Θέματα υγείας: Ποια συμπτώματα θέλουν έλεγχο από ουρολόγο; (γ’ μέρος)

Από τον Δρ. Ανδρέα Χ. Βλάχο*

Στην παρούσα σειρά δημοσιεύσεων δεν ασχολούμαστε με μία συγκεκριμένη πάθηση του ουροποιογεννητικού συστήματος. Πηγαίνοντας αντίστροφα, αναφερθήκαμε στο πότε κάποιος θα πρέπει να απευθύνεται στον Ουρολόγο. Έτσι, στο πρώτο μέρος μιλήσαμε για τον προσυμπτωματικό έλεγχο (screening) στην Ουρολογία. Στο δεύτερο μέρος ξεκινήσαμε την αναφορά μας σε κάποια συμπτώματα του ουροποιητικού που, καθώς είναι πιθανόν να υποδηλώνουν κάποια νόσο, χρειάζονται αξιολόγηση από ιατρό, κατά προτίμηση Ουρολόγο. Έτσι, μιλήσαμε για τον πόνο (ιδιαίτερα τον κολικό), την πολυουρία, την ολιγουρία, την ανουρία, την συχνουρία και την νυκτουρία, την μείωση της ροής των ούρων, την διακοπτόμενη ούρηση, την ούρηση σε σταγόνες, την καθυστέρηση στην έναρξη της ούρησης. Στο τρίτο μέρος μας απασχόλησαν η επίσχεση των ούρων, η επιτακτικότητα, η ακράτεια ούρων, οι αλλαγές στην εμφάνιση των ούρων και η αιματουρία. Στο παρόν και τελευταίο μέρος θα αναφερθούμε σε συμπτώματα που αφορούν αποκλειστικά σε άνδρες.

Οίδημα οσχέου
Το οίδημα (πρήξιμο) στην περιοχή του οσχέου θέλει πάντα αξιολόγηση από ειδικό. Μπορεί να είναι ανώδυνο ή επώδυνο. Στην πρώτη περίπτωση συνηθέστερα πρόκειται για υδροκήλη, δηλαδή οφείλεται σε συγκέντρωση υγρού μεταξύ των περιβλημάτων του όρχι. Ανώδυνη, επίσης, μπορεί να είναι μία μορφή βουβωνοκήλης που ονομάζεται οσχεοκήλη, μία κατάσταση κατά την οποία στοιχεία που φυσιολογικά βρίσκονται στην κοιλιακή κοιλότητα (επίπλουν, έντερο) “γλιστρούν” εντός του οσχέου μέσω ενός καναλιού που ονομάζεται βουβωνικός πόρος. Η οσχεοκήλη μπορεί με κατάλληλο χειρισμό να αναταχθεί (να “ξαναμπεί” στην θέση της) έστω και προσωρινά, ενώ η υδροκήλη είναι μόνιμα εκεί.

Το επώδυνο οίδημα του οσχέου συνηθέστερα αφορά την μία πλευρά και πιο συχνά προκαλείται από φλεγμονή του όρχι ή/και της επιδιδυμίδας (ορχίτιδα, επιδιδυμίτιδα ή ορχεοεπιδιδυμίτιδα), μία σχετικά επείγουσα κατάσταση που πρέπει να αντιμετωπίζεται το συντομότερο δυνατό. Άλλη αιτία που μπορεί να προκαλέσει επώδυνη διόγκωση στο όσχεο είναι η κάκωση των γεννητικών οργάνων, όπως μπορεί να συμβεί σε κάποιον τραυματισμό. Αυτές οι κακώσεις συχνότατα συνοδεύονται από ορατό αιμάτωμα που στην περιοχή του οσχέου μπορεί να λάβει εντυπωσιακές διαστάσεις.

