Με απόφαση του Υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Νίκου Ταγαρά καθορίζονται τα ενεργειακά, πολεοδομικά και περιβαλλοντικά κριτήρια, που πρέπει να συντρέχουν για την επίτευξη της κατ’ εξαίρεση αρτιότητας και οικοδομησιμότητας σε γήπεδα με εμβαδό κάτω των 8.000 τ.μ. και ελάχιστου 4.000 τ.μ., όπου θα ανεγερθούν τουριστικά καταλύματα και εγκαταστάσεις.
Η απόφαση όπως δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ στις 19/10/22 αναφέρει συγκεκριμένα τα παρακάτω:
Άρθρο 1 – Πεδίο εφαρμογής
Γήπεδα της παρ.1 του άρθρου 34 του ν.4759/20, εμβαδού κάτω των οκτώ χιλιάδων (8.000) τ.μ. και ελάχιστου εμβαδού τεσσάρων χιλιάδων (4.000) τ.μ. θεωρούνται κατ’ εξαίρεση άρτια και οικοδομήσιμα για την ανέγερση ξενοδοχειακών καταλυμάτων, εφόσον, επιπλέον των οριζόμενων στην ισχύουσα πολεοδομική νομοθεσία, πληρούν σωρευτικώς τα ενεργειακά, πολεοδομικά και περιβαλλοντικά κριτήρια που καθορίζονται στα επόμενα άρθρα.
Άρθρο 2 – Ενεργειακά Κριτήρια
Τα ενεργειακά κριτήρια, αποσκοπούν στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και εγκαταστάσεων των ξενοδοχειακών καταλυμάτων και επιτυγχάνονται μέσω:
1. Της ελαχιστοποίησης με το βέλτιστο κάθε φορά τρόπο των λειτουργικών απαιτήσεων σε ενέργεια των κτηρίων, με χρήση κατάλληλου συνδυασμού μεθόδων που αναφέρονται κυρίως στον βιοκλιματικό σχεδιασμό, στα χρησιμοποιούμενα υλικά, τις μονώσεις, τις σκιάσεις κ.ά. Ειδικά, ο βιοκλιματικός σχεδιασμός συνεισφέρει καθοριστικά στη βελτίωση του μικροκλίματος και έχει άμεση επιρροή στην ενεργειακή συμπεριφορά των κτηρίων εντός του γηπέδου. Η δε επιλογή των κατάλληλων υλικών σε συνδυασμό με τον προσανατολισμό και τις κλιματικές συνθήκες της περιοχής του έργου, επιδρούν θετικά στη θερμική άνεση των χώρων κτιρίων και στη μείωση των αναγκών για θέρμανση, ψύξη ή και κατανάλωση μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
2. Της χρήσης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και ζεστού νερού χρήσης και την αξιοποίηση της τεχνολογίας των γεωθερμικών αντλιών θερμότητας για την κάλυψη των αναγκών ψύξης και θέρμανσης, όπου αυτό είναι δυνατόν.
3. Της χρήσης κατάλληλων παθητικών συστημάτων, όπως, ανοιγμάτων στη νότια και βορινή όψη των κτισμάτων τα οποία σε συνδυασμό με τους επικρατούντες ανέμους διασφαλίζουν ένα φυσικό σύστημα αερισμού, ή και σκιαδίων, στεγάστρων και περσίδων με κινητά προσαρμοζόμενα στις εκάστοτε καιρικές συνθήκες στοιχεία, για την προστασία των ανοιγμάτων από την προσπίπτουσα ακτινοβολία κατά τους θερινούς μήνες.
4. Της μείωσης του ενεργειακού αποτυπώματος και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου του καταλύματος.
5. Της χρήσης μηχανικών μέσων και εξοπλισμού χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης, όπως για παράδειγμα ανεμιστήρων οροφής.
6. Της χρήσης δομικών υλικών με μεγάλη θερμοχωρητικότητα, τα οποία αυτοτελώς ή σε συνδυασμό με την τοποθέτηση εξωτερικής θερμομόνωσης επιτυγχάνουν αύξηση της θερμικής τους αδράνειας, ελαχιστοποιώντας τις θερμικές απώλειες.
7. Της χρήσης κατάλληλων υαλοπινάκων για την αποφυγή κινδύνου υπερθέρμανσης το καλοκαίρι ή απωλειών θερμικού φορτίου το χειμώνα.
