Τα συμπεράσματα του συνεδρίου “Σαντορίνη και Ρωσία”

Στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού “Περίπλους”, που εκδίδεται από το Ναυτικό Μουσείο Ελλάδας, δημοσιεύτηκαν τα σημαντικά συμπεράσματα του συνεδρίου με θέμα “Σαντορίνη και Ρωσία” που πραγματοποιήθηκε στην Σαντορίνη στις 2-3 Οκτωβρίου 2021 και οργανώθηκε από το Κέντρο Ελληνο-Ρωσικών Ιστορικών Ερευνών (ΚΕΡΙΕ) και τον Δήμο Θήρας.

Το συνέδριο διοργανώθηκε στο πλαίσιο του έτους Ιστορίας Ελλάδας-Ρωσίας, όπως  χαρακτηρίσθηκε το 2021, και καταχωρήθηκε στον επίσημο κατάλογο των εορταστικών εκδηλώσεων του αφιερωματικού έτους του Υπουργείου Εξωτερικών “2021, Έτους ιστορίας Ελλάδας-Ρωσίας”, ενώ τέθηκε υπό την αιγίδα του Ρώσου Πρέσβη στην Αθήνα Αντρέι Μάσλοβ.

Στο συνέδριο παρουσίασαν ανακοινώσεις 13 σύνεδροι, μεταξύ των οποίων ο Θηραίος Ακαδημαϊκός Χαράλαμπος Ρούσσος, απόγονος Ελλήνων επιχειρηματιών στη Ρωσία. Μετά από κάθε ομιλία επακολουθούσε γόνιμη συζήτηση.

Από τις ανακοινώσεις και τις ενδιαφέρουσες συζητήσεις που πραγματοποιήθηκαν, αναδείχθηκαν σημαντικές ιστορικές πληροφορίες καλύπτοντας τις θεματικές ενότητες:

– Εμπορικές και ναυτιλιακές συναλλαγές
– Εκκλησιαστικές σχέσεις
– Θηραίοι στη Ρωσία (οικονομικές, κοινωνικές και οικογενειακές σχέσεις)

Τα συμπεράσματα του συνεδρίου
Για πρώτη φορά παρουσιάστηκαν πληροφορίες, από τις οποίες έγινε φανερό ότι η Σαντορίνη είχε κατορθώσει να δημιουργήσει ισχυρούς δεσμούς με τη Ρωσία, αποτέλεσμα των οποίων ήταν ότι στο νησί αναπτύχθηκε μια ανθηρή οικονομία από τον 18ο μέχρι τις  αρχές του 20ου αιώνα.

Όπως αναδείχθηκε στο συνέδριο, οι βάσεις για την ανάπτυξη της ευημερίας του νησιού κατά την παραπάνω περίοδο οφείλονταν:

– Στην παραγωγή εξαιρετικής ποιότητας οίνων, οι οποίοι δημιούργησαν αντίστοιχα εξαγωγικές δυνατότητες σε διάφορες χώρες, αλλά με τον κύριο όγκο των οίνων να εξάγεται στη Ρωσία (κόκκινο, λευκό κρασί και το γλυκό βινσάντο για τη Θεία Ευχαριστία).

– Στην ανάπτυξη της θηραϊκής ναυτιλίας, η οποία προωθούσε τα αγροτικά προϊόντα (κυρίως τα κρασιά) στα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας (Εύξεινος Πόντος) και ειδικότερα της Ρωσίας.

– Στη μεγάλη ζήτηση για το εμπόριο των θηραϊκών προϊόντων, γενικά από τις παραθαλάσσιες χώρες της Μεσογείου, της Μαύρης Θάλασσας και ειδικότερα από τη Ρωσία, η οποία ώθησε τη ναυπήγηση στο νησί πολλών εμπορικών ιστιοφόρων στους περιορισμένης ευκολίας όρμους της νήσου.

