Η απειλή του κορονοϊού δεν ήταν αρκετή -τουλάχιστον έως τώρα- για να φρενάρει τον εργασιακό οργασμό στις εγκαταστάσεις της NASA, στην Ουάσιγκτον. Με κάθε επιβεβλημένη προφύλαξη, από κοντά ή μακρόθεν, με τη χρήση του διαδικτύου, όλα τα μέλη της ισχυρής αμερικανικής επιστημονικής κοινότητας εξακολουθούν να εργάζονται πυρετωδώς, καθώς έχουν να προλάβουν χρονοδιαγράμματα.
Προσβλέποντας σε μία δεύτερη προεδρική θητεία, ο Ντόναλντ Τραμπ εμφανίστηκε πέρσι τέτοια εποχή, αποφασισμένος να γράψει το όνομά του στη σελίδα της παγκόσμιας ιστορίας, που θα είναι αφιερωμένη στην εξερεύνηση της “σκοτεινής πλευράς” του φεγγαριού. Έτσι η εντολή που εδόθη από τον Λευκό Οίκο ήταν σαφής: “Έως το 2024 πρέπει να επισκεφθούμε εκ νέου τη Σελήνη και να εξερευνήσουμε περισσότερες περιοχές της επιφάνειάς της”. Περιχαρής, μάλιστα, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Μάικ Πενς ανακοίνωσε ότι αυτή η δεύτερη αποστολή στη Σελήνη θα περιλαμβάνει και γυναίκα αστροναύτη.
“Αυτή τη φορά, θα πάμε και θα μείνουμε! Θα προχωρήσουμε με καινοτόμες τεχνολογίες για να διερευνήσουμε περισσότερες τοποθεσίες σε όλη την επιφάνεια του πλανήτη και ακολούθως, αξιοποιώντας τις πληροφορίες μας από τη Σελήνη, θα κάνουμε το επόμενο τεράστιο άλμα: θα στείλουμε αστροναύτες στον Άρη!” υπερθεμάτισε ο επικεφαλής της NASA, Τζιμ Μπριντενστάιν.
Το σχετικό πλάνο της NASA φέρει το όνομα “Άρτεμις”, της δίδυμης αδελφής του θεού Απόλλωνα, που δάνεισε το όνομά του στην προηγούμενη, πρώτη, αποστολή στη Σελήνη. Εκτείνεται έως το 2030 και, ως προς τον στόχο “Σελήνη” -αν δεν ανατραπεί από τον κορονοϊό- περιλαμβάνει μία δοκιμαστική πτήση μέσα στο 2020 (πιθανότατα τον Ιούνιο ή Ιούλιο), δύο στο 2022 και δύο στο 2023. Το 2024 η προσσελήνωση των αστροναυτών στον νότιο πόλο του πλανήτη, θα γίνει σε δύο διαδοχικές αποστολές. Από το 2025 το πρόγραμμα θα προσανατολιστεί στη δημιουργία μοντέλου προσομοίωσης, προκειμένου να γίνει η προετοιμασία για την αποστολή στον Άρη. Όπως σημειώνει η NASA “κρατούμε σταθερή τη ματιά μας στην εξερεύνηση του κόκκινου πλανήτη. Από την έρευνά μας στη Σελήνη, ευελπιστούμε ότι θα στήσουμε ένα ανοικτό πεδίο παρατήρησης, με δυνατότητες που να μπορούν να αναπαραχθούν σε αποστολές στον Άρη”.
Ένας αιώνας “μικρών βημάτων” στο διάστημα… Ο “γραφικός” επιστήμονας που άνοιξε τον δρόμο
Η Αστρονομία είναι τόσο παλιά όσο και άνθρωπος… Συνδέει τη γέννηση και την ύπαρξή της με το ιδιαίτερο “δομικό” χαρακτηριστικό του. Ο άνθρωπος είναι το μόνο ον του πλανήτη που σηκώνει τα μάτια στον ουρανό και παρατηρεί. Ως εκ τούτου, η Αστρονομία θεωρείται η μητέρα όλων των επιστημών. Έχει τις ρίζες της στη Βαβυλώνα και την Αίγυπτο, όπου ιερείς-αστρονόμοι διαπίστωσαν εμπειρικά ότι οι κλιματολογικές εποχές σχετίζονταν με τη θέση του Ήλιου και των άστρων και ότι αστρικοί ρυθμοί επηρέαζαν τη ροή του χρόνου.