Πόνος στο όσχεο
Εδώ αναφερόμαστε σε καταστάσεις που δεν συνοδεύονται από οίδημα και αφορούν και πάλι την μία πλευρά. Πιο συχνή αιτία είναι η κιρσοκήλη που εμφανίζεται κυρίως αριστερά: εδώ ο πόνος είναι ήπιας έως μέτριας έντασης, με εξάρσεις που συχνά σχετίζονται με την σωματική κόπωση. Οι περισσότεροι τον περιγράφουν ως “αίσθημα βάρους” ή “τσίμπημα”. Η αξιολόγηση από Ουρολόγο χρειάζεται, αφού κάποιες φορές η κιρσοκήλη μπορεί να επηρεάσει την γονιμότητα.

Ο οξύς πόνος στο όσχεο με απότομη έναρξη είναι απολύτως απαραίτητο να αξιολογηθεί και μάλιστα ταχύτατα: εδώ, μία πολύ πιθανή αιτία -ιδιαίτερα σε παιδιά, εφήβους και νέους άνδρες- είναι η συστροφή του όρχεως, μία κατάσταση που αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα (συνήθως με χειρουργική επέμβαση) μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια του οργάνου!
Σε αυτήν την περίπτωση ο όρχις είναι ανασπασμένος και ιδιαίτερα επώδυνος στην ψηλάφηση. Αντίθετα, πόνος στην μία πλευρά του οσχέου χωρίς, ωστόσο, ευαισθησία του ίδιου του όρχεως, μπορεί να παρατηρηθεί σε λιθίαση του άνω τμήματος του ουρητήρα.
Πόνος στο όσχεο μπορεί επίσης να προκληθεί από φλεγμονή του προστάτη, ακόμα και του εντέρου.

Σκληρία στον όρχι
Η ψηλάφηση των όρχεων κατά διαστήματα έχει, για τους άνδρες όλων των ηλικιών -από την παιδική έως τα γεράματα- ιδιαίτερη σημασία. Πολύ συχνά, άνδρες που έρχονται στο ιατρείο για λόγους άσχετους με τα γεννητικό όργανα αναρωτιούνται γιατί η Ουρολογική εξέταση πρέπει να περιλαμβάνει και την συγκεκριμένη περιοχή. Ένας από τους λόγους είναι ότι ο (ούτως ή άλλως) σπάνιος καρκίνος του όρχεως συνηθέστερα δεν έχει κανένα σύμπτωμα και το μόνο κλινικό σημείο που μπορεί να βρει ο Ουρολόγος (ακόμα και πριν το αντιληφθεί ο εξεταζόμενος) είναι μία σκληρή περιοχή στον όρχι που δεν προκαλεί στις πλείστες των περιπτώσεων καμία ενόχληση. Είναι άλλη μία περίπτωση που η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να σώσει εκτός από μία ζωή, και την ποιότητα της ζωής του παθόντα! Όταν ο όρχις έχει καρκίνο, μπορεί να παρουσιάζει αλλαγή στην υφή του (σκληρία ή εξογκώματα).

Φλεγμονές στο δέρμα του οσχέου
Αν και φαίνονται ακίνδυνες, δεν πρέπει να αγνοούνται, ιδιαίτερα για κάποιες κατηγορίες ασθενών όπως οι διαβητικοί, αφού αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, μπορεί να προκαλέσουν μεγάλες επιπλοκές.

Εκροή υγρού από την ουρήθρα
Χαρακτηρίζει σχεδόν πάντα τις ουρηθρίτιδες, οι οποίες είναι σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις. Κάποιες φορές, ιδιαίτερα αν το υγρό που βγαίνει είναι πηχτό και πυώδες, η ενόχληση (πόνος ή κάψιμο, συχνουρία) είναι τόσο έντονη που θα οδηγήσει τον ασθενή στον Ουρολόγο, οπότε θα πάρει θεραπεία. Άλλες φορές, όμως, αυτά τα συμπτώματα απουσιάζουν και υπάρχει μόνο έκκριση, η οποία δεν φαίνεται να είναι καν μόνιμα παρούσα. Έτσι, ο ασθενής μπορεί να την θεωρήσει φυσιολογική: πράγματι, όλοι οι άνδρες γνωρίζουν τα προστατικά υγρά που εξέρχονται από την ουρήθρα στα πρώτα στάδια του σεξουαλικού ερεθισμού. Αν, ωστόσο, το υγρό είναι παρόν χωρίς να έχει προηγηθεί στύση αμέσως πριν ή έχει περίεργη οσμή ή επιμένει για μεγάλο διάστημα ή προκαλεί έστω και ελαφρύ κάψιμο, τότε είναι καλό να αξιολογηθεί από Ουρολόγο. Οι δύο κυριότεροι λόγοι είναι ότι (α) αν όντως υπάρχει ουρηθρίτιδα, πρέπει να πάρουν θεραπεία και οι δύο σεξουαλικοί σύντροφοι για να μην “ανακυκλώνεται” η λοίμωξη από τον έναν στον άλλον, και (β) κάποιες φορές, το μικρόβιο μπορεί να προκαλέσει σοβαρότερες λοιμώξεις αν μείνει αθεράπευτο (προστατίτιδα στους άνδρες και φλεγμονές που μπορεί να επηρεάσουν την γονιμότητα στις γυναίκες).

