Θέματα υγείας: Χοληστερόλη και παιδιά

Από τον Δρ. Βασίλη Νομικό*

Όλοι γνωρίζουμε πως ένα από τα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζει σημαντικό μέρος του πληθυσμού είναι η αυξημένη χοληστερόλη και τα προβλήματα αθηρωμάτωσης των αγγείων που σχετίζονται με αυτήν. Τι συμβαίνει όμως με την χοληστερόλη στην παιδική ηλικία; Έχει νόημα η μέτρηση; Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές και κυρίως, χρειάζεται κάποια θεραπεία;

Καταρχάς είναι σωστό κάποια στιγμή στην παιδική ηλικία σε ηλικία συνήθως άνω των 9 ετών και με την ευκαιρία κάποιου αιματολογικού ελέγχου, ειδικά σε παιδιά με οικογενειακό ιστορικό οικογενούς υπερχοληστερολαιμίας (όχι της απλής) και περιστατικά αιφνιδίων θανάτων στην οικογένεια, κάτω των 50 ετών, να μετρηθεί και η χοληστερόλη, ώστε να εντοπιστούν περιπτώσεις οικογενούς υπερχοληστερολαιμίας.

Η οικογενής υπερχοληστερολαιμίας εντοπίζεται σε ένα κάθε 500 παιδιά και είναι μια αρκετά σοβαρή γενετική διαταραχή, θέτοντας σε κίνδυνο πρώιμης αθηρωμάτωσης στην ενήλικο ζωή. Τα παιδιά αυτά χρήζουν ειδικής αντιμετώπισης και παρακολούθησης από ειδικούς ώστε να μειωθούν οι επιπτώσεις της νόσου. Τι γίνεται όμως όταν οι τιμές είναι λίγο αυξημένες; Η συνήθης πρακτική είναι να υποβάλλουμε τα παιδιά σε αυστηρούς διαιτητικούς περιορισμούς και έχουμε δει σε κάποιες περιπτώσεις να τους χορηγούνται με αρκετή ευκολία φάρμακα, οι γνωστές μας στατίνες.

Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή… Ποιες είναι οι αποδεκτές φυσιολογικές τιμές στα παιδιά δεν έχει πλήρως διευκρινιστεί. Οι συνεχείς μεταβολές στην ανάπτυξη των παιδιών τις επηρεάζουν συχνά και έτσι η “ταμπέλα” της υπερχοληστερολαιμίας δεν πρέπει να μπαίνει εύκολα. Μην ξεχνάμε την απόλυτη χρησιμότητα της χοληστερόλης ως βασικής δομικής ουσίας για την ανάπτυξη των παιδιών, τη σύνθεση των απαραίτητων ορμονών και την ανάπτυξη εγκεφάλου και όλου του νευρικού συστήματος. Άρα η μόνη πραγματικά σοβαρή περίπτωση είναι η οικογενής μορφή με τιμές άνω του 300-320 mg/dl και μάλιστα αυτός ο τύπος που σε ομόζυγη μορφή της (ένα παιδί στο εκατομμύριο!) συναντάμε τιμές άνω και των 800mg/dl!

Η Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρία στις κατευθυντήριες οδηγίες συνιστά την πιθανή λήψη στατινών για παιδιά άνω των 18 ετών, κυρίως αγόρια, με κακό οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η βασική σύσταση για τα παιδιά είναι η αποφυγή της παχυσαρκίας καθώς και η καθημερινή άσκηση, μέτρα συνήθως αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση του “προβλήματος”. Μόνο εάν παρά τα μέτρα αυτά, η “κακή” χοληστερόλη, η LDL δηλαδή, παραμένει πάνω από 190 mg/dl και το παιδί έχει κλείσει τα 10 έτη για τα αγόρια, ή έχει εμφανιστεί η έμμηνος ρύση στα κορίτσια, συζητάμε για την χορήγηση αγωγής. Εάν βέβαια υπάρχει και σακχαρώδης διαβήτης, τότε ίσως χρειαστεί η χορήγηση στατινών σε τέτοιες τιμές, από τα 8 έτη.

Προσοχή λοιπόν στον χειρισμό των παιδιών με αυξημένες τιμές χοληστερόλης. Πλην σπανιότατων εξαιρέσεων, η απάντηση βρίσκεται στη σωστή μεσογειακού τύπου διατροφή και στην άσκηση. Μην τα οδηγούμε στις περίφημες δίαιτες στέρησης ζωικών λιπαρών ή αυγών (που είναι απολύτως χρήσιμα), διότι θα στραφούν σε υπερκατανάλωση υδατανθράκων με συνέπεια την παχυσαρκία που γνωρίζουμε σήμερα πως είναι πολύ πιο επιβλαβής για την υγεία. Η χρήση light προϊόντων, η χρήση μαργαρινών με φυτοστερόλες ίσως αποδειχτεί πολύ ζημιογόνος για την μελλοντική υγεία των παιδιών μας. Προσοχή λοιπόν και καλή ενημέρωση από πολύ ειδικούς, αποφεύγοντας τη χρήση φαρμάκων για την αντιμετώπιση της παιδικής “υπερχοληστερολαιμίας”.

* Ο κ. Βασίλης Νομικός είναι καρδιολόγος στον Καρτεράδο Σαντορίνης