Συστηματοποιήθηκε ως επιστήμη από τους αρχαίους Έλληνες φυσιολόγους φιλοσόφους, με τις απαρχές της να τοποθετούνται στον 6ο π.Χ. αι. Η παρατήρηση του ουρανού στην αρχή με τα μάτια κι έπειτα με το τηλεσκόπιο υπήρξε από τις πλέον δημοφιλείς ασχολίες του ανθρώπου. Ωστόσο, η διαδρομή προς το διάστημα μετράει ήδη επισήμως έναν αιώνα και ένα έτος “μικρών βημάτων”. Τόσος χρόνος πέρασε από τότε που ο καθηγητής Φυσικής στο πανεπιστήμιο Κλαρκ της Μασαχουσέτης, Ρόμπερτ Χ. Γκόνταρντ, δήλωσε δημοσίως ότι “είναι δυνατή η πραγματοποίηση ταξιδιού στη Σελήνη με πύραυλο”, για να λοιδορηθεί όσο κανείς, με την “ευγενή” μάλιστα τάξη των δημοσιογράφων να τον αποκαλούν σκωπτικά “ο Σεληνάνθρωπος”.
Παρά τις βαθιές ρίζες της Αστρονομίας, το φεγγάρι, εκείνες τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αι., δεν είναι παρά ένας μυστηριώδης πλανήτης “σκαλωμένος” στο ουράνιο στερέωμα, που το πολύ πολύ να φουσκώνει την ψυχή των ερωτευμένων…
Όταν, λοιπόν, ο Γκόνταρντ αποτολμά, στις 28 Μαρτίου του 1919, να κοινοποιήσει ότι για ένα τέτοιο ταξίδι στη Σελήνη πειραματίζεται ήδη από 1909, επιδεικνύοντας μάλιστα στο αμερικανικό στράτευμα τρία μοντέλα προωθητικών πυραύλων, που θα μπορούσαν να κάνουν το όραμά του πραγματικότητα, αντιμετωπίζεται ως τουλάχιστον γραφικός. Η μακρά έρευνά του περί της δυνατότητας του ανθρώπου να ταξιδέψει στο διάστημα λαμβάνει ελαχιστότατη δημόσια υποστήριξη και η προσβλητική αντιμετώπιση του έργου του τον αναγκάζει να κλειστεί σε απαραβίαστη ιδιωτικότητα και να ξοδέψει στο όραμά του μυαλό και χρήμα. Αναζητεί συνοδοιπόρους, υποστηρικτές στο εγχείρημά του, αλλά μάταια. Στην πραγματικότητα, η μόνη υπολογίσιμη -για την εποχή- χρηματοδότηση, που πετυχαίνει για την προώθηση του πειραμάτων του, είναι 5.000 δολάρια από το Smithsonian Institute, ένα ερευνητικό ίδρυμα, που χρονολογείται από το 1846 και στοχεύει σε “αύξηση και διάδοση της γνώσης”.
Στο μεταξύ, οι συνάδελφοί του ενισχύουν το “ουτοπικόν” του οράματός του. Το Απρίλιο του 1930, μόλις δέκα χρόνια μετά την κοινοποίηση – φιάσκο του Γκόνταρντ, σε συνάντηση Αστρονόμων στη Νέα Υόρκη, Αμερικανός επιστήμονας διατυπώνει δημοσίως την εκτίμηση ότι ο άνθρωπος θα είναι σε θέση να πατήσει στη Σελήνη περί το 2050! “Μακρινό όνειρο το ταξίδι του Σεληνανθρώπου” δημοσιεύουν τις θυμηδίες τους οι εκπρόσωποι του Τύπου.
Ο Γκόνταρντ δεν θα προλάβει τη δικαίωσή του. Ένας καρκίνος, που τον κατατρώει από καιρό, τον νικά πριν κλείσει τα 63 του χρόνια. Είναι ήδη καλοκαίρι του ’45.
Στη δύση της δεκαετίας του ’50, οι ανθρώπινες “δοσοληψίες” με το διάστημα έρχονται ως απανωτά επιτεύγματα και μετατρέπουν το όραμα του αδικημένου επιστήμονα σε στόχο εφικτό. Οι επικριτές του συνάδελφοί του τρώνε σιγά σιγά τη γλώσσα τους και οι δύσπιστοι εκπρόσωποι του Τύπου τις πένες τους.
