Σοβαρά προβλήματα σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης των απορριμμάτων στη Σαντορίνη καταγράφει ο Συνήγορος του Πολίτη σε σχετικό πόρισμά του, το οποίο κοινοποίησε στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τον Γ.Γ. Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων και τον Γ.Γ. Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων.
Η Ανεξάρτητη Αρχή προχώρησε σε ενδελεχή έρευνα κατόπιν αναφορών πολιτών σχετικά με την παράλειψη διακοπής λειτουργίας και τη μη αποκατάσταση του Χώρου Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων (ΧΑΔΑ), την παράλειψη δημιουργίας μονάδας επεξεργασίας αποβλήτων και τελικού χώρου διάθεσης, αλλά και τη λειτουργία του Κέντρου Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) που έχει εγκατασταθεί στο νησί.
Ο Συνήγορος του Πολίτη διερεύνησε το θεσμικό πλαίσιο, συμμετείχε σε συσκέψεις με τις αρμόδιες υπηρεσίες και τους φορείς, πραγματοποίησε αυτοψία και απηύθυνε έγγραφα ερωτήματα προς τη διοίκηση, ζητώντας την άμεση αντιμετώπιση του θέματος με τη λήψη κατάλληλων μέτρων.
Τα ζητήματα υφίστανται ακόμη, με αποτέλεσμα τη μη τήρηση του Περιφερειακού Σχεδιασμού ∆ιαχείρισης Αποβλήτων και την έντονη περιβαλλοντική υποβάθμιση της νήσου, ιδίως από την κατ’ εξακολούθηση εναπόθεση των αποβλήτων στη χωματερή που έχει δημιουργηθεί. Όλα αυτά διακυβεύουν τόσο την ποιότητα ζωής των κατοίκων του νησιού, όσο και την προστασία του περιβάλλοντος.
Τα συμπεράσματα της έρευνας είναι τα εξής:
– Δεν έχουν εφαρμοστεί οι προβλέψεις του ΠΕΣΔΑ Ν. Αιγαίου όσον αφορά τη διαχείριση των αποβλήτων στη νήσο Θήρα ως προς: α) τη δημιουργία των κατάλληλων υποδομών διαχείρισης αποβλήτων, β) την παύση λειτουργίας και την αποκατάσταση του ΧΑΔΑ και γ) όσα προβλέπονταν για το μεταβατικό στάδιο μέχρι την ολοκλήρωση των έργων.
– Το μείζον ζήτημα είναι αυτό της εγκατάστασης και λειτουργίας Χώρου Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ) και Ολοκληρωμένης Εγκατάστασης Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΟΕΔΑ), ώστε να καταστεί δυνατή η παύση λειτουργίας και η αποκατάσταση του ΧΑΔΑ.
– Η προτεινόμενη δεματοποίηση των αποβλήτων, κατά τις διαπιστώσεις της Αρχής, έχει αποδειχθεί αναποτελεσματική και συχνά επιβαρυντική για το περιβάλλον. Αντίστοιχα, η επιλογή του μέτρου της κήρυξης μια περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και ως εκ τούτου η δυνατότητα μεταφοράς των απορριμμάτων σε ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ άλλης περιφερειακής ενότητας, τείνει να γίνει μόνιμη και να αποτελέσει μια στρεβλή μέθοδο διαχείρισης των αποβλήτων, κατά παράβαση των διατάξεων της κοινοτικής και εθνικής νομοθεσίας.
– Δεν έχουν, ακόμα, παρακρατηθεί τα πρόστιμα που επιβάλλονται από το ΔΕΕ για τους ενεργούς ΧΑΔΑ από τους Δήμους που όφειλαν να τους έχουν αποκαταστήσει, με αποτέλεσμα η Τοπική Αυτοδιοίκηση να μην έχει υποστεί τις οικονομικές συνέπειες που επιφέρει η μη διακοπή λειτουργίας της χωματερής.
– Από τους ελέγχους των αρμοδίων υπηρεσιών προκύπτει ότι δημιουργούνται οχληρές καταστάσεις για τους περιοίκους κατά τη λειτουργία του ΚΔΑΥ.
– Καταστρατηγεί το σύνολο των σχεδιασμών και θεσμικών προσεγγίσεων για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων η ανοχή απόρριψης του υπολείμματος που προκύπτει από τη διαχείριση των ανακυκλώσιμων του ΚΔΑΥ, στον ΧΑΔΑ της νήσου.
– Η διάθεση του υπολείμματος στον ΧΑΔΑ της νήσου, κατά την άποψη της Αρχής, θέτει ζητήματα ως προς τη σύννομη λειτουργία του ΚΔΑΥ, δεδομένου ότι δεν τηρούνται οι όροι που έχουν τεθεί.
– Η έκταση της καλντέρας, αν και έχει χαρακτηρισθεί ως “Τοπίο Ιδιαιτέρου Φυσικού Κάλλους”, δεν έχει κηρυχθεί ως προστατευόμενο τοπίο με βάση τις διατάξεις του ν. 1650/86, ως ισχύει, ενώ κάτι τέτοιο είναι εφικτό δεδομένου ότι αποτελεί ηφαιστειακό γεώτοπο παγκοσμίου ενδιαφέροντος.
