Από τον Δρ. Βασίλη Νομικό*
Ένα πρόβλημα που απασχολεί ασθενείς και ιατρούς είναι προφανώς η προσπάθεια να βρούμε με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα τις στενώσεις που προκαλούνται στις αρτηρίες που τρέφουν την καρδιά μας, και που ονομάζουμε στεφανιαίες. Οι αρτηρίες αυτές στενεύουν ή και κλείνουν εντελώς, από τις «κακές» μας συνήθειες, δηλαδή το κάπνισμα, την χοληστερίνη, το σάκχαρο και την υπέρταση ως βασικές αιτίες αλλά και την παχυσαρκία, την έλλειψη άσκησης, την κακή διατροφή και βέβαια την κληρονομικότητα. Η εύρεση αυτών των στενώσεων ήταν πάντα το αδύνατο σημείο των διαγνωστικών μας μεθόδων, τουλάχιστον των μη αιματηρών. Είναι γνωστό πως μόνο ο καθετηριασμός των στεφανιαίων αρτηριών έχει πολύ μεγάλη ακρίβεια (όχι 100% και εδώ) στην απεικόνιση των βλαβών των στεφανιαίων αρτηριών. Οι άλλες μέθοδοι όπως η δοκιμασία κοπώσεως, τα ραδιοϊσότοπα, όπως το θάλλιο και το stress echo, δεν μπορούν να εντοπίσουν στενώσεις μικρού και μετρίου βαθμού, ενώ και για τις σοβαρές βλάβες υπάρχει αρκετό ποσοστό αποτυχίας, απλά είναι σχετικά φτηνές και εύκολες εξετάσεις, εντοπίζοντας σε απλούς ελέγχους, αρκετά περιστατικά στεφανιαίας νόσου.
Τα τελευταία χρόνια μια νέα μέθοδος απεικόνισης των αρτηριών της καρδιάς, έχει μπει σε χρήση. Λέγεται αξονική ή αναίμακτη στεφανιογραφία και κάνει χρήση ενός αξονικού τομογράφου, πολλαπλών τομών και με την χορήγηση σκιαγραφικού υλικού μέσω μιας φλέβας. Η λήψη εικόνων που καλύπτουν όλο το μυοκάρδιο διαρκεί μερικά δευτερόλεπτα. Κατόπιν σε υπολογιστή ο εξειδικευμένος γιατρός, ακτινολόγος ή καρδιολόγος, «ενώνει» τις εικόνες που ελήφθησαν και έτσι σχηματίζει μια εικόνα, που όμως είναι «τεχνητή» εικόνα και όχι φωτογραφία όπως πολλοί νομίζουν.
Οι τεχνικές δυσκολίες της εξέτασης γίνονται όλο και λιγότερες, καθώς κατασκευάζονται αξονικοί τομογράφοι σχεδόν εξειδικευμένοι για την μέθοδο αυτή, η εξειδίκευση των γιατρών αυξάνει με τον χρόνο και έτσι σε ασθενή χωρίς αρρυθμία, με σχετικά χαμηλούς παλμούς, οι εικόνες που λαμβάνονται είναι αρκετά έως πολύ ακριβείς.
Η μη ανεύρεση βλαβών με την μέθοδο αυτή είναι μια σημαντική εξασφάλιση για την μη εμφάνιση καρδιακών προβλημάτων για πολλά χρόνια. Λέμε λοιπόν πως με ένα απολύτως φυσιολογικό αποτέλεσμα, ο εξεταζόμενος έχει 99% εξασφάλιση πως στην επόμενη δεκαετία, δεν θα υποστεί κάποιο άξιο λόγου καρδιακό επεισόδιο, από αυτά που οφείλονται στην στεφανιαία νόσο.
Υπάρχουν βέβαια κάποια προβλήματα στην ορθή αξιολόγηση του μεγέθους της βλάβης και έτσι μπορεί μεγάλες στενώσεις να εκτιμηθούν ως μικρές αλλά και αντίστροφα. Οι παράγοντες που προκαλούν αυτά τα προβλήματα είναι πολύπλοκοι. Το πιο συχνό πρόβλημα είναι η ύπαρξη αρρυθμιών ή καρδιακή συχνότητα άνω των 65-70 σφ/λεπτό κατά την διάρκεια της εξέτασης, γεγονός που δυσχεραίνει σημαντικά την λήψη αξιόπιστων εικόνων. Πολύ συχνά υπάρχει ανάγκη να ακολουθήσει κανονική στεφανιογραφία για την επιβεβαίωση του μεγέθους των βλαβών αλλά κύρια για την πιθανή αντιμετώπισή τους με αγγειοπλαστική και τοποθέτηση Stent. Επίσης υπάρχει το πρόβλημα του αυξημένου κόστους της καθώς και η μη αναγνώριση της εξέτασης από ασφαλιστικά ταμεία, τουλάχιστον έως τώρα. Ακόμη και οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες την καλύπτουν υπό προϋποθέσεις.
Συμπερασματικά η αξονική στεφανιογραφία είναι μια πολλά υποσχόμενη διαγνωστική μέθοδος, που όμως δεν είναι εξέταση ρουτίνας, η χρήση της πρέπει να γίνεται σε ειδικά περιστατικά, και η ερμηνεία των ευρημάτων της πρέπει να γίνεται σε συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό, που είναι και ο υπεύθυνος για τον χειρισμό του κάθε περιστατικού.
* Ο κ. Βασίλης Νομικός είναι καρδιολόγος στον Καρτεράδο Σαντορίνης
