23 ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με τη νέα νομοθεσία για την πλαστική σακούλα

Εν όψει των νέων δεδομένων από τις 3 Ιανουαρίου, οπότε ανοίγουν τα καταστήματα τη νέα χρονιά, το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) ετοίμασε προς διευκόλυνση των καταναλωτών 23 ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με τη νέα νομοθεσία για την πλαστική σακούλα.

Χρέωση πλαστικής σακούλας
1. Γιατί οι πλαστικές σακούλες επιβαρύνουν το περιβάλλον;
– Γιατί διαλύονται σε μικρότερα κομμάτια εύκολα και καταλήγουν στη θάλασσα
– 1 στα 2 απορρίμματα στον βυθό της θάλασσας στην Ελλάδα είναι πλαστικές σακούλες (Πηγή: Life Debag)
– Έως το 2050 θα υπάρχουν πιο πολλά πλαστικά στη θάλασσα παρά ψάρια
– Για το τρέχον έτος 2017, στην Ελλάδα αντιστοιχεί η μεγαλύτερη χρήση πλαστικής σακούλας στην Ευρωπαϊκή Ένωση με περίπου 400 σακούλες κατά κεφαλήν ανά έτος (Πηγή: ΙΕΛΚΑ)

2. Γιατί χρεώνονται οι πλαστικές σακούλες;
– Για να περιοριστεί η χρήση τους, ο νόμος 4496/2017 επιβάλλει από την 1η Ιανουαρίου 2018 περιβαλλοντικό τέλος για τις λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς
– Αποτελεί μέρος της εναρμόνισης της Ελληνικής Νομοθεσίας με Ευρωπαϊκή Οδηγία.

3. Γιατί η ελάχιστη χρέωση είναι 4 λεπτά του ευρώ (0,04 €);
– Γιατί ο παραπάνω νόμος ορίζει περιβαλλοντικό τέλος 0,03 € συν ΦΠΑ 24%, δηλαδή σύνολο 0,0372 € ανά σακούλα. Λόγω της ελάχιστης υποδιαίρεσης του ευρώ (0,01 €) η συνολική χρέωση δε μπορεί να είναι μικρότερη από 0,04 € ανά σακούλα.

Αξιοποίηση περιβαλλοντικού τέλους
4. Πού πάνε τα χρήματα του περιβαλλοντικού τέλους;
– Τα ποσά αποδίδονται από τους εμπόρους μέσω του μηχανισμού είσπραξης της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων στον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ).

Παγκόσμια πρωτοβουλία
5. Τι γίνεται στον υπόλοιπο κόσμο;
– Οι περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν ήδη εναρμονιστεί με την Ευρωπαϊκή Οδηγία.
– Χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία έχουν απαγορεύσει τη χρήση πλαστικής σακούλας μεταφοράς.
– Χώρες όπως η Ολλανδία και η Ιρλανδία έχουν επιβάλει αντίστοιχο τέλος ύψους 0,25 € και 0,22 € αντίστοιχα.
– Πάνω από 35 χώρες ανά τον κόσμο έχουν απαγορεύσει πλήρως τη χρήση πλαστικής σακούλας μεταφοράς.

Οξοδιασπώμενες & βιοδιασπώμενες σακούλες
6. Γιατί δε χρησιμοποιούνται πλέον οξοδιασπώμενες σακούλες;
– Σύμφωνα με την προαναφερθείσα νομοθεσία, οι οξοδιασπώμενες σακούλες απαγορεύονται.
– Πρόσφατες μελέτες θεωρούν ότι οι οξοδιασπώμενες σακούλες είναι περισσότερο επιβαρυντικές για το περιβάλλον.

7. Γιατί δε βρίσκω βιοαποικοδομήσιμες σακούλες στα καταστήματα;
– Η τεχνολογία των βιοαποικοδομήσιμων πλαστικών (π.χ. πλαστικά από άμυλο) δεν έχει εξελιχθεί επαρκώς ώστε να είναι αποδοτική και οικονομική η χρήση τους, ειδικά σε περιοχές με θερμό κλίμα.

Δωρεάν σακούλες
8. Γιατί σε άλλα καταστήματα μου δίνουν πλαστική σακούλα δωρεάν;
– Η δωρεάν διάθεση πλαστικής σακούλας απαγορεύεται.

9. Γιατί στη λαϊκή μου δίνουν δωρεάν τη σακούλα;
– Σύμφωνα με τη νομοθεσία εξαιρούνται από την επιβολή τέλους οι έμποροι περιπτέρων και του υπαίθριου εμπορίου.

