Ακολουθεί ο χαιρετισμός που απηύθυνε ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου κ. Γιώργος Χατζημάρκος στο 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μικρών Νησιών, με θέμα “Η βιωσιμότητα των κοινωνιών των μικρών νησιών”, που πραγματοποιήθηκε στις Σπέτσες, 15-17 Απριλίου.
Στην χώρα με τον μεγαλύτερο αριθμό κατοικημένων νησιών στην Ευρώπη, η βιωσιμότητα των μικρών νησιών θα έπρεπε να είναι ένα ζήτημα λυμένο εδώ και πολλά χρόνια. Βιωσιμότητα των νησιών, σημαίνει αναγνώριση της νησιωτικότητας και θέσπιση νησιωτικών πολιτικών, αυτών που δίνουν περιεχόμενο στην έννοια της νησιωτικότητας.
Κι όμως, σ’ αυτή τη χώρα, η νησιωτική πολιτική, αυτή που αναγνωρίζεται από Ευρωπαϊκές Συνθήκες, αυτή που προβλέπεται από το Ελληνικό Σύνταγμα, είναι έννοια κενή περιεχομένου. Στην Ελλάδα των εκατοντάδων νησιών, δεν υπάρχουν νησιωτικές πολιτικές. Η Ελλάδα απώλεσε την τελευταία εναπομείνασα νησιωτική πολιτική, τους μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου, τον περασμένο Οκτώβριο.
Η μη εφαρμογή της νησιωτικότητας, σε συνάρτηση με την απουσία στρατηγικού σχεδιασμού και την έλλειψη ορθολογικής διαχείρισης του πακτωλού των τεσσάρων κοινοτικών πλαισίων στήριξης και των άλλων παράλληλων ευρωπαϊκών προγραμμάτων που προηγήθηκαν, οδήγησαν στο σημερινό αποτέλεσμα. Σε μια περίοδο βαθύτατης και παρατεταμένης οικονομικής κρίσης, σε ένα διεθνές περιβάλλον αβέβαιο και ασταθές, εμείς να αναζητούμε τρόπους για να διασφαλίσουμε την βιωσιμότητα των κοινωνιών των μικρών νησιών. Μεταξύ αυτών και νησιά που εδώ και δύο χρόνια σηκώνουν περήφανα το δυσανάλογο βάρος της προσφυγικής κρίσης, με τέτοια αξιοπρέπεια, που δίνουν μαθήματα αληθινού πολιτισμού σε ολόκληρο τον πολιτισμένο κόσμο.
Σε μια ιστορική περίοδο που τα γεγονότα και οι συγκυρίες ανοίγουν πληγές που νομίζαμε εδώ και δεκαετίες κλειστές και θεραπευμένες, εμείς, προσπαθούμε να κλείσουμε τις πληγές των νησιών μας που δεν φροντίσαμε να θεραπεύσουμε στις περιόδους της ευμάρειας. Να ολοκληρώσουμε τις βασικές υποδομές που ακόμα λείπουν. Και είναι ακόμη παράδεκτα πολλές και μεγάλες.
Στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου εκτός όπλων των άλλων – κοινών του νησιωτικού χώρου – προβλημάτων, έχουμε να αντιμετωπίσουμε και ένα ακόμη. Την κατάταξη του Νοτίου Αιγαίου στις πλούσιες και ανεπτυγμένες Περιφέρειες της Ευρώπης λόγω του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, ενός και μόνο κριτηρίου, που ούτε κατά διάνοια αποτυπώνει την οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα του Νοτίου Αιγαίου. Είναι μια μάχη που είμαστε έτοιμοι να δώσουμε και έχουμε ισχυρά επιχειρήματα να αντιτάξουμε. Για το Νότιο Αιγαίο είναι μια μάχη επιβίωσης, διότι η κατάταξη αυτή μας στερεί πάρα πολλούς πόρους και μας αποκλείει από πολλά χρηματοδοτικά προγράμματα. Ουδέποτε στο παρελθόν υπήρξε πολιτική αντίσταση πάνω σε αυτήν την εξέλιξη και αυτό το πολιτικό έλλειμμα, δυστυχώς, το πληρώνουν πολύ ακριβά τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου. Το πληρώνουν σε θέσεις εργασίας, σε υποδομές, σε ανάπτυξη, σε πόρους οικονομικούς και ανθρώπινους.
Απόρροια αυτού είναι ότι σήμερα, το Νότιο Αιγαίο είναι η πιο υποχρηματοδοτημένη Περιφέρεια της χώρας. Παράλληλα, είναι η Περιφέρεια που έχει υποστεί την μεγαλύτερη μείωση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, μεταξύ των Περιφερειών της Ευρώπης, στα χρόνια της κρίσης, από το 2008 έως και το 2014. Είναι η Περιφέρεια που η ανταγωνιστικότητά της δέχτηκε το συντριπτικό πλήγμα από την αδικαιολόγητη και άνευ δημοσιονομικού αποτελέσματος, κατάργηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ. Είναι η Περιφέρεια για την οποία οι μελέτες αποτύπωσης της φτώχειας δείχνουν ότι μια στις τρεις οικογένειες δεν έχουν ούτε έναν εργαζόμενο.
Αυτό που πρέπει να γίνει επιτέλους κατανοητό, για ολόκληρη τη νησιωτική Ελλάδα και όχι μόνο για το Νότιο Αιγαίο, είναι ότι η νησιωτικότητα δεν έχει καμία σχέση με τους στατιστικούς δημοσιονομικούς δείκτες που συναντά κανείς στην ηπειρωτική Ευρώπη ή στην ηπειρωτική Ελλάδα. Νησιωτικότητα σημαίνει ότι σε κάθε μικρή νησιώτικη κοινωνία πρέπει να εκπληρωθεί ο ουσιώδης όρος της Συνθήκης της Ρώμης, ο οποίος απετέλεσε και τον θεμέλιο λίθο της σύστασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που περικλείεται στην φράση «χώρος ίσων ευκαιριών».
Αυτό που απετέλεσε το 1957, στην Συνθήκη της Ρώμης, τον υπέρτατο στόχο την Ευρωπαίων, το να δημιουργήσουν ένα χώρο ίσων ευκαιριών, σήμερα δοκιμάζεται ουσιαστικά στις δυσπρόσιτες περιοχές της Ευρώπης, που δεν είναι άλλες από τις νησιωτικές. Σήμερα, χώρος ίσων ευκαιριών στην νησιωτική Ελλάδα, δεν υφίσταται. Κατά συνέπεια, η βιωσιμότητα των μικρών νησιών, τελεί σε άμεση συνάρτηση με την εφαρμογή της νησιωτικότητας, με την θέσπιση πολιτικών κοινωνικής σύγκλισης και συνοχής και όχι διεύρυνσης του χάσματος και των ανισοτήτων, με την μετατροπή της νησιωτικής Ελλάδας σε χώρο πραγματικά ίσων ευκαιριών.
Αυτή είναι η απάντηση στο θέμα του συνεδρίου σας, αυτή είναι και η μεγάλη πρόκληση για όλους μας, από όποιο χώρο και όποια θέση δίνουμε τη μάχη για την επιβίωση των νησιών μας.
Σας ευχαριστώ
Γιώργος Χατζημάρκος
Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου
