Ανησυχητική η μείωση των πληθυσμών υδρόβιων πουλιών στη Μεσόγειο

Μείωση παρουσιάζουν οι πληθυσμοί υδρόβιων πουλιών στη Μεσόγειο, σύμφωνα με στοιχεία δεκαετίας των Μεσοχειμωνιάτικων Καταμετρήσεων Υδρόβιων Πουλιών (ΜΕΚΥΠ), που στη χώρα μας συντονίζει η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία. Τα στοιχεία κρίνονται ανησυχητικά, καθώς τα υδρόβια πουλιά αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των υγροτοπικών οικοσυστημάτων. Ενώ, η παρουσία, οι αριθμοί και οι τάσεις τους μας λένε πολλά για την υγεία και την ποιότητα ενός υγροτόπου αλλά και γενικότερα για την κατάσταση διατήρησης ενός πολύπλοκου δικτύου υγροτοπικών οικοσυστημάτων, όπως υπογραμμίζει η Οργάνωση.

Πρόσφατα, 10 μεσογειακές χώρες που συμμετέχουν στο Mediterranean Watebirds Network (MWN) παρουσίασαν τα βασικά χαρακτηριστικά και αποτελέσματα του κάθε εθνικού προγράμματος IWC κατά τη δεκαετία 2009-2018. Συγκεκριμένα, παρουσιάστηκαν δεδομένα για 324 πληθυσμούς υδρόβιων πουλιών που συλλέχθηκαν από 8.220 καταμετρητές σε 3.150 υγροτόπους. Η πληθυσμιακή τάση για κάθε είδος υπολογίστηκε από την Wetlands International και βρέθηκε μειούμενη σε 121 πληθυσμούς, αύξουσα σε 85 πληθυσμούς, ενώ σε 77 ήταν σταθερή.

Όπως ανακοίνωσε η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, σχετικά με τις τάσεις πληθυσμών στην Ελλάδα, μεταξύ των ετών 2009-2013 και 2014-2018 παρατηρείται μείωση 4% στους αριθμούς των υδρόβιων ειδών και ιδιαίτερα σε ομάδες όπως οι ερωδιοί, οι πάπιες, οι φαλαρίδες και τα παρυδάτια.

Ομάδες ειδών που παρουσιάζουν αύξηση αποτελούν οι χουλιαρομύτες, οι κύκνοι, οι πελεκάνοι, τα φοινικόπτερα αλλά και οι γλάροι και τα γλαρόνια. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο η Ελλάδα φιλοξενεί τους πιο σημαντικούς πληθυσμούς διαχειμαζόντων πελεκάνων, καθώς και μεγάλους αριθμούς από είδη κορμοράνων, ενώ η πλειονότητα των μετρήσεων (>40%) στους ελληνικούς υγροτόπους αφορά είδη παπιών, κυρίως το κιρκίρι, την πρασινοκέφαλη πάπια και το σφυριχτάρι.

Σημειώνεται ότι πάνω από τους μισούς πληθυσμούς των παπιών που απαντούν στην ελληνική επικράτεια διαχειμάζουν μόνο σε δύο υγροτόπους, τον Αμβρακικό Κόλπο και το Δέλτα του Έβρου. Ο Αμβρακικός Κόλπος, μάλιστα, φιλοξενεί από μόνος του το 16% των συνολικών πληθυσμών των υδρόβιων ειδών πουλιών που καταγράφονται στην Ελλάδα, ενώ 10 συνολικά υγρότοποι περιλαμβάνουν τα 2/3 των ετήσιων καταμετρήσεων.

Οι υγρότοποι του Μεσολογγίου παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη ποικιλία με 89 είδη, ενώ ακολουθούν ο Αμβρακικός Κόλπος, το Δέλτα του Αξιού, Λουδία και Αλιάκμονα, η Λίμνη Κερκίνη και το Δέλτα του Έβρου.

Επιπλέον, σύμφωνα με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, η ανάλυση των δεδομένων των ΜΕΚΥΠ της περιόδου 2014-2018 ανέδειξε ότι τουλάχιστον 17 υγρότοποι στην Ελλάδα πληρούν το Κριτήριο 5 ή και 6 της Σύμβασης Ραμσάρ. Μεταξύ των 10 υγρότοπων που είχαν αναγνωριστεί ως Υγρότοποι Διεθνούς Σημασίας αρχικά το 1971, οι έξι φιλοξενούν και σήμερα κατά μέσον όρο πάνω από 20.000 υδρόβια πουλιά, επομένως πληρούν το Κριτήριο 5.

Ακόμη δύο υγρότοποι, ο Καλαμάς και το Δέλτα του Σπερχειού, επίσης πληρούν το ίδιο Κριτήριο και άρα μπορούν να θεσπιστούν ως Υγρότοποι Ραμσάρ. Επιπλέον, 16 υγρότοποι υποστηρίζουν τακτικά παγκοσμίως σημαντικούς πληθυσμούς 19 υδρόβιων ειδών, δηλαδή πληρούν το Κριτήριο 6 και άρα έχουν τη δυνατότητα να θεσπιστούν και αυτοί ως Υγρότοποι Ραμσάρ.

Το δίκτυο των ΜΕΚΥΠ καλύπτει 224 υγροτόπους (330.000 εκτάρια), ενώ σε ετήσια βάση καταμετρώνται πάνω από 500.000 άτομα υδρόβιων ειδών που ανήκουν σε περισσότερα από 93 είδη.