Είναι το συναίσθημα που δημιουργείται σχεδόν αυτόματα αργά το βράδυ και μάλιστα σε περίεργες ώρες, που ξαφνικά έχετε μία πελώρια λαχτάρα για γλυκό, για ζάχαρη. Είναι η σκέψη που ξεκινά με εικόνα στο μυαλό, με διάφορα γλυκά, ίσως και ένα στην αρχή, γίνονται όμως πολύ γρήγορα δύο και στη συνέχεια ολόκληρο κουτί. Αρχικά, είναι η εικόνα των γλυκών, αλλά σχεδόν ακαριαία στην εικόνα μπαίνετε κι εσείς, συμμετέχετε ενεργά πλέον στη διαδικασία της υπερκατανάλωσης ζάχαρης και το πάρτυ έχει ήδη ξεκινήσει, αφού πλέον η κατάσταση είναι εκτός ελέγχου. Η εικόνα έχει πλέον πάρει ζωντανή μορφή και δεν έχει καμία σημασία εάν έχετε φάει πριν μισή ώρα. Σχεδόν ταυτόχρονα γίνονται και εσωτερικές συζητήσεις, όπως “καλά δεν θα φάω πολύ”… “εεε, εντάξει ένα κομματάκι θα φάω”… “δεν θα γίνει και τίποτα άμα φάω μία μπουκίτσα”…και άλλες παρόμοιες σκέψεις-προσωπικές συζητήσεις. Όλως παραδόξως όμως η μία μπουκίτσα δεν αρκεί ποτέ, γίνεται δύο και οι δύο γίνονται τρεις και τελικά μία μεγάλη ποσότητα ξαφνικά “εξαφανίζεται”.
Όλα αυτά σας ακούγονται οικεία ή ξένα; Μάλλον είναι οικείες καταστάσεις για όλους. Άλλος περισσότερο κι άλλος λιγότερο, όλοι τα έχουμε ζήσει, όλοι έχουμε δώσει “μάχες”.
Η επιστήμη εξηγεί αρκετά ικανοποιητικά το τι και το πώς, σχετικά με την υπερκατανάλωση τροφής, την πείνα, τη λαχτάρα για γλυκό. Όμως δεν θα ασχοληθούμε με αυτό, αλλά με μερικούς πρακτικούς τρόπους με τους οποίους μπορούμε να βοηθηθούμε για να μειώσουμε κι ενδεχομένως να σταματήσουμε τις επιθυμίες μας αυτές.
Φυσιολογική & ψυχολογική λαχτάρα για κατανάλωση τροφής
Ο άνθρωπος, όπως και κάθε ζωντανός οργανισμός χρειάζεται θερμίδες και θρεπτικά συστατικά για να μπορέσει να έχει λειτουργικότητα και να παραμείνει ζωντανός. Πόσες όμως θερμίδες και πόσα θρεπτικά συστατικά χρειάζεται; Είναι κάτι που υπολογίζεται; Μπορούμε να το υπολογίσουμε με διάφορους τρόπους, έχουμε εργαλεία από την επιστήμη για κάτι τέτοιο. Δεν είναι όμως απαραίτητο, καθώς ο άνθρωπος ως τελειοποιημένη μηχανή που είναι, γνωρίζει πως πρέπει να φάει όταν χρειάζεται θερμίδες και σταματάει να τρώει όταν δεν χρειάζεται πλέον άλλες θερμίδες, όταν δηλαδή είναι χορτάτος. Έτσι δεν είναι αναγκαίος ο υπολογισμός των θερμίδων και θρεπτικών συστατικών που χρειάζεται ο καθένας μας, καθώς με την πάροδο εκατομμυρίων ετών, η μηχανή που λέγεται άνθρωπος, έχει τελειοποιηθεί…Σωστό…θα μπορούσες να πεις, όμως τελικά ΔΕΝ είναι έτσι τα πράγματα…
Και κάπου εδώ, γίνεται το πέρασμα από τη φυσιολογία στην ψυχολογία. Από τη φυσιολογική κατανάλωση τροφής, στην ψυχολογική κατανάλωση τροφής. Είναι το σημείο που αρχίζει η υπερκατανάλωση τροφής, το σημείο της μετάβασης που ξεκινάμε να τρώμε περισσότερες θερμίδες από αυτές που έχει ανάγκη ο οργανισμός μας. Μετά από αυτό το σημείο δεν τρώμε επειδή έχουμε το αίσθημα της πείνας κι επομένως επειδή χρειάζεται θερμίδες και θρεπτικά συστατικά το σώμα μας, αλλά επειδή έχουμε την “σκέψη της πείνας”, έχουμε δηλαδή δημιουργήσει πείνα με τη βοήθεια του εγκεφάλου μας και απλά δεν μπορούμε στη συνέχεια να ελέγχξουμε τους εαυτούς μας.
