“Σαντορίνη – Εικόνες μιας άλλης εποχής” τιτλοφορείται το νέο φωτογραφικό λεύκωμα του Robert McCabe σε κείμενα της Μαργαρίτας Πουρνάρα, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Πατάκη και που αποτυπώνει τη διαχρονική μοναδικότητα του σαντορινιού τοπίου.
Ο σπουδαίος Αμερικανός φωτογράφος Robert McCabe τράβηξε τις δεκαετίες του 1950 και 1960 μια σειρά φωτογραφιών από τη Σαντορίνη της τότε εποχής. Σήμερα, 65 περίπου χρόνια μετά, με τη συνδρομή του Ψηφιακού Αρχείου Θήρας, εντοπίστηκαν τα πρόσωπα, οι ιστορίες και οι τοποθεσίες που απεικονίζονται στις μοναδικές φωτογραφίες του. Όλες οι φωτογραφίες διηγούνται την ιστορία της Σαντορίνης των αναμνήσεών μας, της Σαντορίνης όπως την έζησαν οι παλιοί. Σε συνδυασμό με τα εξαιρετικά κείμενα της Θηραίας Μαργαρίτας Πουρνάρα, δημιουργείται ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα, ένα μνημείο μνήμης για το νησί.
Από τον πρόλογο του Robert A. McCabe:
“O αδελφός μου o Τσαρλς κι εγώ βρεθήκαμε πρώτη φορά στην Ελλάδα στα τέλη Ιουλίου του 1954. Τον Τσαρλς τον είχε προσκαλέσει στη χώρα ο φίλος του από το πανεπιστήμιο Πέτρος Νομικός. Εγώ, ως μικρότερος αδελφός που ήμουν, τον ακολούθησα. Λίγες μέρες μετά την άφιξή μας στην Αθήνα ο Πέτρος μάς πληροφόρησε ότι θα μας πήγαινε στο νησί της καταγωγής του, τη Σαντορίνη. Οδηγήσαμε μέχρι τον Πειραιά κι επιβιβαστήκαμε στον Μιαούλη. Εν αντιθέσει με τα υπόλοιπα παμπάλαια ατμόπλοια του ελληνικού εμπορικού στόλου —τα περισσότερα εξ αυτών αγορασμένα δεύτερο και τρίτο χέρι από τη βόρεια Ευρώπη— ο Μιαούλης ήταν ολοκαίνουριος: Η ιταλική κυβέρνηση τον είχε παραχωρήσει στην Ελλάδα ως πολεμική αποζημίωση. Μετά από ένα ήρεμο ολονύχτιο ταξίδι μπήκαμε στην Καλντέρα, για την οποία έμαθα αργότερα ότι είναι ο μεγαλύτερος θαλάσσιος κρατήρας του πλανήτη. Όταν ο Τσαρλς κι εγώ πρωτοφτάσαμε στο νησί, μας είπαν ότι ο πληθυσμός του ανερχόταν σε περίπου 12.000 κατοίκους, κυρίως αγροτικές οικογένειες που καλλιεργούσαν σταφύλια, ντομάτες ή στάρι· επίσης, ψαράδες, λατόμους και ναυτικούς, που δούλευαν ως μούτσοι ή καπετάνιοι σε πλοία που γύριζαν ολάκερο τον κόσμο υπό ελληνική σημαία. Ο αρχικός πυρήνας του νησιού αποτελούνταν από μη ηφαιστειογενή ασβεστόλιθο και από μάρμαρο, αλλά κατά τη διάρκεια των τελευταίων 600.000 ετών πολλαπλή ηφαιστειακή δραστηριότητα δημιούργησε ή κατέστρεψε ολόκληρα κομμάτια γης, αφήνοντας σήμερα πέντε νησιά και νησίδες πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Τα τρία είναι θραύσματα του προαναφερθέντος αρχαίου ηφαιστείου το οποίο κατέρρευσε τον 16ο αιώνα π.Χ.
Το 2006 εξέθεσα στα Φηρά μια σειρά από αυτές τις φωτογραφίες που τράβηξα τη δεκαετία του 1950. Θυμάμαι μια ηλικιωμένη γυναίκα που έβαλε τα κλάματα. Εκείνες τις εποχές, μου είπε, οι κάτοικοι του νησιού έλεγαν ακόμα καλημέρα ο ένας στον άλλο και πρόσφεραν ένα ποτήρι νερό στον γείτονά τους. Αυτή η αίσθηση της κοινότητας εξαφανίστηκε με τις υψηλές απαιτήσεις και την πίεση του εμπορίου, πρόσθεσε χαρακτηριστικά. Εξαφανίστηκε —όπως και στη Μύκονο— ο παλιός σκληρός τρόπος ζωής, που είχε διαμορφώσει τον χαρακτήρα των Σαντορινιών για γενιές ολόκληρες. Οι δραματικές αλλαγές στην προσωπικότητα και στην τύχη του νησιού τα τελευταία 65 χρόνια οδήγησαν τη Μαργαρίτα κι εμένα ν’ αναλάβουμε δράση, για να τεκμηριώσουμε με λόγια και εικόνες μια Σαντορίνη που πλέον δεν υφίσταται”.
Το βιβλίο είναι σκληρόδετο και αποτελείται από 180 σελίδες. Η διάστασή του είναι 30 x 31 εκ. Είναι διαθέσιμο στο ηλεκτρονικό κατάστημα του Atlantea.
