Με την έναρξη της δημόσιας διαβούλευσης του σχεδίων του νέου Ποινικού Κώδικα και του νέου Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, μπαίνει στην τελική ευθεία το μεγάλο έργο της αναμόρφωσης των ποινικών κωδίκων, που είχε αρχίσει το 2015.
Πρόκειται για την εκτενέστερη και πιο ολοκληρωμένη προσπάθεια αναμόρφωσης του συστήματος απονομής ποινικής δικαιοσύνης της χώρας. Μια συνολική μεταρρύθμιση, με τη δημιουργία ενός νέου πλαισίου αντιμετώπισης των ποινικών υποθέσεων.
Το σχέδιο του νέου Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (ΚΠΔ) ανταποκρίνεται στο αίτημα για αναμόρφωση και επικαιροποίηση των διατάξεων που σχετίζονται με την ποινική διαδικασία και εναρμονίζεται με μοντέλα άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Διατηρούνται οι βασικοί άξονές του, αλλά γίνεται προσπάθεια συστηματικής αποτύπωσής του. Επιπλέον, το σχέδιο του νέου ΚΠΔ διασαφηνίζει όρους, έννοιες και διαδικασίες και δεν αφήνει περιθώρια για ανομοιόμορφες ερμηνείες.
Μεταξύ άλλων, σύμφωνα με τις προτάσεις του νέου Κώδικα Ποινικής Δικονομίας:
• Ενδυναμώνεται ο ρόλος του εισαγγελέα,
• Ενισχύεται η θέση του συνηγόρου υπεράσπισης,
• Εισάγονται οι νέοι θεσμοί της ποινικής διαπραγμάτευσης, της ποινικής διαταγής και της ποινικής συνδιαλλαγής,
• Συστηματοποιούνται τα μέτρα που αφορούν ανήλικους παραβάτες εξασφαλίζοντάς τους ειδική μεταχείριση,
• Παρέχεται η ευχέρεια επιλογής, από τους δικαστές και τους πολίτες, σύγχρονων μοντέλων απονομής δικαιοσύνης.
Με τη σύνταξη του νέου Ποινικού Κώδικα, επιτυγχάνεται ο εκσυγχρονισμός τού συστήματος ποινικών κυρώσεων και η αντιμετώπιση ζητημάτων που επηρεάζονται από την πρόοδο της τεχνολογίας και τις κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές σε εθνικό και διεθνές επίπεδο (ηλεκτρονικό έγκλημα, διασυνοριακό έγκλημα, ασύμμετρη βία κ.α.).
Επίσης, μεταξύ άλλων:
• Σε περιπτώσεις που περιουσιακά ή υπηρεσιακά κακουργήματα στρέφονται κατά του Ελληνικού Δημοσίου προβλέπονται βαρύτερες ποινές. Έτσι, σε συνδυασμό με την επιμήκυνση του χρόνου παραγραφής από 15 σε 20 χρόνια, εξασφαλίζεται η προστασία της δημόσιας περιουσίας και καθίσταται περιττός ο Νόμος 1608/50, ο οποίος και καταργείται. Ακόμη, προβλέπονται διαδικασίες δήμευσης και αποκατάστασης της οικονομικής ζημίας.
• Καταργούνται τα πταίσματα,
• Αναβιβάζεται η προσφορά κοινωφελούς εργασίας σε κύρια ποινή,
• Νέα διάταξη προβλέπει το αδίκημα της απάτης σχετικής με τις επιχορηγήσεις,
• Μειώνεται το ανώτατο όριο πρόσκαιρης κάθειρξης,
• Καταργείται η μετατροπή της στερητικής της ελευθερίας ποινής σε χρηματική,
• Καταργούνται διατάξεις αναχρονιστικού χαρακτήρα, όπως το αξιόποινο της απεργίας δημοσίων υπαλλήλων,
• Καταργείται η στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων και
• Επαναπροσδιορίζεται η ποινική μεταχείριση ανηλίκων.
