοιχης κοινοτικής νομοθεσίας.

Οι άδειες που θεσπίζονται είναι:

Άδεια πατρότητας: 14 ημέρες με αποδοχές έναντι 10, που προβλέπει η Οδηγία και 2, που ισχύει σήμερα.

Γονική άδεια 4 μηνών για κάθε γονέα με επιδότηση για πρώτη φορά από τον ΟΑΕΔ για τους 2 μήνες. Σημειώνεται ότι με μεταβατική διάταξη, που έχει περιληφθεί στον νόμο, προβλέπεται ότι όσοι γονείς έχουν λάβει, αλλά δεν έχουν εξαντλήσει τη γονική άδεια με βάση το παλιό καθεστώς, (που ήταν 4 μήνες χωρίς αποδοχές), δικαιούνται το 2μηνο της επιδότησης του ΟΑΕΔ. (Άρθρο 53: Για κάθε εργαζόμενο γονέα στον οποίο έχει χορηγηθεί γονική άδεια, σύμφωνα με το άρθρο 50 του ν. 4075/2012 (Α’ 89) και η οποία δεν έχει λήξει κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, ο ΟΑΕΔ υποχρεούται να καταβάλει το επίδομα της παρ. 3 του άρθρου 28).

Δικαίωμα ευέλικτων ρυθμίσεων (π.χ. τηλεργασία, ευέλικτο ωράριο, μερική απασχόληση) για γονείς και φροντιστές με βάση την Οδηγία 1158/2019.

Απουσία 2 ημέρες κατ’ έτος με αποδοχές για λόγους ανωτέρας βίας.

Άδεια φροντιστή για συγγενείς ή συνοίκους που αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα υγείας.

Επέκταση της άδειας λοχείας 9 εβδομάδων, μετά τη γέννα και στην υιοθεσία τέκνου.

Επέκταση της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας 6 μηνών με επιδότηση από τον ΟΑΕΔ και στην υιοθεσία τέκνου.

Επέκταση του μειωμένου ωραρίου (άδεια φροντίδας τέκνου) και στη μητέρα που απέκτησε τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας.

Επέκταση της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας 6 μηνών με επιδότηση από τον ΟΑΕΔ και της άδειας υποβοηθούμενης αναπαραγωγής 7 ημερών με αποδοχές στο προσωπικό του Δημοσίου για το οποίο εφαρμόζεται το εργατικό δίκαιο, δηλαδή μεταξύ άλλων στους εργαζόμενους με σχέση Ιδιωτικού Δικαίου Ορισμένου Χρόνου (ΙΔΟΧ).

4. Μέτρα κατά της βίας και παρενόχλησης στην εργασία. Ο εργοδότης υποχρεούται να λάβει άμεσα μέτρα, όταν ο δράστης είναι εργαζόμενος (από σύσταση και αλλαγή θέσης του καταγγελλόμενου μέχρι απόλυση). Όταν ο δράστης είναι εργοδότης, προβλέπονται πρόστιμα και διακοπή λειτουργίας σε περίπτωση υποτροπής. Ο εργαζόμενος αποκτά δικαίωμα αποχώρησης από την εργασία για εύλογο χρόνο, λόγω κινδύνου ζωής/υγείας/ασφάλειας, μετά από τεκμηριωμένη ενημέρωση του εργοδότη. Προστίθενται στα προστατευόμενα άτομα και οι εργαζόμενοι στην άτυπη οικονομία. Σειρά δικαιωμάτων, (όπως ενδεικτικά: διεύρυνση προστασίας και σε βία και απλή παρενόχληση και όχι μόνο στην παρενόχληση λόγω διακρίσεων, αποχώρηση από την εργασία σε περίπτωση κινδύνου), όπως προβλέπει η ΔΣΕ 190, επεκτείνονται και στο δημόσιο τομέα.

5. Προστασία από απολύσεις: Διευρύνεται η λίστα των περιπτώσεων της άκυρης απόλυσης, που σημαίνει επιστροφή του εργαζομένου στην εργασία του και καταβολή των μισθών για την περίοδο μέχρι την επαναπασχόληση. Έτσι, θεωρείται άκυρη η απόλυση εργαζομένου για ενάσκηση δικαιώματος, για αίτημα λήψης άδειας, όπως και η απόλυση του νέου πατέρα για 6 μήνες από τη γέννηση του παιδιού του, εργαζομένου που αρνήθηκε να συμφωνήσει διευθέτηση του χρόνου εργασίας και τηλεργαζόμενου που άσκησε το δικαίωμα αποσύνδεσης.

6. Αυξάνεται από 1-1-2022 η αποζημίωση απόλυσης για τους εργατοτεχνίτες και εξισώνεται με εκείνη των υπαλλήλων (μισθοί έως 12 μηνών).

7. Το διάλειμμα θα χορηγείται μετά από 4 ώρες εργασίας, (αντί για 6 ώρες).

