Μ. Καφούρος: Στο χείλος του αφανισμού ο αμπελώνας της Σαντορίνης

Την ανάγκη για μια συντονισμένη στρατηγική σωτηρίας του αμπελώνα της Σαντορίνης, που βρίσκεται στο χείλος του αφανισμού, επισημαίνει σε ανάρτησή του ο Πρόεδρος της Ένωσης Συνεταιρισμών Θηραϊκών Προϊόντων και βουλευτής Κυκλάδων Μάρκος Καφούρος, με αφορμή την πρόσφατη γιορτή του Αγίου Αβερκίου, κατά την οποία παραδοσιακά γιορτάζεται το άνοιγμα των βαρελιών της νέας οινοποιητικής χρονιάς.

Ξεδιπλώνοντας τις σκέψεις του, αναφέρεται σε παράγοντες που απειλούν τη βιωσιμότητα του ιστορικού αμπελώνα του νησιού, όπως η λειψυδρία και η ξηρασία, τα γερασμένα αμπέλια, η σταδιακή εξαφάνιση των ντόπιων αμπελουργών. “Αν επιτρέψουμε την αφυδάτωσή του, θα έχουμε επιτρέψει την απώλεια ενός κομματιού της ψυχής του ελληνικού Αιγαίου”, τονίζει ο κος Καφούρος

Διαφήμιση

Αναλυτικά στην ανάρτησή του αναφέρει τα παρακάτω:

“Ο ιστορικός αμπελώνας της Σαντορίνης στο χείλος του αφανισμού. Η λειψυδρία, η εγκατάλειψη και οι στρεβλές πρακτικές απειλούν ένα ζωντανό μνημείο του ελληνικού πολιτισμού!

Ο αμπελώνας της Σαντορίνης δεν είναι απλώς μια γεωργική έκταση· είναι ένα μοναδικό οικοσύστημα, ένα ζωντανό μουσείο της προαιώνιας σχέσης του ανθρώπου με τη γη του Αιγαίου. Πρόκειται για τον τελευταίο αυτόριζο, προφυλλοξηρικό αμπελώνα της Ευρώπης, ο οποίος διασώζει ανεκτίμητες γηγενείς ποικιλίες όπως το Ασύρτικο, το Μαυροτράγανο και το Αηδάνι.

Οι αμπελουργοί της Σαντορίνης διατηρούν μέχρι σήμερα την αρχέγονη τεχνική κλαδέματος σε “κουλούρα” – μια κυκλική πλέξη των βλαστών που προστατεύει τα σταφύλια από τον άνεμο και την ηφαιστειακή σκόνη. Η τεχνική αυτή, σύμβολο της σοφίας των αιώνων, έχει προταθεί για ένταξη στην άυλη πολιτιστική κληρονομιά της UNESCO.

Διαφήμιση

Κι όμως, αυτό το μοναδικό πολιτισμικό και φυσικό κεφάλαιο βρίσκεται σήμερα σε υπαρξιακό κίνδυνο. Η λειψυδρία που πλήττει το νησί τα τελευταία χρόνια, επιδεινωμένη από την κλιματική αλλαγή, απειλεί άμεσα τη βιωσιμότητα του αμπελώνα. Το άνυδρο τοπίο της Σαντορίνης, που επί αιώνες στηριζόταν στη νυχτερινή υγρασία και στη “δροσιά” της θάλασσας για να θρέψει τα αμπέλια, δεν μπορεί πλέον να ανταπεξέλθει χωρίς στοχευμένες παρεμβάσεις. Η παραγωγή μειώνεται δραματικά, οι αμπελώνες γερνούν και οι νεότερες γενιές απομακρύνονται από το επάγγελμα του αμπελουργού.

Η φήμη των σαντορινιών κρασιών, τα οποία κατέχουν περίοπτη θέση στις πιο απαιτητικές αγορές του κόσμου, προσέλκυσε τα τελευταία χρόνια πολλούς επενδυτές και οινοποιούς. Όμως η αυξημένη ζήτηση για σταφύλια, σε συνδυασμό με τη μειωμένη παραγωγή, γέννησε ένα νέο φαινόμενο: αθέμιτες πρακτικές παραλαβής σταφυλιών, πίεση στους παραγωγούς και υποβάθμιση της ποιότητας του ίδιου του αμπελώνα. Παράλληλα, η σταδιακή εξαφάνιση των ντόπιων αμπελουργών και η υποκατάστασή τους από ανειδίκευτους εργάτες γης επιδεινώνουν τις συνέπειες της ξηρασίας, οδηγώντας σε έναν φαύλο κύκλο εγκατάλειψης και υποβάθμισης.

Η Σαντορίνη χρειάζεται σήμερα μια συντονισμένη στρατηγική σωτηρίας του αμπελώνα της, όχι μόνο ως αγροτική ανάγκη, αλλά ως εθνικό χρέος. Η επιστημονικά τεκμηριωμένη επαναχρησιμοποίηση των νερών των βιολογικών σταθμών για άρδευση μπορεί να προσφέρει πολύτιμη ανάσα.

Παράλληλα, απαιτούνται ισχυρά κίνητρα και οικονομική ενίσχυση για την αναδιάρθρωση των αμπελώνων και την ανανέωση των φυτεύσεων, με σεβασμό στις τοπικές ποικιλίες και την παραδοσιακή τεχνική της “κουλούρας”.

Το σημαντικότερο, όμως, είναι η ενδυνάμωση των μικρών, οικογενειακών αγροτικών εκμεταλλεύσεων που διατήρησαν ζωντανό το σαντορινιό αμπέλι μέσα στους αιώνες. Αν χαθεί ο άνθρωπος που αγαπά τη γη, τότε χάνεται και το ίδιο το τοπίο. Ο αμπελώνας της Σαντορίνης δεν είναι απλώς πηγή εξαιρετικών κρασιών· είναι σύμβολο πολιτισμού, αντοχής και ταυτότητας. Αν επιτρέψουμε την αφυδάτωσή του, θα έχουμε επιτρέψει την απώλεια ενός κομματιού της ψυχής του ελληνικού Αιγαίου”.

Διαφήμιση