ΙΜΠΗΣ: Τρεις νέοι μόνιμοι σταθμοί GNSS για την παρακολούθηση της εδαφικής παραμόρφωσης

Στην εγκατάσταση τριών νέων μόνιμων σταθμών GNSS, στην περιοχή του Μονόλιθου, της Βλυχάδας και της νότιας Ίου (Μαγγανάρι), προχώρησε αυτές τις μέρες ομάδα επιστημόνων του ΙΜΠΗΣ, αποτελούμενη από τον Καθηγητή Γεωφυσικής ΑΠΘ Κώστα Παπαζάχο (Πρόεδρο ΙΜΠΗΣ), τον Καθηγητή Γεωδαισίας ΑΠΘ Χρήστο Πικριδά (Γενικό Γραμματέα ΙΜΠΗΣ) και τον Επ. Καθηγητή ΑΠΘ Στυλιανό Μπίθαρη.

Ένας σταθμός GNSS (Global Navigation Satellite System-Παγκόσμιο Δορυφορικό Σύστημα Πλοήγησης) είναι μια εγκατάσταση στο έδαφος που λαμβάνει σήματα από δορυφόρους GPS και άλλα συστήματα πλοήγησης, ώστε να καταγράφει με μεγάλη ακρίβεια τη θέση του. Οι σταθμοί GNSS χρησιμοποιούνται για διάφορους σκοπούς, όπως: τον εντοπισμό θέσης κατα την πλοήγηση, τη χαρτογράφηση και τις γεωδαιτικές μετρήσεις, τη μελέτη των κινήσεων της γης και των σεισμών.

Για τη χρησιμότητα των σταθμών GNSS στην παρακολούθηση του ηφαιστείου της Σαντορίνης μίλησε στο Atlantea ο καθηγητής Χρήστος Πικριδάς.

Η εγκατάσταση υλοποιήθηκε με την υποστήριξη των τεχνικών της εταιρείας IRIS, και την πολύτιμη βοήθεια του υπευθύνου του Λιμενικού Ταμείου Θήρας Γιώργου Νομικού, του Δημάρχου Ίου Γκίκα Γκίκα, καθώς και του στελέχους του Δήμου Ίου κ. Ρόκκου, ο οποίος  παραχώρησε και χώρο οικίας του για την εγκατάσταση του σταθμού. Το σύνολο του εξοπλισμού αποτελεί ευγενική χορηγία της εταιρείας METRICA Α.Ε., η οποία αποδεικνύει έμπρακτα το τι σημαίνει εταιρική ευθύνη όταν υπάρχει επείγουσα ανάγκη για την παρακολούθηση ενός γεωκινδύνου. Οι εγκαταστάσεις και οι σχετικές δαπάνες καλύφθηκαν με μέριμνα του ΙΜΠΗΣ.

Οι εγκαταστάσεις αυτές επεκτείνουν το δίκτυο της πολυπαραμετρικής παρακολούθησης πραγματικού χρόνου του ηφαιστείου της Σαντορίνης που συντηρεί το ΙΜΠΗΣ (Σχήμα 1) και στο οποίο συνεισφέρουν δεδομένα πραγματικού χρόνου και άλλοι φορείς (Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Τομέας Γεωφυσικής και Γεωθερμίας ΕΚΠΑ). Το δίκτυο αυτό επιτρέπει τη μελέτη και ανάλυση της ενεργού τεκτονικής (π.χ. εδαφικές κινήσεις που οφείλονται σε ρήγματα), αλλά και σεισμο-ηφαιστειακής δραστηριότητας (π.χ. ενδοκαλδερική έξαρση), αφού με τα δεδομένα του δικτύου αυτού μπορεί να προσδιοριστεί με το μέγεθος και η γεωμετρία των εδαφικών παραμορφώσεων. Πέρα από τους σταθμούς της Σαντορίνης, ο σταθμός της νότιας Ίου θα συμβάλει και στην παρακολούθηση παραμορφώσεων που οφείλονται στην περιοχή της Ανύδρου, αλλά και σε μελλοντική δραστηριότητα του Κολούμπου.

Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του το ΙΜΠΗΣ, χάρη στο παραπάνω δίκτυο, το ΙΜΠΗΣ (σε συνεργασία με άλλους εθνικούς φορείς) κάνει συχνούς (στην παρούσα φάση καθημερινούς) υπολογισμούς της παραμόρφωσης της ευρύτερης περιοχής της Σαντορίνης σε σχεδόν πραγματικό χρόνο (δηλαδή καθώς αυτές συμβαίνουν). Με αυτό τον τρόπο παρέχει κρίσιμα στοιχεία στις Εθνικές Επιστημονικές Επιτροπές, ώστε να μπορούν να λάβουν αποφάσεις για την εξέλιξη της τρέχουσας σεισμο-μαγματικής έξαρσης στην περιοχή της Ανύδρου.

“Όπως κάνει εδώ και 30 χρόνια, το Ινστιτούτο Μελέτης και Παρακολούθησης του Ηφαιστείου της Σαντορίνης (ΙΜΠΗΣ) θα συνεχίσει να συντηρεί και να επεκτείνει το μόνο εγκατεστημένο δίκτυο πολλαπλών επιστημονικών οργάνων στη ευρύτερη περιοχή της Σαντορίνης με  αδιάλειπτη παρουσία, αλλά και να ανακοινώνει σε τακτά χρονικά διαστήματα τις επιστημονικές παρατηρήσεις και συμπεράσματά του”, καταλήγει το ΙΜΠΗΣ.