8. Οι τηλεργαζόμενοι αποκτούν δικαίωμα αποσύνδεσης: δεν θα απαντούν σε e-mail, SMS, κλήσεις, μετά τη λήξη του ωραρίου εργασίας τους, ενώ ο εργοδότης αναλαμβάνει το κόστος απόκτησης και συντήρησης του εξοπλισμού. Απαγορεύεται η χρήση της κάμερας για τον έλεγχο της απόδοσης του τηλεργαζομένου.

9. Οι αυτοαπασχολούμενοι στις ψηφιακές πλατφόρμες (delivery, courier) αποκτούν συνδικαλιστικά δικαιώματα (σύσταση οργανώσεων, διαπραγμάτευση συλλογικών συμφωνιών, απεργία). Επιπλέον, οι πλατφόρμες θα έχουν τις ίδιες υποχρεώσεις για πρόνοια, υγιεινή και ασφάλεια έναντι των αυτοαπασχολουμένων (συμβάσεις ανεξάρτητων υπηρεσιών ή έργου), με εκείνες που ισχύουν για τις συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας.

10. Το όριο των επιτρεπόμενων υπερωριών αυξάνεται στις 150 ώρες το χρόνο σε όλους τους κλάδους της οικονομίας. Αυξάνεται η αμοιβή για τις υπερωρίες για τις οποίες δεν τηρούνται οι προβλεπόμενες διαδικασίες έγκρισης και ορίζεται στο καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 120% (από 80%). Με τον τρόπο αυτό, αυξάνεται το εισόδημα των εργαζομένων, καλύπτονται οι επιχειρηματικές ανάγκες και επιβαρύνονται οι εργοδότες που δεν τηρούν τις νόμιμες διαδικασίες.

11. Παρέχεται η δυνατότητα στους εργαζόμενους να ζητήσουν την εφαρμογή του συστήματος διευθέτησης του χρόνου εργασίας για τη συμφιλίωση της επαγγελματικής με την οικογενειακή τους ζωή. Με την εφαρμογή του καθεστώτος διευθέτησης ο συνολικός χρόνος εργασίας παραμένει ο ίδιος και δίνεται η δυνατότητα στους εργαζόμενους π.χ. να δουλεύουν λίγο περισσότερο από τη Δευτέρα έως την Πέμπτη, για να έχουν τη δυνατότητα αμειβόμενης αργίας την Παρασκευή.

12. Κυριακές: Προστίθενται στις εξαιρέσεις που επιτρέπεται ήδη να λειτουργούν (π.χ. εστίαση, καταστήματα σε τουριστικές περιοχές) οι κλάδοι ταχυδρομικών υπηρεσιών, παραγωγής-διανομής υγειονομικού υλικού, η εφοδιαστική αλυσίδα, τα data centers, έτοιμο σκυρόδεμα, κ.ά.

13. Κυρώνεται η Σύμβαση 187 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία, που συνεπάγεται τη διαμόρφωση εθνικής στρατηγικής, την κατάστρωση Εθνικού Προγράμματος Υγείας και Ασφάλειας, κ.ά.

14. Απεργίες που έχουν κριθεί παράνομες από τα δικαστήρια δεν θα μπορούν να επαναπροκηρύσσονται από τη δευτεροβάθμια ή τριτοβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση.

15. Συνδικαλιστές που ασκούν βία ή προβαίνουν σε παράνομες πράξεις κατά τη διάρκεια απεργιών θα έχουν αστική ευθύνη.

16. Απαγορεύεται η ενίσχυση συνδικαλιστικών οργανώσεων από εργοδότες και κόμματα.

17. Η προστασία των συνδικαλιστών εξισώνεται με εκείνη που ισχύει για τις εγκύους. Παύει η απαγόρευση απόλυσης συνδικαλιστών ακόμη και για άσκηση βίας ή σεξουαλική παρενόχληση, που ισχύουν σήμερα.

18. Έως τις 5 Νοεμβρίου 2021 (και κάθε χρόνο εφεξής), ξεκινούν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ επιχειρήσεων από τον χώρο της κοινής ωφέλειας και εργαζομένων για τον καθορισμό του προσωπικού Ελάχιστης Εγγυημένης Υπηρεσίας (33%) κατά τη διάρκεια απεργιών. Δεν επιτρέπεται η κήρυξη απεργίας χωρίς να έχει προηγουμένως καθοριστεί το προσωπικό ασφαλείας και, όπου απαιτείται, το Προσωπικό Ελάχιστης Εγγυημένης Υπηρεσίας.

19. Από 1/1/2022, καθίσταται υποχρεωτική η χρήση ηλεκτρονικού συστήματος για τη δυνατότητα συμμετοχής των μελών των συνδικαλιστικών οργανώσεων εξ αποστάσεως τόσο στις γενικές συνελεύσεις όσο και στις αρχαιρεσίες.

20. Καθίσταται υποχρεωτική για λόγους διαφάνειας η εγγραφή των συνδικαλιστικών και εργοδοτικών οργανώσεων σε ηλεκτρονικά μητρώα.