Ειδικότερα, οι αυξημένες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης, τεκμηριώνονται με τη Μελέτη Ενεργειακής Απόδοσης (ΜΕΑ) του προς υλοποίηση κτηρίου η οποία θα πρέπει να οδηγεί σε έτερο κτήριο που καταναλώνει το 0,16 του κτιρίου αναφοράς, κατά ΚΕΝΑΚ και να συνοδεύεται από τεκμηρίωση με διεθνώς αναγνωρισμένο λογισμικό ενεργειακού ισοζυγίου ώστε να αποφεύγεται το χάσμα επιδόσεων μεταξύ σχεδιασμού και υλοποίησης. Αποδεκτά λογισμικά είναι αυτά που παίρνουν σαν πρότυπο υπολογισμού ενεργειακού ισοζυγίου, όπως και ο ΚΕΝΑΚ, το πρότυπο ISO 13790 και ενδεικτικώς αναφέρονται το EnergyPlus, το PHPP, το TRNSYS, το IESve.
Άρθρο 3 – Πολεοδομικά Κριτήρια
Τα πολεοδομικά κριτήρια, αποσκοπούν στην εύρυθμη λειτουργία της μονάδας και στην ορθολογική ένταξή της στην ευρύτερη περιοχή του ακινήτου και επιτυγχάνονται μέσω:
1. Της λειτουργικής διασύνδεσής της με υποδομές, δίκτυα, όμορα οικιστικά σύνολα και κοινόχρηστους χώρους και του ελέγχου της πρόσβασης σε αυτή με παράλληλη εκτίμηση των επιπτώσεων στο οδικό δίκτυο της περιοχής και άρση τυχόν δυσλειτουργιών.
2. Της ισόρροπης κατανομής των κτηριακών όγκων και των ελεύθερων χώρων, με στόχο τη συνοχή των χώρων πρασίνου και την κυκλοφορία του αέρα μέσω της διατήρησης και της αξιοποίησης των φυσικών ρευμάτων δροσισμού και αερισμού.
3. Του περιορισμού των μορφολογικών αλλοιώσεων του φυσικού τοπίου με προσαρμογή των κτηριακών όγκων και εγκαταστάσεων της μονάδας στο τοπίο και τα φυσικά χαρακτηριστικά της περιοχής.
4. Της διασφάλισης των απαιτούμενων χώρων στάθμευσης οχημάτων και της κατάλληλης οργάνωσης του εσωτερικού δικτύου κίνησής τους, τηρώντας τις προβλέψεις της νομοθεσίας για τα ηλεκτροκίνητα οχήματα.
5. Του περιορισμού των σκληρών επιφανειών στον περιβάλλοντα χώρο στις ελάχιστες απαιτούμενες για την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών της εγκατάστασης, για τη διευκόλυνση της κατείσδυσης του νερού. Ενδεικτικά, οι τσιμεντοστρωμένοι διάδρομοι για την εξυπηρέτηση των εμποδιζόμενων ατόμων μπορούν να επικαλύπτονται με αντιολισθηρές πλάκες από ανακυκλώσιμα υλικά με μεγάλη ανακλαστικότητα και οι διάδρομοι κυκλοφορίας των χώρων στάθμευσης να επιστρώνονται με κυβόλιθους σε εν ξηρώ τοποθέτηση και με αρμούς μεταξύ τους ώστε να επιτρέπεται η απορρόφηση των νερών της βροχής από το έδαφος. Επίσης, η σκίαση των υπαίθριων θέσεων στάθμευσης δύναται να επιτυγχάνεται με φύτευση δένδρων ή με ξύλινες πέργκολες αντί της τοποθέτησης στεγάστρων.
6. Της υιοθέτησης των αρχών της αειφόρου / πράσινης δόμησης τόσο για τον σχεδιασμό όσο και την επιλογή υλικών κατασκευής, ώστε να λαμβάνεται υπόψη η απόσταση της πηγής προέλευσής τους, καθώς και ο κύκλος παραγωγής, μεταφοράς και χρήσης τους.
7. Της μέριμνας για τη διασφάλιση της κατάλληλης αντιπυρικής προστασίας για τις κτηριακές εγκαταστάσεις και τον περιβάλλοντα χώρο του γηπέδου.
8. Της προστασίας και ανάδειξης στοιχείων πολιτιστικού, ιστορικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος.