Γνωρίζουμε μέσω μελετών, πως τα τρόφιμα μπορεί να είναι το ίδιο εθιστικά όσο και τα βαριά ναρκωτικά. Στην πραγματικότητα, το ίδιο τμήμα του εγκεφάλου που ενεργοποιείται με αυτές τις ουσίες, ενεργοποιείται από την όραση, την όσφρηση και τη γεύση αυτών των απολαυστικών τροφίμων που λαχταρούμε. Και για να γίνουν τα πράγματα ακόμα πιο εθιστικά και προκλητικά και για να εκμεταλευτούν ακόμα περισσότερο αυτή μας την εγκεφαλική ιδιότητα, οι εταιρείες τροφίμων συνδυάζουν τα λίπη και τη ζάχαρη με τρόπους που σκοπίμως υπερδιεγείρουν το μυαλό μας.
Ας δούμε πώς μπορούμε να βοηθηθούμε από τα παραπάνω και πως μπορούμε να ρυθμίσουμε τη φυσιολογία και την ψυχολογία μας.
Tip #1: συνειδητοποίηση
Στην ουσία, πρέπει να γίνουν συνειδητές οι υποσυνείδητες συνήθειες! Πρέπει να εξακριβωθεί, πότε δημιουργούνται οι λαχτάρες για υπερκατανάλωση τροφής. Εάν βρεθεί αυτό, τότε θα έχει γίνει το σημαντικότερο βήμα για την αντιμετώπισή τους. Είτε γιατί μπορεί να αποφευχθούν αυτές οι καταστάσεις στο μέλλον, είτε γιατί μπορεί να βρεθεί μέσα από αυτό ο τρόπος αντιμετώπισής τους. Οι καταστάσεις αυτές μπορεί να είναι η θέαση ή/και η όσφρηση τέτοιων τροφίμων, η τοποθεσία, η ώρα της ημέρας, η συναισθηματική κατάσταση, η έλλειψη ύπνου και πολλές άλλες καταστάσεις ακόμα. Για τη συνειδητοποίηση της κατάστασης, κρατήστε αν είναι ανάγκη και σημειώσεις, μέχρι να εξακριβώσετε πότε και σε ποιες περιπτώσεις συμβαίνει.
Tip #2: πρόβλεψη
Εκπαιδευτείτε στο να προβλέπετε αυτές τις καταστάσεις, όπως περίπου κάνουν και οι επαγγελματίες αθλητές, ώστε να τις αντιμετωπίζετε άμεσα και ακαριαία. Αφού δηλαδή εντοπίσετε τις καταστάσεις που συμβαίνει κάτι τέτοιο, μάθετε και να τις προβλέπετε, στη συνέχεια. Η διαδικασία της επιθυμίας για υπερκατανάλωση τροφής, περνάει γραμμικά από τέσσερα στάδια: το σύνθημα, την ενεργοποίηση, τη διέγερση και τέλος την απελευθέρωση. Αντιμετωπίστε λοιπόν την κατάσταση από το πρώτο της στάδιο, από το σύνθημα, προβλέποντας και δρώντας. Αν για παράδειγμα ξέρετε ότι μία κατάσταση στην οποία μπορεί να σας έρθει η λαχτάρα για υπερκατανάλωση τροφής είναι όταν μυρίσετε φρέσκο τσουρέκι…πείτε στον εαυτό σας πως, όταν μου μυρίσει φρέσκο τσουρέκι ενώ περπατώ στη “Τσιμισκή”, θα αυξήσω ρυθμό και θα συνεχίσω να περπατώ μέχρι να απομακρυνθώ αρκετά…μέχρι το “Λευκό Πύργο” τουλάχιστον, ας πούμε!!!
Σταματήστε λοιπόν τη διαδικασία μόλις “δοθεί το σύνθημα”, πριν αυτή προχωρήσει στα βαθύτερα στάδια.
Tip #3: αρνητική σκέψη
Δημιουργήστε αρνητικές και αποκρουστικές εικόνες, αμέσως μόλις σας έρθει στη σκέψη να “υπερκαταναλώσετε”. Κάντε δηλαδή ακριβώς το αντίθετο από αυτό που κάνουν οι διαφημιστές. Αντί να δημιουργήσετε ελκυστική εικόνα, μάθετε να δημιουργείτε αποκρουστικές εικόνες. Για παράδειγμα, εάν σας έρθει να φάτε μία σοκολάτα, σκεφτείτε ένα σακί με ζάχαρη κι ένα κουτάλι. Σκεφτείτε ότι παίρνετε με το κουτάλι τη ζάχαρη από το σακί και τη ρίχνετε κατευθείαν στο στόμα σας, περίπου 20 κουταλάκια ζάχαρη ρίχνετε στο στόμα σας… Κάντε εικόνα και τη διχρωμία στα δόντια σας που γρήγορα γίνεται μαυρίλα. Έχετε εύκολα και γρήγορα πλέον, “παραπανίσια κιλά” και “μαύρα δόντια”!!!
