Από τον Δρ. Βασίλη Νομικό*
Πολύ συχνά θα έχετε ακούσει και πιθανότατα θα έχετε υποβληθεί, στην εξέταση Triplex καρδιάς ή αγγείων. Η εξέταση αυτή είναι ένα υπερηχογράφημα, το οποίο χρησιμοποιεί μια έγχρωμη τεχνική απεικόνισης του αίματος που ρέει και έτσι εκτός από την στατική ασπρόμαυρη εικόνα που έχουμε στον απλό υπέρηχο κάποιου οργάνου, και την μέτρηση ταχυτήτων ροής του αίματος (Doppler), έχουμε επιπλέον την έγχρωμη καταγραφή του αίματος, μέσα στην καρδιά ή τα αγγεία.
Οι υπέρηχοι είναι μια πολύ διαδεδομένη εξέταση, λόγω του ότι είναι ακίνδυνη και μπορεί να μας δώσει πολλές πληροφορίες για πολλά όργανα. Βασίζεται στην εκπομπή ήχων πολύ υψηλής συχνότητας, προς το σώμα (καμία σχέση με ακτινοβολία), οι οποίοι όταν ανακλαστούν από τα διάφορα όργανα, επιστρέφουν προς τον ηχοβολέα (το εξάρτημα που ο γιατρός ακουμπά στο σώμα μας) και μετατρέπονται σε εικόνα.
Κάθε όργανο του σώματός μας που δεν περιέχει αέρα, εκτός από τα οστά μας, μπορεί να ελεγχθεί με υπερήχους. Άρα έντερα, πνεύμονες, άδεια ουροδόχος κύστη κλπ ΔΕΝ μπορούν να ελεγχθούν. Η καρδιά και τα αγγεία όμως επειδή είναι γεμάτα με αίμα είναι όργανα που μπορούμε να εξετάσουμε. Άρα στέλνοντας την δέσμη των υπερήχων ανάμεσα από τις πλευρές του θώρακα μπορούμε να απεικονίσουμε την καρδιά μας ενώ πάλλεται και με τον ίδιο τρόπο απεικονίζουμε τα μεγάλα αγγεία του σώματος, όπως καρωτίδες, ανιούσα αορτή, κοιλιακή αορτή κλπ, καθώς και την ροη του αίματος μέσα από τις φλέβες μας. Στην μεν καρδιά, βλέπουμε και μετράμε με ακρίβεια το μέγεθος όλων των κοιλοτήτων που την αποτελούν, υπολογίζουμε την συσταλτικότητά της και παρατηρούμε την λειτουργία των βαλβίδων της. Μπορούμε σχετικά εύκολα να δούμε, κυρίως σε παιδιά διάφορες κατασκευαστικές ατέλειες και στους ενηλίκους φθορές του χρόνου στις βαλβίδες. Στα αγγεία μας μπορούμε με μεγάλη επίσης ακρίβεια να εντοπίσουμε βλάβες όπως τα ανευρύσματα, αλλά και τον σχηματισμό αθηρωματικών πλακών που δημιουργούν στενώσεις.
Με το Doppler καταγράφουμε την ταχύτητα με την οποία το αίμα περνάει μέσα από τις βαλβίδες και τα αγγεία και με ειδικούς υπολογισμούς καταλαβαίνουμε αν λειτουργούν σωστά.
Το υπερηχοκαρδιογράφημα, δεν μπορεί να απεικονίσει, τουλάχιστον σε όλο τους το μήκος, τις αρτηρίες που τρέφουν την καρδιά, τα στεφανιαία μας δηλαδή. Άρα το να ζητάμε, ή να περιμένουμε να πάρουμε απάντηση για το αν το κάπνισμα, η πίεση, η χοληστερίνη και το σάκχαρό μας, έχουν φράξει τις αρτηρίες της καρδιάς μας, είναι λάθος.
Αυτό είναι εφικτό σε άλλες αρτηρίες, πολύ μεγαλύτερου μεγέθους όπως οι καρωτίδες ή οι αρτηρίες των ποδιών μας. Βέβαια έμμεσα, βλέποντας ένα τοίχωμα της καρδιάς μας να μην συσπάται καλά, μπορούμε να υποπτευθούμε την στεφανιαία νόσο και να υποβάλουμε τον ασθενή μας σε περαιτέρω έλεγχο.
Τι είναι το stress echo
Είναι ειδικού τύπου υπερηχοκαρδιογράφημα, όπου «κουράζοντας» την καρδιά, με χορήγηση ενδοφλέβιων φαρμάκων, ή με κλασσική κόπωση σε τάπητα ή ποδήλατο, απεικονίζουμε το αν επηρεάζεται η δύναμη που συσπάται, και έτσι έμμεσα βγάζουμε συμπεράσματα για τον αν υπάρχουν αποφράξεις στις αρτηρίες της καρδιάς.
Η μέθοδος δεν έχει βέβαια απόλυτη ακρίβεια και υπόκειται σε σφάλματα όπως η απλή δοκιμασία κοπώσεως ή το σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου και έτσι ένα φυσιολογικό εύρημα δεν σημαίνει οπωσδήποτε ότι όλα είναι καλά με τις στεφανιαίες αρτηρίες μας.
Τι είναι το διοισοφάγειο υπερηχοκαρδιογράφημα
Είναι μια εξέταση που διενεργείται με τρόπο παρόμοιο με την γαστροσκόπηση. Κατεβάζοντας τον ηχοβολέα από το στόμα μέσα στον οισοφάγο μας, πλησιάζουμε πάρα πολύ κοντά στην καρδιά και έτσι απεικονίζουμε με εξαιρετική λεπτομέρεια τις καρδιακές κοιλότητες και βαλβίδες. Και πάλι όμως οι αρτηρίες της καρδιάς μας δεν απεικονίζονται παρά μόνο στο αρχικό τους τμήμα και συνεπώς δεν είναι ιδανική εξέταση για τέτοιον έλεγχο. Είναι όμως εξαιρετική εξέταση για απεικόνιση μικρών «τρυπών» στην καρδιά, όπως μεσοσοκολπική ή μεσοκοιλιακή επικοινωνία (συνήθως συγγενείς παθήσεις) καθώς και για τον έλεγχο ύπαρξης θρόμβων μέσα στις καρδιακές κοιλότητες, όπως σε περίπτωση κολπικής μαρμαρυγής.
Η εξέταση συνεπώς με Triplex είναι ένα πολύτιμο εργαλείο, που όμως πρέπει να εκτελείται και κυρίως να αξιολογείται, από έμπειρους γιατρούς για να αποφύγουμε φαινόμενα που χιλιάδες άνθρωποι «χρεώνονται» καρδιοπάθειες που δεν έχουν, όπως επί χρόνια γινόταν με διαγνώσεις ασήμαντων ανεπαρκειών σε βαλβίδες που δεν ήταν παρά απλές και άνευ σημασίας αποκλίσεις από το τέλειο, και όχι νοσήματα.
* Ο κ. Βασίλης Νομικός είναι καρδιολόγος στον Καρτεράδο Σαντορίνης