Άρθρο 4 – Περιβαλλοντικά Κριτήρια
Τα περιβαλλοντικά κριτήρια, αποσκοπούν στην προστασία και διατήρηση των ισορροπιών του ευρύτερου φυσικού περιβάλλοντος του ξενοδοχειακού καταλύματος και στη βελτίωση του μικροκλίματος της περιοχής όπου αυτό ανεγείρεται και επιτυγχάνονται μέσω:
1. Της επιλογής της κατάλληλης φύτευσης, η οποία να συμβάλει στη διατήρηση και ενδυνάμωση των οικοσυστημάτων, στην αύξηση του δροσισμού, στην εξασφάλιση σκίασης, στη ρύθμιση της υγρασίας και στην προστασία από τον θόρυβο και τον άνεμο. Προκρίνεται η χρήση ειδών της τοπικής χλωρίδας, ο περιορισμός των εκτάσεων με χλοοτάπητα ώστε να μεγιστοποιείται η δυνατότητα φύτευσης δένδρων και θάμνων, η κατά το δυνατόν διατήρηση του υφιστάμενου πρασίνου και η αντικατάσταση των δέντρων που απαιτείται να κοπούν με ισάριθμα σε άλλη θέση. Για την προστασία του κτιρίου προς την κατεύθυνση των ψυχρών ανέμων δύναται να φυτεύονται αειθαλή δένδρα, ενώ για την ηλιοπροστασία του περιβάλλοντος χώρου αλλά και του κτηρίου, ενδείκνυται η φύτευση φυλλοβόλων δένδρων. Τα ανωτέρω αποτυπώνονται και τεκμηριώνονται σε φυτοτεχνική μελέτη η οποία λαμβάνει υπόψη της τοπιολογικά κριτήρια και απεικονίζει χαρτογραφικά τη βλάστηση του γηπέδου καθώς και της άμεσης και της ευρύτερης περιοχής στην οποία εντάσσεται.
2. Της κατά το δυνατόν φύτευσης του συνόλου των δωμάτων του τουριστικού καταλύματος με χαμηλή βλάστηση για την αύξηση δροσισμού του κτιρίου κατά τη θερινή περίοδο και τη βελτίωση του μικροκλίματος. Συνιστάται το φυτεμένο δώμα να διαθέτει φυσικό χώμα (που είναι πολύ πιο βαρύ από το βιομηχανικό) για τη βελτίωση της απόδοσής του και να ποτίζεται συχνά ώστε να δημιουργείται δροσισμός μέσω της εξάτμισης.
3. Της ορθολογικής χρήσης του νερού, με την υιοθέτηση μεθόδων που ελαχιστοποιούν την κατανάλωσή του, περιορίζουν την άσκοπη κατανάλωση, προωθούν τη δημιουργία δικτύων δεύτερης χρήσης ύδατος (γκρι νερό) και αξιοποιούν τα όμβρια ύδατα.
4. Της υποχρεωτικής κατασκευής υπόγειων δεξαμενών συλλογής των όμβριων υδάτων και της αξιοποίησής τους για τη διαρκή άρδευση της φύτευσης του περιβάλλοντος χώρου.
5. Της μέριμνας και πρόβλεψης των αναγκών χρήσης ύδατος στην περίπτωση κατασκευής κολυμβητικών δεξαμενών.
6. Της χρήσης μη επικίνδυνων, πιστοποιημένων και περιβαλλοντικά συμβατών υλικών, με συστατικά φυσικής προέλευσης, ώστε να ελαχιστοποιούνται οι εκπομπές ρύπων προς την ατμόσφαιρα και η παραγωγή αποβλήτων.
7. Της ενσωμάτωσης στη μονάδα, τεχνολογιών και μεθόδων περιβαλλοντικής καινοτομίας για την επίτευξη αυτονομίας και κυκλικής χρήσης υλικών, ενέργειας και νερού και καθαρών τεχνολογιών, όπως συστημάτων αντιρρύπανσης, κ.ά.
8. Της τήρησης των κατευθύνσεων και των προβλέψεων της κείμενης νομοθεσίας για την προστασία του περιβάλλοντος, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Άρθρο 5 – Διαδικασία
Η τήρηση των ανωτέρω κριτηρίων, όπως προκύπτουν από τις κατά περίπτωση απαιτούμενες για το έργο μελέτες (π.χ Μ.Ε.Α, φυτοτεχνική/τοπιολογική, περιβαλλοντική, κυκλοφοριακή, αρχιτεκτονική, κ.λ.π) και εξειδικεύονται στην εκάστοτε περίπτωση τουριστικού καταλύματος, καταγράφεται, αναλύεται και τεκμηριώνεται σε σχετική τεχνική έκθεση η οποία υποβάλλεται προς εξέταση και χορήγηση σύμφωνης γνώμης στο οικείο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής.
Άρθρο 6 – Έναρξη ισχύος
Η ισχύς της παρούσας αρχίζει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Η παρούσα απόφαση να δημοσιευτεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Θυμίζουμε πως ενόψει της εκπόνησης των Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων σε Σαντορίνη και Μύκονο, από το καλοκαίρι του 2020 ισχύει -μετά από δύο παρατάσεις- αναστολή χορήγησης οικοδομικών αδειών για τουριστικά καταλύματα στις εκτός σχεδίου περιοχές των δύο νησιών.
