Του Τάσου Μελιχούρτη
Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Λούλας & Ευαγγέλου Νομικού
Προέδρου της Δημοτικής Κοινότητας Φηρών
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Το νησί μας ευνοημένο από τη φύση χαίρει της προτίμησης και του παγκόσμιου ενδιαφέροντος και παρ’ όλα τα εθνικά και διεθνή προβλήματα οι φόβοι διαψεύστηκαν και φέτος και η επισκεψιμότητα κυρίως δε της κρουαζιέρας είχε μεγάλη αύξηση.
Στη οικονομική κρίση και στις απρόβλεπτες και ραγδαίες εξελίξεις που επέρχονται ο μοναδικός τρόπος που θα διασκέδαζε τους φόβους και τις αμηχανίες όλων μας ακούει στη μαγική λέξη ανάπτυξη, με κάθε επιφύλαξη για τους σκεπτικιστές.
Με το εγχείρημα του Νέου Τελεφερίκ το νησί μας επενδύει σε ένα κεφάλαιο υψηλής αποδοτικότητας, το τουριστικό, εξυπηρετώντας πάγιες και διαχρονικές ανάγκες του στοχεύοντας σε παροχές υπηρεσιών απαραίτητων για την ποιοτική του ταυτότητα.
Οι απαιτήσεις μάς έχουν προσπεράσει, οι διαπιστώσεις ετών έπρεπε να έχουν υλοποιήσει έργα που αφ’ ενός δε θα μας εξέθεταν με τις παραλήψεις τους και αφ’ ετέρου θα δημιουργούσαν εντυπώσεις ανάλογες με την ιδιαίτερη ομορφιά του νησιού μας παρέχοντας στον επισκέπτη τη δυνατότητα να αποκομίσει τα καλύτερα σε όλα τα επίπεδα.
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ
Το υπάρχον τελεφερίκ με το μάξιμουμ των δυνατοτήτων που διαθέτει υπερέβαλε τον εαυτό του και από 400 επιβάτες που είχε προβλεφθεί να μεταφέρει ωριαία από το 1982 που άρχισε να λειτουργεί έφτασε μετά από διαδοχικές αναβαθμίσεις και άλλες παρεμβάσεις στον αριθμό των 650 επιβατών εξαντλώντας τις δυνατότητες περεταίρω αναβάθμισης.
Τα παράπονα και η δυσφορία των χιλιάδων επισκεπτών της κρουαζιέρας που οι αυξητικοί της ρυθμοί εντείνουν το πρόβλημα, πιέζουν στο να δοθεί λύση στις ατελείωτες αναμονές και στον όρμο των Φηρών κατά την προσέγγιση των πλοίων αλλά και στην κάθοδο όπου η ταλαιπωρία στις συνθήκες του καλοκαιριού, μετατρέπει το όνειρο ζωής για την επίσκεψη του πιο όμορφου προορισμού σε θυμό και απογοήτευση.
Πλοιοκτήτες και τουριστικοί πράκτορες, ο εμπορικός και επιχειρηματικός κόσμος, πολιτικοί φορείς και η τοπική κοινωνία αλλά κυρίως οι ίδιοι οι επισκέπτες έχουν επισημάνει το πρόβλημα. Συσκέψεις με φορείς και αρμόδιους πιέζουν να δοθεί λύση για να σταματήσουν τα παράπονα και να περιορισθούν τα αρνητικά σχόλια για την απίστευτη ταλαιπωρία.
Οι πιέσεις να ανταποκριθεί το νησί στα νέα δεδομένα είναι επιτακτικές ώστε να έχει προοπτική και μέλλον η επισκεψιμότητα σε ένα ανταγωνιστικό όπου οι αγορές προκειμένου να εξυπηρετηθούν δημιουργούν εναλλακτικές προτάσεις.
Το επιχείρημα ότι το νησί μας είναι μοναδικό και θεωρείται απαραίτητη η συμμετοχή του, από τους τουριστικούς πράκτορες, για να αναδείξει την κρουαζιέρα δε πρέπει να μας επαναπαύει αλλά να μας κινητοποιεί για να διαφυλάξουμε και να περιφρουρήσουμε αυτό το μοναδικό πλεονέκτημα.
