Από τον Δρ. Βασίλη Νομικό*
Ίσως αρκετοί από εσάς, έχετε ακούσει την έκφραση «Το τάδε παιδί έχει τρύπα στην καρδιά». Ας συζητήσουμε σήμερα το τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται.
Η καρδιά μας έχει τέσσερις χώρους, δύο κόλπους (στο επάνω μέρος και είναι σχετικά μικροί) και δύο κοιλίες (στο κάτω μέρος και είναι μεγαλύτερες). Οι κόλποι μεταξύ τους χωρίζονται από μια μεμβράνη, το μεσοκολπικό διάφραγμα και οι κοιλίες από μια άλλη, παχύτερη μεμβράνη, το μεσοκοιλιακό διάφραγμα.
Ας πούμε σήμερα για το πιθανό πρόβλημα στο μεσοκολπικό διάφραγμα και άρα την μεσοκολπική επικοινωνία που είναι και η συνηθέστερη από τις δύο περιπτώσεις. Στην εμβρυϊκή ζωή μας, επειδή οι πνεύμονες μας δεν λειτουργούν, υπάρχει φυσιολογικά μια τρύπα στο μεσοκολπικό διάφραγμα, για να μπορεί να γίνεται η κυκλοφορία του αίματος χωρίς να περνά από τους πνεύμονες. Η τρύπα αυτή με την γέννηση κλείνει, εκτός από κάποιες περιπτώσεις που παραμένει ανοιχτή και κλείνει με την ανάπτυξη του παιδιού. Η ύπαρξη αυτής της τρύπας είναι η πιο συχνή μεταξύ των μεσοκολπικών ελλειμμάτων (8 στις 10 περιπτώσεις) και τουλάχιστον το 50% από αυτές, κλείνουν από μόνες τους. Σε περίπτωση όμως που είναι αρκετά μεγάλη, ή αφορά τα άλλα δυο περιστατικά (τα 2 στα 10), όπου η επικοινωνία αυτή είναι σε άλλο σημείο από την «φυσιολογική» τρύπα, και είναι συνήθως μεγαλύτερες, οι τρύπες αυτές δεν κλείνουν και τότε ίσως αποτελέσουν πρόβλημα.
Η πρώτη πιθανή διάγνωση γίνεται από τον/την παιδίατρο, διότι κατά κανόνα παράγεται ένα φύσημα, αρκετά διαφορετικό από το σύνηθες «φυσιολογικό» φύσημα που ακούγεται στα παιδιά. Η τελική διάγνωση γίνεται με υπερήχους (τους απλούς ή το διοισοφάγειο) και πιθανόν να χρειαστεί καθετηριασμός της καρδιάς για λεπτομερέστερες μετρήσεις και την τελική απόφαση για τον τρόπο αντιμετώπισης. Να τονίσουμε εδώ πως δεν χρειάζεται να κλείσουν όλες οι περιπτώσεις αυτών των οπών, διότι στο πρόσφατο παρελθόν έγιναν πολλές υπερβολές στο θέμα. Οι περισσότερες από τις περιπτώσεις αντιμετωπίζονται εύκολα μέσω της τοποθέτησης μιας μικρής «ομπρέλας» στην τρύπα αυτή, με ένα απλό καθετηριασμό. Σε μεγάλες τρύπες γίνεται κανονική επέμβαση «ανοικτής καρδιάς» με τοποθέτηση «μπαλώματος».
Ο εντοπισμός των μεσοκολπικών επικοινωνιών γίνεται συνήθως σε παιδική ηλικία, όμως αρκετά περιστατικά διαφεύγουν, λόγω μη προσεκτικής εξέτασης με το απλό ακουστικό ή από μη εντοπισμό σε εξέταση υπερήχων καρδιάς, αν και δεν είναι ιδιαίτερα εύκολο να διαφύγει. Αν η τρύπα αυτή είναι σχετικά μεγάλη και δεν διαγνωσθεί, μπορεί με την πάροδο των δεκαετιών στην ζωή να δημιουργήσουν βλάβες, μη αναστρέψιμες (πνευμονική υπέρταση και διάταση των δεξιών κοιλοτήτων), οπότε και η επέμβαση λίγο θα βοηθήσει.
Προσοχή λοιπόν στην εξέταση των παιδιών από παιδίατρο και ακόμη μεγαλύτερη προσοχή σε εμάς τους καρδιολόγους, όταν εξετάζουμε παιδιά.
Στο επόμενο άρθρο θα πούμε για την σπανιότερη περίπτωση της μεσοκοιλιακής επικοινωνίας.
* Ο κ. Βασίλης Νομικός είναι καρδιολόγος στον Καρτεράδο Σαντορίνης