Tip #4: μασήστε τσίχλα
Μόλις έρθει η σκέψη για κατανάλωση γλυκού, σοκολάτας ή οτιδήποτε παρόμοιου, καταφύγετε στη μαγική λύση της τσίχλας. Εάν παρ’ όλη τη χρήση της τσίχλας και την όλη αλλαγή στη γεύση και στη σκέψη, μπορέσετε να βγάλετε την τσίχλα, να καταναλώσετε το γλυκό και κατόπιν να ξαναβάλετε την τσίχλα στο στόμα σας….είστε “φαινόμενο”. Την ίδια δυναμική έχει και το βούρτσισμα των δοντιών. Ίσως δύσκολο κατά τη διάρκεια της ημέρας, αλλά εάν η επιθυμία σας έρθει το βράδυ στο σπίτι, είναι μία τακτική που καλό είναι να έχετε κατά νου.
Tip #5: πιείτε νερό
Άλλος προτιμητέος επίσης τρόπος αντιμετώπισης τέτοιων καταστάσεων. Το νερό δεν είναι μόνο ζωτικής σημασίας, ιδιαίτερα σημαντικό για την προαγωγή της υγείας, αλλά επίσης πολύ σημαντικό εργαλείο στην πρόληψη υπερκατανάλωσης τροφής. Επίσης, πολλές φορές η συναισθηματική και ψυχολογική μας λειτουργία, μας δίνει λάθος μήνυμα κι έτσι ενώ χρειαζόμαστε ενυδάτωση, άρα ένα ποτήρι νερό, παίρνουμε ως μήνυμα την πείνα κι έτσι αρχίζουμε και τρώμε. Έχετε λοιπόν πλέον κατά νου πως “δίψα” και “πείνα”, είναι αισθήσεις που συχνά ο οργανισμός μας τις συγχέει. Την επόμενη λοιπόν φορά και σε αντίστοιχη περίπτωση, πιείτε ένα ποτήρι νερό και περιμένετε για μερικά λεπτά. Λογικά, το αίσθημα θα εξαφανιστεί. Η φράση δηλαδή “δεν πεινάς, διψάς”, κρύβει απόλυτη αλήθεια!
Tip #6 καταναλώστε αγγουράκια
Η πλέον συνηθισμένη και άκρως αποδοτική συμβουλή. Το αγγουράκι όχι μόνο δεν έχει να σας φορτώσει με άξιες λόγου θερμίδες, αλλά εμπεριέχει και πολύ νερό. Δύο μικρά αγγουράκια σας προσφέρουν περίπου ένα ποτήρι νερό. Σαφώς και είναι υπολογίσιμη κατανάλωση νερού, αυτή που σας προσφέρουν τα αγγουράκια. Αν η επιθυμία για υπερκατανάλωση τροφής σας έρθει αργά το βράδυ, επιλέξτε και τα αγγουράκια ως τρόπο αντιμετώπισης. Αυτό βέβαια που θα ζήσετε με τη νυχτερινή διούρηση, θα είναι σίγουρα μία “νέα εμπειρία”. Αρκετή όμως, ώστε να σας κάνει να συνδέσετε όλη τη διαδικασία αυτή, με το tip #3 κι έτσι να δημιουργείσετε αρνητική σκέψη, με την εμφάνιση της σκέψης για κατανάλωση τροφής, μέσω πλέον μίας πραγματικής κατάστασης που έχετε βιώσει από την κατανάλωση των αγγουριών.
Από όλα τα παραπάνω, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι ΚΑΙ αυτή η διαδικασία που περιγράφουμε, είναι μία διαδικασία άμεσης συσχέτισης μυαλού και σώματος. Είναι μία διαδικασία που αφορά, τόσο την ανθρώπινη φυσιολογία, όσο και την ανθρώπινη ψυχολογία. Σε κάποιους ανθρώπους μπορεί να υπερτερεί η μία διαδικασία έναντι της άλλης. Γι᾽αυτόν ακριβώς το λόγο κάποιες συμβουλές θα είναι πιο αποδοτικές σε κάποιους ανθρώπους, σε σχέση με κάποιους άλλους και το αντίθετο. Το μόνο που έχετε να κάνετε, είναι να πειραματιστείτε!!!
Extra tip: σαν φυσιολογική και ψυχολογική διαδικασία που είναι, όπως αναφέραμε, θα πρέπει για να έχουν αποτέλεσμα οι όποιες προσπάθειες αντιμετώπισης, να φροντίσουμε να “δράσουμε εξαρχής”. Κι αυτό σημαίνει να καθαρίσουμε το χώρο μας, να εξαφανίσουμε τους πειρασμούς από παντού. Από τα ντουλάπια του σπιτιού, το ψυγείο, το γραφείο και από οπουδήποτε αλλού μπορεί να υπάρχει κρυμμένος πειρασμός.
Από τον κ. Λευτέρη Φυντικάκη, Coach-Trainer, Dip.PhE/SN/PhC, DPESS
Πηγή: www.jht.gr