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Το προηγούμενο Δ.Σ. του Ιδρύματος με πρωτοβουλία του προέδρου του κ. Κανακάρη μετέφερε τους προβληματισμούς του για την ανάγκη Νέου Τελεφερίκ στην κατασκευάστρια εταιρεία DOPPELMAYR που με δικιά της πρωτοβουλία αφού διερεύνησε τους πιθανούς χώρους εγκατάστασης Νέου Τελεφερίκ πρότεινε τα ακόλουθα:
1. Αντικατάσταση του υπάρχοντος με άλλο σύγχρονης τεχνολογίας και τη δυνατότητα μεταφοράς διπλάσιου αριθμού ατόμων.
Η πρόταση προσέκρουσε στην αδυναμία εξυπηρέτησης των επισκεπτών για ένα έτος, όσο θα διαρκούσε η αντικατάστασή του με το νέο, στην ανακατασκευή των κτιριακών εγκαταστάσεων και στο ότι σε μια δομικά επιβαρυμένη περιοχή θα έπρεπε να διακινηθεί διπλάσιος αριθμός επιβατών.
2. Η δεύτερη πρόταση ήταν να κατασκευαστεί παράλληλη γραμμή δίπλα στο υπάρχον.
Και αυτή η πρόταση απερρίφθη μετά την διαπίστωση αδυναμίας εξασφάλισης κτηριακών εγκαταστάσεων και με επί πλέον τα όσα προβλήματα της πρώτης λύσης.
3. Τρίτη πρόταση ήταν η κατασκευή αναβατήρα στο άλλο άκρο της πόλης αυτό που ευρίσκεται κάτω από το ξενοδοχείο ΔΑΙΔΑΛΟΣ στα παλιά ορυχεία ιδιοκτησίας Ρούσσου Παναγιώτη. Υπάρχει στο σημείο φυσική χαράδρα με την ονομασία ΣΤΡΙΜΠΟΥΛΑΣ που οδηγεί σε ευθεία και σε απόσταση περίπου 150 μ. σε ακτή πίσω από τη θέση ΛΑΖΑΡΕΤΑ του όρμου Φηρών. Για την υλοποίηση της πρότασης έπρεπε να αγορασθεί χώρος για να εξασφαλισθούν οι κτιριακές εγκαταστάσεις, χώροι στάθμευσης και ο δρόμος πρόσβασης. Έπρεπε επίσης να δημιουργηθούν οι κατάλληλες χερσαίες υποδομές στον κάτω σταθμό για την αποεπιβίβαση των επιβατών .
4. Τέταρτη πρόταση ήταν αυτή της κατασκευής Νέου Τελεφερίκ στο λιμάνι του Αθηνιού.
Ο κάτω σταθμός θα ήταν ή στη θέση που είναι το πάρκιγκ πλησίον της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου ή πλησίον του χώρου που ευρίσκεται το λιμενικό φυλάκιο. Ο επάνω σταθμός είχε επίσης δύο προτάσεις η μία εκείνη του οικοπέδου απέναντι της εκκλησίας του Αγίου Παντελεήμονα, στην αρχή του δρόμου προς Αθηνιό, και η άλλη σε οικόπεδο του οινοποιείου της Ε.Σ.Θ.Π
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Δ.Σ. ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΛΟΥΛΑΣ & ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΝΟΜΙΚΟΥ
Το Δ.Σ. του Ιδρύματος επαρκώς προβληματισμένο σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα συνέστησε στην υπ’ αριθμό 265/06-09-2011 συνεδρίαση του, επιτροπή που θα εξέταζε τις προηγούμενες προτάσεις, θα επεξεργαζόταν νέες και θα τις έφερνε προς ψήφιση σε νέα συνεδρίαση του Δ.Σ. και εν συνεχεία στο Δημοτικό Συμβούλιο.
Λαμβάνοντας υπ’ όψη μας τις υπάρχουσες προτάσεις και οπωσδήποτε με την επίγνωση ότι δε διαθέτουμε την εξειδικευμένη γνώση του επιστήμονα μελετητή αλλά αποτυπώνοντας την αγωνία και την ανάγκη να συμβάλουμε στο μέτρο των δυνατοτήτων μας καταθέτουμε με όση σεμνότητα χρειάζεται την άποψή μας.
