Θέματα υγείας: Πότε χρειαζόμαστε προφυλακτική αντιβίωση για καρδιοπάθειες;

Από τον Δρ. Βασίλη Νομικό*

Τα χρόνια που ακολούθησαν την εκτεταμένη χρήση των υπερήχων για καρδιολογικό έλεγχο (μετά το 1990 ουσιαστικά), υπήρχε συχνά η σύσταση από τους καρδιολόγους για λήψη αντιβίωσης πριν από την επίσκεψη στον οδοντίατρό μας, αλλά πολλές φορές και για γαστροσκοπήσεις, κολονοσκοπήσεις ή και λήψη Pap-test. Η βασική αιτία ήταν, πως συχνά υπήρχε στο Triplex καρδιάς διάγνωση για ύπαρξη πρόπτωσης μιτροειδούς.

Τα χρόνια πέρασαν και η σύσταση αυτή γίνεται όλο και λιγότερο. Ο λόγος είναι ότι μπήκαν αυστηρότεροι κανόνες για να θεωρηθεί μια μιτροειδής βαλβίδα πως παρουσιάζει πρόπτωση (εδώ να σημειωθεί πως ένα πολύ μεγάλο μέρος των διαγνώσεων πρόπτωσης είναι υπερβολικό), αλλά κυρίως διότι η αρχική εκτίμηση ότι μικρόβια από την περιοχή των μικρών αυτών «επεμβάσεων» θα έμπαιναν στην κυκλοφορία, θα «μπολιάζονταν» στην βαλβίδα και θα την κατέστρεφαν, μέσω της διαδικασίας της ενδοκαρδίτιδας, μιας ιδιαίτερα επικίνδυνης πάθησης, δεν ίσχυε.

Οι έρευνες που ακολούθησαν την πρακτική αυτή έδειξαν πως η ιατρική κοινότητα ήταν μάλλον υπερβολική. Διαπιστώθηκε ότι όποιος είχε χαλασμένα δόντια, έβαζε στην κυκλοφορία του αίματός του μικρόβια και με την απλή μάσηση, οπότε δεν ήταν ανάγκη να υπάρξει οδοντιατρική ή άλλη επέμβαση. Επίσης βρέθηκε ότι στην πλειονότητα των (πραγματικών) προπτώσεων δεν υπήρχε έτσι εύκολα μικροβιακή προσβολή.

Το 2007 και το 2008 δόθηκαν νέες επίσημες οδηγίες για τον ορθό χειρισμό του θέματος. Πλέον συστήνεται προληπτική λήψη αντιβιοτικών μόνο για τις παρακάτω περιπτώσεις: α) Ύπαρξη προσθετικών βαλβίδων ή άλλων υλικών που χρησιμοποιούνται για διόρθωσή τους, β) Προηγούμενο ιστορικό προσβολής από ενδοκαρδίτιδα, γ) Ύπαρξη συγγενών (απο την γέννηση δηλαδή) καρδιακών νοσημάτων, όπως μη χειρουργικά διορθωμένες κυανωτικές παθήσεις ή διορθωμένες με την χρήση προσθετικών υλικών αλλά μόνο για τους πρώτους 6 μήνες από την επέμβαση, δ) οι ανωτέρω παθήσεις εφόσον η διόρθωση δεν ήταν πλήρης και τέλος ε) Μεταμόσχευση καρδιάς στην οποία παρουσιάστηκε μετά, κάποια βαλβιδοπάθεια. Εννοείται ότι για όλα τα ανωτέρω, απολύτως αρμόδιος είναι ο καρδιολόγος σας. Οι οδοντιατρικές επεμβάσεις που αφορούν τις παραπάνω καρδιοπάθειες είναι εργασίες με τραυματισμό ούλων ή στοματικού βλεννογόνου. Εδώ αρμόδιος είναι ο οδοντίατρός σας, εφόσον υπάρχει νόσος που ο καρδιολόγος σας πιστοποιήσει πως ανήκει σε ό,τι προαναφέρθηκε.

Βλέπουμε λοιπόν πως η πρόπτωση μιτροειδούς δεν περιλαμβάνεται πλέον στις παθήσεις που χρειάζονται αντιβιοτικά πριν από οδοντιατρικές επεμβάσεις, όπως επίσης και οι απλές βαλβιδοπάθειες, όπως ανεπάρκειες βαλβίδων που δεν οφείλονται σε παλιά ενδοκαρδίτιδα ή ρευματικό πυρετό.

Η μείωση της εκτεταμένης χρήσης προφυλακτικής αντιβιοτικής αγωγής, για οδοντιατρικές κυρίως εργασίες, οδήγησε στην μείωση περιστατικών με παρενέργειες από τη λήψη αντιβιοτικών, όπως και στη μείωση της ανάπτυξης αντοχής σε μικρόβια.

Το ποιο αντιβιοτικό είναι κατάλληλο για τον καθένα σε περίπτωση ανάγκης προφύλαξης, αφορά στον γιατρό σας και είναι συνήθως η αμοξυκιλλίνη (όχι όμως πάντα.) Η δόση και η ώρα λήψης επίσης θα σας δοθούν από τον γιατρό σας. Να σημειωθεί πως παρά το ότι ιδανική στιγμή είναι οι δύο ώρες πριν την «επέμβαση», αν αυτό δεν είναι εφικτό (πχ σε επείγουσα περίπτωση) μπορεί να γίνει έως και δύο ώρες μετά την επέμβαση.

* Ο κ. Βασίλης Νομικός είναι καρδιολόγος στον Καρτεράδο Σαντορίνης