ฮ ฯฮปฮฑฮฝฮฎฯฮทฯ ฮฯฮทฯ ฮตฮฏฮฝฮฑฮน ฯฮนฮฑ ฮดฮนฮฌฯฯฮฑฯฯฮฟฯ ฮฑฯฯ ฮฌฯฯฮทฯฯฮฑ ฮฑฮฝฯฮนฮบฮตฮฏฮผฮตฮฝฮฑ ฮฑฮฝฮธฯฯฯฮนฮฝฮทฯ ฮบฮฑฯฮฑฯฮบฮตฯ ฮฎฯ ฮบฮฑฮน ฮดฯ ฯฯฯ ฯฯฯ ฮดฮตฮฝ ฮดฮนฮฑฮธฮญฯฮตฮน โฯฮบฮฟฯ ฯฮนฮดฮนฮฌฯฮนฮบฮฟโ ฮณฮนฮฑ ฮฝฮฑ ฯฮฑ ฮผฮฑฮถฮญฯฮตฮน. ฮคฮฑ ฮดฮนฮฑฯฯฯฯฮฝ ฮผฮตฮณฮตฮธฯฮฝ ฯฮตฯฮฑฮผฮญฮฝฮฑ ฮฑฮฝฮธฯฯฯฮนฮฝฮฑ ฯฯฮฌฮณฮผฮฑฯฮฑ ฯฯฮฟฮฝ ฮณฮตฮนฯฮฟฮฝฮนฮบฯ ฯฮปฮฑฮฝฮฎฯฮท ฯ ฯฮฟฮปฮฟฮณฮฏฮถฮฟฮฝฯฮฑฮน ฯฮต 7.119 ฮบฮนฮปฮฌ ฮฎ ฯฮตฯฮฏฯฮฟฯ 7,1 ฯฯฮฝฮฟฯ ฯ.
ฮ ฯฮฟฮญฯฯฮฟฮฝฯฮฑฮน ฮฑฯฯ ฯฯฮตฮนฯ ฯฮทฮณฮญฯ ฯฯฮท ฮดฮนฮฌฯฮบฮตฮนฮฑ ฯฯฮฝ ฯฮตฯฮฏฯฮฟฯ 50 ฮตฯฯฮฝ ฯฮทฯ ฮตฮพฮตฯฮตฯฮฝฮทฯฮทฯ ฯฮฟฯ ฯฮปฮฑฮฝฮฎฯฮท: ฯฮตฯฮฑฮผฮญฮฝฮฑ ฮตฮพฮฑฯฯฮฎฮผฮฑฯฮฑ, ฮดฮนฮฑฯฯฮทฮผฮฟฯฯ ฯฮบฮตฯ ฮญฯ ฯฮฟฯ ฮญฯฮฟฯ ฮฝ ฯฯ ฮฝฯฯฮนฮฒฮตฮฏ ฮบฮฑฮน ฯฯฮตฯ ฮตฮฏฮฝฮฑฮน ฮฑฮบฮญฯฮฑฮนฮตฯ ฮฑฮปฮปฮฌ ฮฑฮดฯฮฑฮฝฮตฮฏฯ ฮบฮฑฮน ฮผฮท ฮปฮตฮนฯฮฟฯ ฯฮณฮนฮบฮญฯ ฯฮนฮฑ. ฮฃฯฮผฯฯฮฝฮฑ ฮผฮต ฯฮฟ ฮฯฮฑฯฮตฮฏฮฟ ฮฅฯฮฟฮธฮญฯฮตฯฮฝ ฮฮพฯฯฮตฯฮนฮบฮฟฯ ฮฮนฮฑฯฯฮฎฮผฮฑฯฮฟฯ ฯฯฮฝ ฮฮฝฯฮผฮญฮฝฯฮฝ ฮฮธฮฝฯฮฝ, ฮท ฮฑฮฝฮธฯฯฯฯฯฮทฯฮฑ ฮญฯฮตฮน ฯฯฮตฮฏฮปฮตฮน 18 ฮดฮนฮฑฯฯฮทฮผฮนฮบฮฌ ฯฮบฮฌฯฮท ฯฮต 14 ฮพฮตฯฯฯฮนฯฯฮญฯ ฮฑฯฮฟฯฯฮฟฮปฮญฯ. ฮ ฮฟฮปฮปฮญฯ ฮฒฯฮฏฯฮบฮฟฮฝฯฮฑฮน ฮฑฮบฯฮผฮท ฮตฮฝ ฮตฮฝฮตฯฮณฮตฮฏฮฑ, ฮฑฮปฮปฮฌ ฮณฮนฮฑ ฮฌฮปฮปฮตฯ ฮฟ ฮฯฮทฯ ฮญฯฮตฮน ฮณฮฏฮฝฮตฮน ฮฟ โฯฮฌฯฮฟฯโ ฯฮฟฯ ฯ.