Η θέση που προτείνουμε για το Νέο Τελεφερίκ (Ν.Τ.) είναι αυτή της πλατείας ΣΑΡΠΑΚΗ και του περιβάλλοντα χώρου. Και συγκεκριμένα:
Οι κτηριακές εγκαταστάσεις του πάνω σταθμού θα κατασκευασθούν κάτω από την υπάρχουσα πλατεία στην οροφή δε του εν λόγω σταθμού θα ανακατασκευασθεί η υπάρχουσα πλατεία με τα ιστορικά και αρχιτεκτονικά στοιχεία της πρώτης κατασκευής, το ηρώο πεσόντων, τη χαρακτηριστική περίφραξη, τα παγκάκια με την πατητή τσιμεντοκονία, τις αλτάνες. Όσο για το πράσινο που αποτελεί μέρος της ιστορικής πλατείας Σαρπάκη είναι βέβαιο ότι η αρχιτεκτονική με τις δυνατότητες που διαθέτει θα προτείνει λύσεις.
Ο χώρος μετά την πλατεία που στεγάζεται σήμερα ο Δήμος με τις υπηρεσίες του καθώς και οι αποθήκες και το πρατήριο του Συνεταιρισμού και το super market Μαρινόπουλος, δηλαδή όλος ο χώρος ιδιοκτησίας της Ε.Σ.Θ.Π., θα αναπλασθεί κατάλληλα σε χώρο στάθμευσης οχημάτων που θα αποεπιβιβάζουν τους επισκέπτες με εκδρομικούς προορισμούς, Οία, Οινοποιεία, Πύργο, Ακρωτήρι.
Επί πλέον ο χώρος είναι επαρκής και για την κατασκευή καταστημάτων .
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ
α. Λειτουργεί ο όρμος των Φηρών σαν τουριστικό λιμάνι και αποδίδεται ο Αθηνιός στα πλοία της ακτοπλοΐας.
β. Ο χώρος του Ν.Τ. θα δέχεται τα τουριστικά λεωφορεία που επιστρέφουν από τις εκδρομές και θα αποσυμφορηθεί ο χώρος μπροστά από το Κέντρο Υγείας που τόσα προβλήματα δημιουργεί στην πόλη των Φηρών.
γ. Θα έχει τη δυνατότητα ο επισκέπτης των Φηρών να διακινηθεί, από το ένα στο άλλο άκρο της πόλης, χωρίς να χρειάζεται επιστροφή, έχοντας έτσι περισσότερο χρόνο στη διάθεσή του.
Για όλα αυτά βεβαίως είναι απαραίτητες οι εξής δύο προϋποθέσεις:
- να μεταστεγαστεί το Κέντρο Υγείας στο νέο νοσοκομείο και
- να μεταστεγαστεί ο Δήμος με τις υπηρεσίες του στο σημερινό Κέντρο Υγείας και στο παλιό Επαρχείο μετά τις απαραίτητες επισκευές.
ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ
Να συσταθεί Ανώνυμη Εταιρεία που θα αποτελείται από:
Tον Δήμο Θήρας, την Ε.Σ.Θ.Π. (Ένωση Συνεταιρισμών Θηραϊκών Προϊόντων) και το Ίδρυμα Λούλας και Ευαγγέλου Νομικού, που θα αναλάβει την υλοποίηση του έργου.
Ο Δήμος θα συμμετέχει με το οικόπεδο της πλατείας Σαρπάκη στο υπόγειο της οποίας θα κατασκευασθεί ο επάνω σταθμός του Νέου Τελεφερίκ, τις χερσαίες λιμενικές εγκαταστάσεις που θα οδηγούν από τη θέση Λαζαρέτα στον κάτω σταθμό και ποσά που θα έχει τη νομιμοποίηση να αντλήσει από τη μονομετοχική εταιρεία του Δήμου.
Η Ε.Σ.Θ.Π. θα συμετέχει με την παραχώρηση του οικοπέδου που στεγάζονται εγκαταστάσεις του Δήμου, του Συνεταιρισμού και του super market Μαρινόπουλος και πιθανόν με κεφάλαια του αποθεματικού που διαθέτει.