Αλλοιώσεις στο πέος
Εδώ, πολύ απλά μπορούμε να πούμε ότι οποιαδήποτε αλλαγή από την φυσιολογική εμφάνιση του πέους δεν είναι ποτέ κάτι που μπορεί ο άνδρας να αγνοήσει: κοκκίνισμα και πόνος στην ακροποσθία ή/και την βάλανο συνήθως υποδηλώνουν βαλανοποσθίτιδα, μία φλεγμονή που θέλει θεραπεία. Αλλοιώσεις στην βάλανο με την μορφή κρεατοελιάς μπορεί να είναι κονδυλώματα, ενώ επώδυνες πληγές στην περιοχή σημαίνουν μόλυνση από έρπητα. Σε άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας επίμονες πληγές που δεν επουλώνονται μπορεί να οφείλονται σε καρκίνο του πέους. Αδυναμία αποκάλυψης της βαλάνου, δηλαδή φίμωση, πρέπει να αντιμετωπίζεται χειρουργικά στους ενήλικες. Κάμψη («στράβωμα») και σκλήρυνση του σώματος του πέους είναι εκδηλώσεις της νόσου Peyronie, η οποία χρειάζεται εξειδικευμένη αντιμετώπιση το συντομότερο.

Τέλος, ο άνδρας δεν πρέπει να αγνοεί αλλαγές στην λειτουργία της στύσης του και της ερωτικής του επιθυμίας, αφού η καλή σεξουαλική λειτουργία είναι παράγοντας σωματικής και ψυχικής υγείας!

Αιμοσπερμία
Πρόκειται για την παρουσία αίματος στο σπέρμα, κάτι που συνήθως αλλάζει την εμφάνισή του: τις περισσότερες φορές το αίμα προσδίδει μία καφεοειδή απόχρωση στο σπέρμα, ωστόσο δεν είναι ασυνήθιστο το χρώμα του εκσπερματίσματος να γίνεται ζωηρό κόκκινο. Από την εμπειρία μου, η αιμοσπερμία, συγκρινόμενη με όλα τα υπόλοιπα συμπτώματα του ουροποιογεννητικού, είναι από αυτά που προκαλούν την μεγαλύτερη ανησυχία στον ασθενή! Ευτυχώς, τις περισσότερες φορές, ιδιαίτερα σε νέους άνδρες, η αιτία είναι θεραπεύσιμη, καθώ συνήθως πρόκειται για λοίμωξη του προστάτη ή των σπερματοδόχων κύστεων από μικρόβια. Σε μεγαλύτερης ηλικίας άνδρες, όμως, μπορεί να οφείλεται και σε καρκίνο του προστάτη ή σε υπέρταση. Πρέπει πάντως να τονιστεί ότι αρκετές φορές (συχνότερα στους νέους) η διερεύνηση δεν αποκαλύπτει κάποια αιτία για την αιμοσπερμία, η οποία εξαφανίζεται  μετά από κάποιο διάστημα.

* Ο κ. Ανδρέας Χ. Βλάχος είναι χειρουργός-ουρολόγος στη Μεσαριά Σαντορίνης