ฮคฮฟ ฯฮตฮปฮตฯ ฯฮฑฮฏฮฟ โฯฮบฮฟฯ ฯฮฏฮดฮนโ ฯฮฟฯ ฮฑฮฝฮฑฮบฮฑฮปฯฯฮธฮทฮบฮต, ฮฎฯฮฑฮฝ ฯฯฮฑ ฮผฮญฯฮฑ ฮฯ ฮณฮฟฯฯฯฮฟฯ ฯฮญฯฮฟฯ, ฯฯฮฑฮฝ ฮท ฮฮผฮตฯฮนฮบฮฑฮฝฮนฮบฮฎ ฮฮนฮฑฯฯฮทฮผฮนฮบฮฎ ฮฅฯฮทฯฮตฯฮฏฮฑ (NASA) ฮฑฮฝฮฑฮบฮฟฮฏฮฝฯฯฮต ฯฯฮน ฯฮฟ ฯฯฮฒฮตฯ ฯฮทฯ Perseverance ฮตฮฝฯฯฯฮนฯฮต ฮญฮฝฮฑ ฮบฮฟฮผฮผฮฌฯฮน ฮตฮพฮฟฯฮปฮนฯฮผฮฟฯ, ฮญฮฝฮฑ ฮผฯฮปฮตฮณฮผฮญฮฝฮฟ ฯฮผฮฎฮผฮฑ ฮดฮนฯฯฯ ฮฟฯ, ฯฮฟฯ ฮตฮฏฯฮต ฮตฮบฯฮนฮฝฮฑฯฮธฮตฮฏ ฮบฮฑฯฮฌ ฯฮท ฮดฮนฮบฮฎ ฯฮฟฯ ฯฯฮฟฯฮตฮดฮฌฯฮนฯฮท.
ฮฮฌฮธฮต ฮฑฯฮฟฯฯฮฟฮปฮฎ ฯฮฟฯ ฮตฯฮนฯฮตฮนฯฮตฮฏ ฮฝฮฑ ฮบฮฑฯฮญฮฒฮตฮน ฯฯฮทฮฝ ฮฑฯฮตฮนฮฑฮฝฮฎ ฮตฯฮนฯฮฌฮฝฮตฮนฮฑ ฮฟฮผฮฑฮปฮฌ, ฮดฮนฮฑฮธฮญฯฮตฮน ฮตฮพฮฟฯฮปฮนฯฮผฯ (ฮธฮตฯฮผฮนฮบฮฎ ฮฑฯฯฮฏฮดฮฑ, ฮฑฮปฮตฮพฮฏฯฯฯฯฮฟ ฮบ.ฮฑ.) ฯฮฟฯ ฮฑฯฮฟฯฯฮฏฯฯฮตฮน ฮบฮฑฯฮฌ ฯฮทฮฝ ฮบฮฌฮธฮฟฮดฮฟ ฯฮฟฯ ฯฮบฮฌฯฮฟฯ ฯ. ฮฯฮฑฮฝ ฯฮฟ ฮตฮพฮฌฯฯฮทฮผฮฑ ฯฮฟฯ ฮตฮบฯฮนฮฝฮฌฯฯฮตฯฮฑฮน ฯฯฮนฮฝ ฯฮทฮฝ ฯฯฮฟฯฮตฮดฮฌฯฮนฯฮท, ฯฮญฯฮตฮน ฯฯฮฟ ฮญฮดฮฑฯฮฟฯ, ฮผฯฮฟฯฮตฮฏ ฮฝฮฑ ฯฯฮฌฯฮตฮน ฯฮต ฮผฮนฮบฯฯฯฮตฯฮฑ ฮบฮฟฮผฮผฮฌฯฮนฮฑ, ฯฮฑ ฮฟฯฮฟฮฏฮฑ ฯฮนฮธฮฑฮฝฯฯ ฮฝฮฑ ฯฮฑฯฮฑฯฯ ฯฮธฮฟฯฮฝ ฮฑฯฯ ฯฮฟฯ ฯ ฮนฯฯฯ ฯฮฟฯฯ ฮฑฯฮตฮนฮฑฮฝฮฟฯฯ ฮฑฮฝฮญฮผฮฟฯ ฯ, ฯฯฯฯ ฯฯ ฮฝฮญฮฒฮท ฯฯฮทฮฝ ฯฮตฯฮฏฯฯฯฯฮท ฯฮทฯ ฮฌฯฮนฮพฮทฯ ฯฮฟฯ Perseverance ฯฮฟ 2021. ฮฮบฯฯฯ ฮฑฯฯ ฮฑฯ ฯฯ ฯฮฟ ฯฯฮฒฮตฯ, ฮบฮฑฮน ฮฌฮปฮปฮฑ ฮฑฮผฮตฯฮนฮบฮฑฮฝฮนฮบฮฌ ฯฯฮฒฮตฯ ฯฯฯฯ ฯฮฟ Curiosity ฮบฮฑฮน ฯฮฟ Opportunity ฮญฯฮฟฯ ฮฝ ฯฮญฯฮตฮน ฯฮฌฮฝฯ ฯฮต ฮฑฮฝฯฮนฮบฮตฮฏฮผฮตฮฝฮฑ ฯฮฟฯ ฯฯฮฟฮญฯฯฮฟฮฝฯฮฑฮฝ ฮฑฯฯ ฯฮท ฮดฮนฮบฮฎ ฯฮฟฯ ฯ ฯฯฮฟฯฮตฮดฮฌฯฮนฯฮท.
ฮ ฮดฮตฯฯฮตฯฮท ฮบฮฑฯฮทฮณฮฟฯฮฏฮฑ ฮผฮตฮณฮฑฮปฯฯฮตฯฯฮฝ โฯฮบฮฟฯ ฯฮนฮดฮนฯฮฝโ ฮตฮฏฮฝฮฑฮน ฮฟฮน ฮตฮฝฮฝฮญฮฑ ฮฑฮดฯฮฑฮฝฮตฮฏฯ ฯฮฎฮผฮตฯฮฑ ฮดฮนฮฑฯฯฮทฮผฮฟฯฯ ฯฮบฮตฯ ฮญฯ ฯฯฮทฮฝ ฮตฯฮนฯฮฌฮฝฮตฮนฮฑ ฯฮฟฯ ฯฮปฮฑฮฝฮฎฯฮท, ฮฟฮน ฮฟฯฮฟฮฏฮตฯ ฮตฮฏฮฝฮฑฮน: ฯฯฮทฮผฮฑ ฯฯฮฟฯฮตฮดฮฌฯฮนฯฮทฯ Mars 3, ฯฯฮทฮผฮฑ ฯฯฮฟฯฮตฮดฮฌฯฮนฯฮทฯ Mars 6, ฯฯฮทฮผฮฑ ฯฯฮฟฯฮตฮดฮฌฯฮนฯฮทฯ Viking 1, ฯฯฮทฮผฮฑ ฯฯฮฟฯฮตฮดฮฌฯฮนฯฮทฯ Viking 2, ฯฯฮฒฮตฯ Sojourner, ฯฯฮทฮผฮฑ ฯฯฮฟฯฮตฮดฮฌฯฮนฯฮทฯ Beagle 2, ฯฯฮทฮผฮฑ ฯฯฮฟฯฮตฮดฮฌฯฮนฯฮทฯ Phoenix, ฯฯฮฒฮตฯ Spirit ฮบฮฑฮน ฯฯฮฒฮตฯ Opportunity. ฮฮน ฯฮตฯฮนฯฯฯฯฮตฯฮตฯ ฮฑฯฯ ฮฑฯ ฯฮญฯ ฮตฮฏฮฝฮฑฮน ฯฯฮตฮดฯฮฝ ฮฌฮธฮนฮบฯฮตฯ, ฯฯ ฮฝฮตฯฯฯ ฮฑฯฯ ฮผฮนฮฑ ฮฌฯฮฟฯฮท ฮธฮฑ ฮผฯฮฟฯฮฟฯฯฮฑฮฝ ฮฝฮฑ ฮธฮตฯฯฮทฮธฮฟฯฮฝ ฮนฯฯฮฟฯฮนฮบฮฌ โฮปฮตฮฏฯฮฑฮฝฮฑโโ ฯฮฑฯฮฌ ฯฮบฮฟฯ ฯฮฏฮดฮนฮฑ.