Όσο αφορά το Τελεφερίκ θα πρέπει να εξετασθεί εάν και κατά πόσον είναι σύννομη με το καταστατικό του Ιδρύματος η συμμετοχή του στον υπό σύσταση φορέα και η δυνατότητα χρησιμοποίησης μέρους του αποθεματικού του ως μετοχικό κεφάλαιο στο Νέου Τελεφερίκ. Αυτό δε που επίσης θα πρέπει να συνυπολογισθεί είναι η τεχνογνωσία των υπαλλήλων του που στον νέο φορέα θα είναι πολύτιμη.
Τα επί πλέον κεφάλαια για την αποπεράτωση και αποπληρωμή του έργου μπορεί να εξευρεθούν από:
1. Ένταξη του έργου σε πρόγραμμα χρηματοδοτήσεων του ΕΣΠΑ
2. Με δάνεια από τράπεζες η αποπληρωμή των οποίων θα γίνεται από τα κέρδη του Νέου Τελεφερίκ
3. Με διακανονισμό με την κατασκευάστρια εταιρεία για την σταδιακή αποπληρωμή του έργου από τα κέρδη του.
4. Με ένταξη του έργου στα ΣΔΙΤ.
5. Με συμμετοχή ιδιωτών που με αγορά μετοχών θα εξασφαλισθεί το αναγκαίο ποσόν για το έργο.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ
1. Φέρουσα ικανότητα της πόλης των Φηρών
Να ανατεθεί προς μελέτη και να προσδιορισθεί ο αριθμός των επισκεπτών που είναι δυνατόν να εξυπηρετήσει η πόλη των Φηρών. Μια πόλη με συγκεκριμένες διαστάσεις, συγκεκριμένες αποστάσεις από το ένα άκρο έως το άλλο και με συγκεκριμένους δρόμους –στενά περιορισμένης διακίνησης. Δεν είναι δυνατόν να συνεχισθεί η χωρίς σχεδιασμό και πρόγραμμα διαχείρισης μιας πόλης που ο επισκέπτης έχει την ανάγκη να απολαύσει και όχι διωκόμενος να διασχίσει.
2. Προγραμματισμός αφίξεων
Παρατηρείται τους καλοκαιρινούς μήνες και στην ακμή της τουριστικής περιόδου το φαινόμενο άλλες ημέρες το νησί να κατακλύζεται από πλήθος επισκεπτών λόγω της ταυτόχρονης άφιξης πολλών πλοίων κρουαζιέρας και σε άλλες ημέρες οι αφίξεις να είναι ελάχιστες έως και καμία με αποτέλεσμα να δημιουργείται μεγάλο πρόβλημα τόσο στην πόλη των Φηρών αλλά και σε όλο το νησί λόγω της μεταφοράς των επισκεπτών στους προορισμούς των εκδρομών από τα μεγάλα και πολλά τουριστικά λεωφορεία στο περιορισμένης δυνατότητας οδικό δίκτυο. Αναφύεται λοιπόν επιτακτική η ανάγκη δημιουργίας συντονιστικού οργάνου που θα προγραμματίζει τις αφίξεις με τέτοιο τρόπο ώστε να υπάρχει μια ισοκατανομή στις ημέρες της εβδομάδας. Θα ανακούφιζε λοιπόν το νησί ένας τέτοιος προγραμματισμός ώστε η διακίνηση των επισκεπτών να ελαχιστοποιεί τα προβλήματα.
3. Επέκταση εμπορικού κέντρου
Με το νέο τελεφερίκ θα διαφοροποιηθεί το εμπορικό κέντρο των Φηρών. Από τη Μητρόπολη μέχρι και το σημερινό Δημαρχείο νέα καταστήματα θα κάνουν την εμφάνισή τους για να εκμεταλλευτούν την εμπορική κίνηση που θα δημιουργηθεί αλλοιώνοντας μια περιοχή με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.