– Στους Θηραίους που είτε ως έμποροι, είτε ως ναυτικοί έφθασαν στη Ρωσία, εγκατέστησαν πρατήρια, υποκαταστήματα και έφεραν υπαλλήλους και άλλο προσωπικό από το νησί στη Ρωσία.

Επί δεκάδες χρόνια οι Θηραίοι ανέπτυξαν στενές σχέσεις με τη Ρωσία, δραστηριοποιούμενοι στις μεγάλες και μικρές πόλεις της μεγάλης αυτής χώρας. Έτσι είχαν την ευκαιρία ακολούθως να μεταφέρουν στο νησί έπιπλα και εξοπλισμό για τα αρχοντικά που έχτισαν, στη Μεσαριά οι κρασέμποροι, στην Οία οι καπεταναίοι. Ακόμα και πόμολα για το σπίτι τους μετέφεραν στο νησί.

Ένα μεγάλος πλούτος ιερών σκευών και κειμηλίων ρωσικής προέλευσης έχουν εντοπιστεί από έρευνα του ΚΕΡΙΕ σε 16 εκκλησίες. Παρουσιάστηκαν στο συνέδριο αρκετά δείγματα και επίσης, οι σύνεδροι επισκέφτηκαν τρεις εκκλησίες και θαύμασαν από πολύ κοντά τα ιστορικά εκκλησιαστικά αυτά κειμήλια.

Οι αναφορές Θηραίων συνέδρων στα οικογενειακά στοιχεία, τις ιστορικές πληροφορίες και τις σχέσεις τους με τη Ρωσία, ανέδειξαν με τον πιο ρεαλιστικό τρόπο τη διασύνδεση (εμπορική, ναυτιλιακή, κοινωνική) της Σαντορίνης με τη Ρωσία.

Το ΚΕΡΙΕ στις σημαντικές εκδόσεις του πρόσθεσε στη “Βιβλιοθήκη ΚΕΡΙΕ” το βιβλίο “Οι επιχειρήσεις Αλαφούζοφ στην Αυτοκρατορική Ρωσία”, το οποίο παρουσιάστηκε στο συνέδριο. Η παρουσίαση, από μελετητές της Ρωσικής Ακαδημίας του Καζάν, της επιτυχημένης δραστηριότητας των Θηραίων Αλαφούζων στη Ρωσία, με τις τεράστιες επιχειρήσεις και τη σημαντική εκπροσώπηση της Θηραϊκής ναυτιλίας στη Ρωσία, πιστοποίησαν την κομβική σημασία της ανάπτυξης της Σαντορίνης το 18ο μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα, μέσω των στενών εμποροναυτιλιακών δεσμών με τη Ρωσία.

Όπως αναφέρουν οι διοργανωτές του συνεδρίου, η παρουσία και υποστήριξη του κου Φεόντορ Καλάιντοβ, Μορφωτικού Ακολούθου και εκπροσώπου του Ρώσου πρέσβη στο συνέδριο, καθώς και οι επαφές που ανέπτυξε στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του συνεδρίου, έδωσαν την ευκαιρία για να μπουν σε νέες βάσεις και να ανανεωθούν οι σχέσεις της Σαντορίνης με τη Ρωσία, στον πολιτιστικό, αλλά και στον οικονομικό τομέα.

“Η εξαιρετική συνεργασία των αρμοδίων του ΚΕΡΙΕ και των αντιστοίχων του Δήμου Θήρας, είχαν ως αποτέλεσμα την πραγματοποίηση ενός επιτυχημένου επιστημονικού συνεδρίου, το οποίο απέδειξε ότι η Σαντορίνη δεν είναι μόνον το ωραιότερο νησί της Ελλάδας, αλλά διαθέτει και σημαντικό ιστορικό και πολιτιστικό ίχνος, με πρωταγωνιστικές προοπτικές στις σχέσεις Ελλάδας και Ρωσίας”, καταλήγει η σχετική ανακοίνωση του Δήμου Θήρας.