ฮ ฯฯฮฏฯฮท ฮบฮฑฯฮทฮณฮฟฯฮฏฮฑ, ฯฯฮฝ ฯฮบฮฑฯฯฮฝ ฯฮฟฯ ฮญฯฮฟฯ ฮฝ ฯฯ ฮฝฯฯฮนฮฒฮตฮฏ, ฯฮปฮทฯฮฟฮฏ ฮบฮฑฮปฯฯฮตฯฮฑ ฯฮนฯ ฯฯฮฟฯฯฮฟฮธฮญฯฮตฮนฯ ฯฮฑฯฮฑฮบฯฮทฯฮนฯฮผฮฟฯ ฯฮฟฯ ฯ ฯฯ ฯฮบฮฟฯ ฯฮนฮดฮนฯฮฝ. ฮคฮฟฯ ฮปฮฌฯฮนฯฯฮฟฮฝ ฮดฯฮฟ ฯฯ ฮฝฮตฯฯฮฏฮฒฮทฯฮฑฮฝ, ฮตฮฝฯ ฮผฮต ฮฌฮปฮปฮฑ ฯฮญฯฯฮตฯฮฑ ฯฮฌฮธฮทฮบฮต ฮท ฮตฯฮนฮบฮฟฮนฮฝฯฮฝฮฏฮฑ ฮปฮฏฮณฮฟ ฯฯฮนฮฝ ฮฎ ฮบฮฑฯฮฌ ฯฮทฮฝ ฯฯฮฟฯฮตฮดฮฌฯฮนฯฮฎ ฯฮฟฯ ฯ, ฮฟฯฯฯฮต ฮผฮฌฮปฮปฮฟฮฝ ฮธฮฑ ฯฯฮญฯฮตฮน ฮฝฮฑ ฮธฮตฯฯฮฟฯฮฝฯฮฑฮน ฯฯฮน ฮญฮณฮนฮฝฮฑฮฝ ฮบฮฟฮผฮผฮฌฯฮนฮฑ, ฯ.ฯ. ฮปฯฮณฯ ฯฮนฮฟ ฮณฯฮฎฮณฮฟฯฮทฯ ฮบฮฑฮธฯฮดฮฟฯ ฯฮฟฯ ฯ ฮฑฯฯ ฯ,ฯฮน ฮญฯฯฮตฯฮต.