4. Αποδυνάμωση επισκεψιμότητας των Φηρών
Τα τουριστικά λεωφορεία μετά το τέλος της εκδρομής επιστρέφουν Φηρά, αποβιβάζουν μπροστά από το Κέντρο Υγείας και στη συνέχεια με τα γνωστά προβλήματα οι επισκέπτες φτάνουν στο χώρο μπροστά από τη Μητρόπολη για να οδεύσουν προς το τελεφερίκ όπου τους δίνεται η ευκαιρία να επισκέπτονται και να αγοράζουν από τα παρακείμενα καταστήματα. Με το Νέου Τελεφερίκ τα τουριστικά λεωφορεία θα αποβιβάζουν στο νέο σταθμό και δεν υπάρχει λόγος επίσκεψης των Φηρών αφού θα έχουν την δυνατότητα να κατεβούν με το Νέου Τελεφερίκ στον όρμο και στη συνέχεια να επιβιβάζονται στα πλοία. Όλο αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα μεγάλη μείωση στην εμπορική κίνηση των Φηρών.
5. Αύξηση των πλοίων κρουαζιέρας
Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί αυξητική τάση των πλοίων κρουαζιέρας και κατ’ επέκταση των επισκεπτών που διακινούν. Σε πρώτη προσέγγιση τούτο δείχνει θετικό πρέπει όμως να προσδιορισθούν τα οφέλη που αποκομίζει το νησί με τον συγκεκριμένης μορφής τουρισμό ποιοι και κατά πόσον επωφελούνται και ποιών πλοίων οι επιβάτες ωφελούν πραγματικά το νησί. Εκτός των προβλημάτων που ήδη αναφέραμε ως αρνητικά στο μεγάλο αριθμό επισκεπτών πρέπει να προσμετρηθούν η αύξηση των δημοτικών υπηρεσιών που συνεπάγεται αυξημένα έξοδα του Δήμου και δυσφορία των μονίμων επισκεπτών που καταβάλουν μεγάλα χρηματικά ποσά για την παραμονή τους προσδοκώντας μια άλλη προσφορά από το νησί. Ίσως πρέπει να μας απασχολήσει ποιας μορφής τουρισμού θέλουμε. Το νησί μας είναι μοναδικό, το αναγνωρίζουμε και μεις πια, και οι επισκέπτες και όσοι ασχολούνται με την πώληση τουριστικών προϊόντων. Μήπως δεν κάνουμε σωστή διαχείριση, μήπως το ξεπουλάμε όσο όσο προσδοκώντας σε άμεσο κέρδος μήπως πρέπει να αναθεωρήσουμε τα ποσοστά διαθεσιμότητας προσβλέποντας μέσω της ποιότητας σε πραγματικό και μελλοντικό όφελος?
6. Οικονομική κρίση και προβλέψεις.
Παράγοντα προβληματισμού, αν όχι ανασταλτικό, αποτελεί η επί των ημερών μας οικονομική κρίση, η οποία απρόβλεπτα εξελίσσεται και της οποίας οι συνέπειες ήδη είναι ορατές και απρόσδιόριστες. Μια κρίση που έχει επεκταθεί πέρα της Ευρώπης και της οποίας η απειλή ενδέχεται να πλήξει και τον τουρισμό με το δεδομένο της αδυναμίας να προγραμματίσει και να πραγματοποιήσει ένα μεγάλο μέρος Ευρωπαίων (Ισπανοί, Ιταλοί, Πορτογάλοι, Άγγλοι, Βέλγοι και όχι μόνο έχουν πληγεί από την κρίση) ταξίδια αναψυχής. Σε μια εποχή που η παγκόσμια οικονομία κλυδωνίζεται χωρίς εμφανή σημεία ανάκαμψης μια τέτοιας τάξης επένδυση η οποία στηρίζεται στις επί πλέον οικονομίες των ανθρώπων, θα πρέπει να τύχει ιδιαίτερης προσέγγισης και όποιες αποφάσεις να είναι πολύ προσεκτικές. Βεβαίως η αισιοδοξία θα πρέπει να κυριαρχεί σε ένα μέλλον που θέλουμε να έχει πρόοδο και προοπτική αλλά επειδή ζούμε στη Σαντορίνη ας έχουμε και κατά νου το: κάλιο γαϊδουρόδενε παρά γαϊδουρογύρευε.