Τον Οκτώβριο του 1957 οι Σοβιετικοί στέλνουν εκατομμύρια έτη φωτός στον ουρανό τον “Σπούτνικ”, τον πρώτο δορυφόρο, και τέσσερα χρόνια μετά, τον Απρίλιο του 1961, τον πρώτο άνθρωπο. Ο Γιούρι Γκαγκάριν φωτογραφίζει τη Γη από το διάστημα και, μεσούντος του ψυχρού πολέμου, βάζει φωτιά στους Αμερικανούς που έχουν εμπεδώσει δραματικά την αλήθεια της θεωρίας του Γκόνταρντ. Η νεόκοπη Αμερικανική Υπηρεσία Αεροναυπηγικής και Διαστήματος – NASA (έχει ιδρυθεί το 1958, υπό την πίεση της δραστηριότητας των Σοβιετικών) τρέχει να προλάβει τις επιτυχίες των “εχθρών”, χρηματοδοτούμενη με τη μερίδα του λέοντος από τον κρατικό προϋπολογισμό. Η επιτυχία για τους Αμερικανούς είναι πια θέμα γοήτρου, αλλά έχουν και μια ανεξόφλητη επιταγή προς τον συμπατριώτη τους Γκόνταρντ. Έτσι, το 1959, δίνουν το όνομά του στο Κέντρο Διαστημικής Πτήσης της NASA, αναγνωρίζοντάς τον και καθιστώντας τον έναν από τους πατέρες τις σύγχρονης πυραυλικής.
Το όραμα του Γκόνταρντ είναι πλέον επίκαιρο όσο ποτέ. Οι Σοβιετικοί εξακολουθούν να φεύγουν μπροστά αφήνοντας τη σκόνη τους στους Αμερικανούς. Τον Μάρτιο του ’65 ο κοσμοναύτης τους, Λεόνοφ, επιχειρεί έξοδο από το σκάφος του και κάνει τα πρώτα βήματα στο διάστημα. Η είδηση ταξιδεύει ανά τον κόσμο. Οι Σοβιετικοί θριαμβολογούν και στο μεταξύ ανοίγουν δρόμους με μη επανδρωμένα σκάφη γι’ άλλους πλανήτες. Στις 16 Μαΐου του ’69 ανακοινώνουν τη επιτυχή αποστολή δύο “εργαστηρίων συλλογής δεδομένων” στην Αφροδίτη.
Πολύ σύντομα, τον ίδιο μήνα του ίδιου έτους, έρχεται η απάντηση των ΗΠΑ. “Ένα βήμα προς τη Σελήνη” αναφέρουν τα σχετικά δημοσιεύματα, που πιάνουν τους Σοβιετικούς σχεδόν στον ύπνο. “Στο πλαίσιο του προγράμματος για την κατάκτηση της Σελήνης, οι Αμερικανοί απογείωσαν το “Απόλλων Χ”, επανδρωμένο με τους κοσμοναύτες Στάφορντ, Γιανγκ και Σέρναν, οι οποίοι έφτασαν κοντά στη Σελήνη και τέθηκαν σε τροχιά γύρω από αυτήν. Σέρναν και Στάφορντ πραγματοποίησαν έξοδο με τη σεληνάκατο που αποκολλήθηκε από το κυρίως διαστημόπλοιο και πλησίασε τον δορυφόρο της Γης, σε απόσταση 15 χλμ.” δημοσιεύουν οι εφημερίδες.
Οι Σοβιετικοί βγάζουν στη δημοσιότητα μικρές και μεγάλες μυστικές διαστημικές πτήσεις, προσπαθώντας να ανακτήσουν την πρωτιά στην άλωση του διαστήματος.
Αλλά οι Αμερικανοί κρατούν το καλό για μόλις δύο μήνες μετά. Στις 20 Ιουλίου του 1969 τα πρωτοσέλιδα όλων των εφημερίδων του κόσμου φιλοξενούν τη φωτογραφία των πρώτων ανθρώπων που πάτησαν στο φεγγάρι. Είναι ο Νιλ Άρμστρονγκ και ο Έντουιν Όλντριν, που οδήγησαν θαλαμίσκο του Απόλλωνα στη σεληνιακή “Θάλασσα της Γαλήνης” και έξι μέρες μετά βγήκαν και περπάτησαν στην επιφάνεια του πλανήτη.
Την προηγούμενη μέρα, την ώρα που οι κοσμοναύτες άφηναν το αποτύπωμα της μπότας τους στην επιφάνεια της Σελήνης, εκατομμύρια άνθρωποι παρακολουθούσαν σε απευθείας μετάδοση από την αμερικανική τηλεόραση. Σε λίγο άκουγαν με δέος τα λόγια του Άρμστρονγκ: “Ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα τεράστιο άλμα για την ανθρωπότητα”. Οι Αμερικανοί πήραν τη ρεβάνς…
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ | Τόνια Α. Μανιατέα