ฮฮฝ ฮบฮฑฮฝฮตฮฏฯ ฯฯฮฟฯฮธฮญฯฮตฮน ฯฮปฮฑ ฯฮฑ ฯฮฑฯฮฑฯฮฌฮฝฯ, ฯฯฯฮต โ ฯฯฮผฯฯฮฝฮฑ ฮผฮต ฯฮฟฯ ฯ ฯ ฯฮฟฮปฮฟฮณฮนฯฮผฮฟฯฯ ฯฮฟฯ ฯฮฟฮผฯฮฟฯฮนฯฯฮฎ Cagri Kilic ฯฮฟฯ ฮ ฮฑฮฝฮตฯฮนฯฯฮทฮผฮฏฮฟฯ ฯฮทฯ ฮฯ ฯฮนฮบฮฎฯ ฮฮนฯฯฮถฮฏฮฝฮนฮฑ โ ฯฮฟ ฮฒฮฌฯฮฟฯ ฯฮปฯฮฝ ฯฯฮฝ ฮฑฮฝฮธฯฯฯฮนฮฝฯฮฝ ฮบฮฑฯฮฑฯฮบฮตฯ ฯฮฝ ฯฮฟฯ ฮญฯฮฟฯ ฮฝ ฯฯฮฑฮปฮตฮฏ ฯฯฮฟฮฝ ฮฯฮท, ฮฑฮณฮณฮฏฮถฮตฮน ฯฮฟฯ ฯ ฮดฮญฮบฮฑ ฯฯฮฝฮฟฯ ฯ (9.979 ฮบฮนฮปฮฌ). ฮฮฝ ฮฑฯฯ ฮฑฯ ฯฮฌ ฮฑฯฮฑฮนฯฮตฮธฮตฮฏ ฯฮฟ ฮฒฮฌฯฮฟฯ ฯฯฮฝ ฮผฮญฯฯฮน ฯฮฎฮผฮตฯฮฑ ฮปฮตฮนฯฮฟฯ ฯฮณฮนฮบฯฮฝ ฮดฮนฮฑฯฯฮทฮผฮฟฯฯ ฯฮบฮตฯ ฯฮฝ (2.860 ฮบฮนฮปฮฌ), ฯฯฯฮต ฮผฮญฮฝฮฟฯ ฮฝ ฯฮบฮฟฯ ฯฮฏฮดฮนฮฑ ฮฒฮฌฯฮฟฯ ฯ 7.119 ฮบฮนฮปฯฮฝ.
ฮฯฮนฯฮผฮญฮฝฮฟฮน ฮฑฮฝฮทฯฯ ฯฮฟฯฮฝ ฮณฮนฮฑ ฯฮฟฯ ฯ ฮบฮนฮฝฮดฯฮฝฮฟฯ ฯ ฯฮฟฯ ฮผฯฮฟฯฮตฮฏ ฮฝฮฑ ฮฑฯฮฟฯฮตฮปฮญฯฮฟฯ ฮฝ ฮฟฯฮนฯฮผฮญฮฝฮฑ ฮฑฯฯ ฮฑฯ ฯฮฌ ฯฮฑ ฮฑฯฮฟฯฯฮฏฮผฮผฮฑฯฮฑ ฮณฮนฮฑ ฯฮนฯ ฯฯฮญฯฮฟฯ ฯฮตฯ ฮบฮฑฮน ฯฮนฯ ฮผฮตฮปฮปฮฟฮฝฯฮนฮบฮญฯ ฮดฮนฮฑฯฯฮทฮผฮนฮบฮญฯ ฮฑฯฮฟฯฯฮฟฮปฮญฯ ฯฯฮฟฮฝ โฮฯฮท. ฮฯฮฟฯฮตฮฏ ฯ.ฯ. ฮบฮฌฯฮฟฮนฮฟ ฯฯฮฒฮตฯ ฮฝฮฑ ฮผฯฮปฮตฯฯฮตฮฏ ฯฮต ฮญฮฝฮฑ ฯฮญฯฮฟฮนฮฟ ฯฮบฮฟฯ ฯฮฏฮดฮน. ฮฅฯฮฟฮผฮฟฮฝฮฎ ฯฯ ฮฝฮตฯฯฯ ฮผฮญฯฯฮน ฯฮฟฯ ฮฟฮน ฮฟฮน ฮฌฮฝฮธฯฯฯฮฟฮน ฮธฮฑ ฮผฮตฯฮฑฯฮญฯฮฟฯ ฮฝ ฮฑฯฮฟฯฯฮนฮผฮผฮฑฯฮฟฯฯฯฮฑ ฯฯฮฟฮฝ โฮบฯฮบฮบฮนฮฝฮฟโ ฯฮปฮฑฮฝฮฎฯฮท, ฯฯฮฑฮฝ ฯฮนฮฑ ฯฮฟฮฝ ฮฑฯฮฟฮนฮบฮฏฯฮฟฯ ฮฝ.
ฮ ฮทฮณฮฎ: ฮฮ ฮ-ฮฮ ฮ