10. Γιατί στο τμήμα οπωροπωλείου υπάρχουν σακούλες;
– Επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση η χρήση πλαστικής σακούλας με συγκεκριμένες προδιαγραφές για χύμα προϊόντα για την διασφάλιση της δημόσιας υγείας, καθώς θεωρείται είδος συσκευασίας.

11. Γιατί τα καταστήματα διαθέτουν δωρεάν χάρτινες σακούλες;
– Η νομοθεσία αφορά μόνο τις πλαστικές σακούλες.

Επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες
12. Πώς θα μεταφέρω τα ψώνια μου στο σπίτι;
– Μπορείτε να προμηθευτείτε τις πλαστικές σακούλες πληρώνοντας το αντίστοιχο τέλος, αλλά προτείνεται να χρησιμοποιήσετε επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες.

13. Πωλούν όλα τα καταστήματα επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες;
– Ναι, η νομοθεσία υποχρεώνει τους εμπόρους να διαθέτουν επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες μεταφοράς σε εμφανές σημείο.

14. Θα χρειαστώ παραπάνω από μια επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες;
– Ναι, ένα νοικοκυριό εκτιμάται ότι θα χρειαστεί 3-4 επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες για να καλύψει τις ανάγκες των αγορών του.

15. Οι επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες είναι απόλυτα ασφαλείς για τα τρόφιμα;
– Ναι, εφόσον τηρούνται βασικοί κανόνες υγιεινής.

16. Μέχρι πόσες φορές μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες;
– Δεν υπάρχει περιορισμός. Με μιμα ορθολογική χρήση μια επαναχρησιμοποιούμενη τσάντα μπορεί να χρησιμοποιείται για χρόνια.

17. Μπορούμε να πλένουμε τις επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες;
– Ναι, εφόσον υπάρχει σχετική σήμανση στην τσάντα.

18. Μπορώ να χρησιμοποιήσω επαναχρησιμοποιούμενη τσάντα μιας εταιρείας στο κατάστημα μιας άλλης;
– Ναι, δεν υπάρχει περιορισμός.

19. Τι μπορώ να κάνω για να θυμάμαι να παίρνω μαζί μου την επαναχρησιμοποιύμενη τσάντα;
– Να τις αποθηκεύετε σε εμφανές σημείο σπίτι σας.
– Να τις αποθηκεύετε στο αυτοκίνητο.
– Να προμηθευτείτε μικρές τσάντες τσέπης.

Διαχείριση απορριμμάτων
20. Και πώς θα πετάω τα σκουπιδια μου;
– Ο πλέον κατάλληλος τρόπος για την απ οκομιδή απορριμμάτων είναι οι σακούλες απορριμμάτων, τις οποίες βρίσκουμε στα ράφια των καταστημάτων.

21. Οι πλαστικές σακούλες απορριμμάτων γιατί δεν έχουν περιβαλλοντικό τέλος; Δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον;
– Η επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τις πλαστικές σακούλες απορριμμάτων είναι μικρότερη, καθώς έχουν διαφορετικό σχήμα και βάρος και κατά κανόνα καταλήγουν στο σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων.

22. Μπορώ να ανακυκλώσω τις πλαστικές σακούλες που έχω;
– Ναι, σύντομα θα υπάρχουν οι διαθέσιμες υποδομές από τους δήμους και πολλά καταστήματα λιανικής.

Περαιτέρω ενημέρωση
23. Πού μπορώ να βρω περισσότερα στοιχεία για τη μείωση της χρήσης πλαστικής σακούλας;
– Στην ιστοσελίδα www.alisidagiatoperivallon.gr

Υπενθυμίζεται ότι σήμερα στην Ελλάδα σύμφωνα με  έρευνα του ΙΕΛΚΑ αντιστοιχούν περίπου 400 σακούλες ανά κάτοικο ανά έτος το 2017. Σημειώνεται ότι ακόμα και η πιο συντηρητική η εκτίμηση σακούλες φέρνει την Ελλάδα στην 1η θέση σε κατανάλωση, μακριά τόσο από τον Ευρωπαϊκό Μέσο Όρο των 175 τεμαχίων, όσο και από τους στόχους που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Συγκεκριμένα η Ευρωπαϊκή Οδηγία αναφέρει ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν μέτρα «που εξασφαλίζουν ότι το ετήσιο επίπεδο κατανάλωσης δεν θα υπερβαίνει τις 90 λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς κατά κεφαλήν το αργότερο στις 31 Δεκεμβρίου 2019 και τις 40 λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς κατά κεφαλήν το αργότερο στις 31 Δεκεμβρίου 2025». Προκειμένου να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι, θα πρέπει η κατανάλωση στην Ελλάδα να μειωθεί κατά 80% ως το 2019 και 90% ως το 2025.