Παράνομες Χωματερές: Ποιος Πληρώνει;

Του Λουκά Μπελλώνια

Τις τελευταίες ημέρες ολοένα και αυξάνονται τα δημοσιεύματα για τα επικείμενα πρόστιμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την χώρα μας για το χρόνιο ζήτημα των παρανόμως λειτουργούντων χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων, κοινώς των χωματερών.

Πρέπει να γίνει καταρχάς κατανοητό πως εκτός από την νομική υποχρέωση του κράτους να αποκαταστήσει τους χώρους που με δικές του ενέργειες έχουν ρυπανθεί, είναι και ηθική υποχρέωση προς τους πολίτες του. Σύμφωνα με τον νόμο 4042/2014 όταν ένας Δήμος χρησιμοποιεί χώρους ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων (ΧΑΔΑ), επιβάλλεται εις βάρος του χρηματικό πρόστιμο. Επιπλέον με την Κ.Υ.Α. οικ.34611 (ΦΕΚ 2113/Β/01-08-2014) καθορίζεται ο τρόπος καταλογισμού των προστίμων αυτών αλλά και προστίμων που προκύπτουν από αποφάσεις ευρωπαϊκών δικαστηρίων απευθείας στους υπόλογους Ο.Τ.Α.

Η παραπάνω ΚΥΑ με απλά λόγια λέει το εξής: Όσο μεγαλύτερη είναι η πρόοδος που έχει κάνει ένας Δήμος σε επίμαχο θέμα, τόσο μικρότερο θα είναι και το ημερήσιο πρόστιμο που θα του καταλογίζεται. Η πρόοδος όμως πρέπει να είναι αποδεδειγμένη όμως, που να επιβεβαιώνεται για παράδειγμα με την ένταξη σε πρόγραμμα χρηματοδότησης για την αποκατάσταση ή με την έκδοση άδειας αποκατάστασης ενός χώρου διάθεσης απορριμμάτων, ή με την διαδικασία της αποκατάστασης να βρίσκεται σε εξέλιξη. Με βάση την πρόοδο που έχει γίνει, καθορίζεται ο «βαθμός συμμόρφωσης» κάθε υπόλογου από μηδενικός έως πλήρης. Σε περίπτωση πλήρους συμμόρφωσης δεν επιβάλλεται πρόστιμο. Επίσης στον καθορισμό του ποσού των προστίμων λαμβάνεται και υπόψη ο πληθυσμός τους με βάση την τελευταία ισχύουσα απογραφή, με την έννοια του ότι καθώς το πρόστιμο επιβάλλεται ανά χώρο διάθεσης που είναι εν λειτουργία, δεν μπορεί να είναι το πρόστιμο ίδιο για ένα Δήμο 80.000 κατοίκων με ένα Δήμο 800 κατοίκων.

Με τον όρο «αποκατάσταση» ενός χώρου διάθεσης απορριμμάτων εννοούνται όλες οι ενέργειες που πρέπει να γίνουν ώστε να αρθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις που έχουν προκληθεί από την μακροχρόνια διάθεση απορριμμάτων και η σταδιακή επανένταξη του χώρου στην ευρύτερη περιοχή στην οποία ανήκει. Για να πραγματοποιηθεί η αποκατάσταση ενός χώρου διάθεσης απορριμμάτων απαιτείται η εκπόνηση μελέτης, η οποία λαμβάνει υπόψη τις αποθέσεις και το είδος των απορριμμάτων καθώς και τον χρόνο λειτουργίας του χώρου. Με βάση την μελέτη αυτή, εκτιμώνται οι επιπτώσεις που έχουν επέλθει στο χώρο και προτείνονται τα καταλληλότερα μέτρα.

Τα μέτρα αυτά κατά κύριο λόγο στοχεύουν στα ακόλουθα:
· Αισθητική αναβάθμση του τοπίου και εναρμόνιση του με την γύρω περιοχή
· Συλλογή του εγκλωβισμένου βιοαερίου που υπάρχει
· Έλεγχος στραγγισμάτων και προστασία υπογείων υδάτων της περιοχής

Ο χώρος αφού αποκατασταθεί μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως χώρος πρασίνου και αναψυχής, με βάση τις επιτρεπόμενες χρήσεις γης της περιοχής, λαμβάνοντας όμως υπόψη την σταθερότητα του εδάφους, η οποία καθορίζεται από πολλούς παράγοντες, μερικούς από τους οποίους είναι το είδος των απορριμμάτων που έχουν εναποτεθεί, ο βαθμός συμπίεσης τους, ο χρόνος εναπόθεσης τους και η σύσταση τους κ.α.

Η δημόσια διοίκηση στο θέμα “διαχείριση απορριμμάτων” δυστυχώς δεν επέδειξε ταχέα αντανακλαστικά κατά την τελευταία δεκαετία. Είτε αυτό λέγεται αδυναμία των μηχανισμών υλοποίησης σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο, είτε αυτό λέγεται ανυπαρξία θεσμικού πλαισίου (όπως στην περίπτωση της Σαντορίνης έως το 2012) είτε απλά λόγω αδιαφορίας ή πολιτικού κόστους.

Το γεγονός αυτό καθιστά επιτακτική την ανάγκη για κοινωνική συναίνεση και επιτάχυνση όλων των διαδικασιών. Η κάθε τοπική κοινωνία οφείλει και πρέπει να είναι αρωγός μιας τέτοιας προσπάθειας καθώς η ποιότητα ζωής εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα έργα υποδομών περιβάλλοντος σε ένα τόπο.

Ο κ. Λουκάς Ν. Μπελλώνιας είναι Διπλωματούχος Μηχανολόγος Μηχανικός MSc

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
[adrotate banner=”24″]