Τι λένε οι Έλληνες ειδικοί για τη σχέση κορονοϊού και καπνίσματος

Ως άμεση απειλή για την ανθρώπινη ζωή και τη δημόσια υγεία αναδεικνύει για πρώτη φορά το κάπνισμα η πανδημία του Covid-19, όπως εκτιμά η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας για το Κάπνισμα.

Πιο συγκεκριμένα, η Επιτροπή αναφέρει τα παρακάτω:

1. Μεταδοτικότητα Covid-19

Είναι αδιαμφισβήτητο, ότι κάθε χρήση καπνικού προϊόντος, ιδίως μάλιστα το χρόνιο κάπνισμα, προκαλεί μείωση της άμυνας του αναπνευστικού συστήματος και προδιαθέτει για εμφάνιση συχνών βρογχιτιδικών και πνευμονικών λοιμώξεων.

Ειδικότερα, έχει αποδειχθεί ότι ο κορονοϊός SARS-CoV-2 προσπερνά σχετικά εύκολα την υπολειτουργική άμυνα του κροσσωτού επιθηλίου των αεροφόρων οδών των καπνιστών και προσκολλάται στο αναπνευστικό σύστημα με ειδικούς υποδοχείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE-2). Η γονιδιακή έκφραση του ενζύμου αυτού είναι υπερλειτουργική στον καπνιστή (Cai 2020), ο οποίος με αυτόν το μηχανισμό παρέχει περισσότερους υποδοχείς και ακόμη πιο πρόσφορο έδαφος για προσκόλληση το ιού στον πνεύμονα.

Επίσης τονίζεται ότι η χρήση προϊόντων καπνού:
α) συνεπάγεται πολύ μεγάλη αύξηση της επαφής των χεριών με το στόμα
β) φέρνει σε συχνή επαφή τα δάκτυλα με δυνητικά μολυσμένα αντικείμενα (πακέτο, σπίρτα, αναπτήρας, συσκευές ατμίσματος, συστήματα ναργιλέ κ.α.) ανεξάρτητα από τη χρήση προστατευτικών γαντιών
γ) δυσχεραίνει τη σωστή χρήση μάσκας

2. Βαρύτητα Covid-19

Η γνωστή από την εποχική γρίπη, βαρύτερη πορεία των ιογενών λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος στους χρήστες προϊόντων καπνού, επιβεβαιώνεται και με τον SARS-CoV-2. Αναφορές από την Κίνα ανεβάζουν το ποσοστό των καπνιστών ασθενών με Covid-19 που χρειάσθηκε να εισαχθούν σε ΜΕΘ στο 12,3%, ενώ οι μη καπνιστές ήταν μόλις 4,7%.

3. Δυσμενής πρόγνωση Covid-19

Πρόσφατη μελέτη από την Κίνα αναφέρει 9% απώλεια ζωής σε καπνιστές, συγκριτικά με 4% σε μη καπνιστές ασθενείς

4. Διασπορά Covid-19

Ο προσυμπτωματικός ή ασυμπτωματικός καπνιστής και ιδίως ο πάσχων από ΧΑΠ, με τον χρόνιο βήχα του, προκαλεί μεγαλύτερη σταγονιδιακή διασπορά της νόσου. Τα μικροσταγονίδια από βίαιη εκπνοή ή βήχα σε κλειστό χώρο εξακοντίζονται με ταχύτητα άνω των 10m/sec και φθάνουν σε απόσταση μεγαλύτερη των επτά μέτρων.

Ο χρήστης προϊόντων καπνού, επιπλέον παράγει ρύπους που δυνητικά συμβάλλουν στη διασπορά της νόσου (αποτσίγαρα, αιωρούμενα σωματίδια, τριτογενές κάπνισμα από ρύπανση δαπέδου, επίπλων κ.α.).

5. Παθητικό κάπνισμα – προστασία παιδιών

Η απαγόρευση των μετακινήσεων, που εφαρμόζεται για την αντιμετώπιση της πανδημίας, αυξάνει τον κίνδυνο οικογενειακής έκθεσης, ιδίως μικρών παιδιών, σε δευτερογενές και τριτογενές παθητικό κάπνισμα μέσα στο σπίτι. Στον καπνιστή, που έχει απόλυτη ανάγκη το κάπνισμα, συνιστάται να καπνίζει μόνο σε εξωτερικό χώρο (αυλή ή βεράντα) και εκτός θέας μικρών παιδιών.

6. Περιορισμός στο σπίτι – stress

Ο περιορισμός στο σπίτι και η συνεχής συμβίωση μέσα σε μικρό χώρο είναι στρεσογόνοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά το συναίσθημα, τον ύπνο, τις ανθρώπινες σχέσεις και να αυξήσουν την επιθυμία των καπνιστών για χρήση καπνικών προϊόντων. Το ίδιο ισχύει για την αυξημένη επιθυμία για πρόσληψη γλυκών και αλκοόλ. Η διατήρηση μιας τακτικής ρουτίνας στον ύπνο, στα γεύματα, στην άσκηση, στην εργασία και στη διασκέδαση θα μετριάσει τις αρνητικές επιδράσεις της απομόνωσης. Η υπερσυγκέντρωση στις ειδήσεις για τον ιό δεν βοηθάει και η ασχολία αυτή προτείνεται να είναι περιορισμένη.

Με βάση τις παρά πάνω συνοπτικές παρατηρήσεις, η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για τον Έλεγχο του Καπνίσματος επισημαίνει ότι:

• Η αμεσότητα και η οξύτητα της επιδημίας του κορονοϊού, αποτελεί έναν ιδιαίτερα σημαντικό λόγο για διακοπή και γενική μείωση της χρήσης προϊόντων καπνού, από κάθε είδους καπνιστή.
• Ευκολότερη είναι η άμεση διακοπή του καπνίσματος από ευκαιριακούς χρήστες, που ίσως είναι και λιγότερο εξαρτημένοι.
• Η αντιμετώπιση του στρες της απομόνωσης είναι σημαντικός συντελεστής διακοπής του καπνίσματος.
• Το παθητικό κάπνισμα μέσα στο σπίτι, κατά τη διάρκεια της απαγόρευσης των μετακινήσεων, είναι σοβαρό πρόβλημα για όλη τη οικογένεια και ιδίως για τα παιδιά.
• Αναμένεται με ενδιαφέρον η ανάλυση των αποτελεσμάτων του καπνίσματος ως παράγοντα κινδύνου σε σχέση με την εμφάνιση, την βαρύτητα και την έκβαση της νόσου CΟVID-19 στη χώρα μας.

Τέλος, η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για τον Έλεγχο του Καπνίσματος εκτιμά ότι η μέχρι σήμερα επιτυχής αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού στη χώρα μας αποτελεί έκφραση της ίδιας ώριμης κοινωνικής συμπεριφοράς, που πρόσφατα οδήγησε στην εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου και στη μείωση της χρήσης προϊόντων καπνού, με την απλή διαδικασία της αποδοχής και της πρόθυμης εφαρμογής των νόμων του κράτους για προστασία της δημόσια υγείας. Το μήνυμα που στέλνει η Επιτροπή είναι “Μένουμε σπίτι και δεν καπνίζουμε”.