Δημιουργική επανάχρηση δεξαμενής νερού στη Σαντορίνη

Σε μια εποχή όπου η μεταβολή του κτισμένου και του ευρύτερου περιβάλλοντος στη Σαντορίνη είναι ραγδαία, ο στρατηγικός σχεδιασμός που περιλαμβάνει νέους ανοικτούς δημόσιους χώρους καθώς και υποδομές αποτελεί αναγκαίο στοιχείο για τη διατήρηση της κοινωνικής ζωής της κοινότητας και για τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου.

Στο πλαίσιο αυτό, η προκαταρκτική αρχιτεκτονική μελέτη, της Ευαγγελίας Αργυρού και του Νέστορα Σκαντζούρη, για την ανάπλαση του χώρου της δεξαμενής ύδρευσης στο Μεγαλοχώρι της Σαντορίνης, που καταλαμβάνει έκταση περίπου 5.818 τετραγωνικών μέτρων, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Το έργο, με τίτλο Cisterna Theatre Park, έχει δισυπόστατο ρόλο, όπως περιγράφεται στο παρακάτω επεξηγηματικό σημείωμα των μελετητών:

“Αφενός τη δημιουργία νέων υπόγειων δεξαμενών αποθήκευσης αφαλατωμένου νερού χωρητικότητας περίπου 5,000 m³  με σκοπό την κάλυψη των ολοένα και αυξανόμενων αναγκών ύδρευσης και αφετέρου την αξιοποίηση και τον ανασχεδιασμό των υφιστάμενων δομών προκειμένου να μπορούν να φιλοξενήσουν πολιτιστικές δράσεις, καθώς και την διαμόρφωση ενός ανοικτού θεάτρου.

Τα βασικά στοιχεία του οικοπέδου είναι το πλάτωμα που χρησιμοποιήθηκε ως επιφάνεια συλλογής ομβρίων και το κεντρικό κτίριο της εστίας/μετόχι που καταλαμβάνει επιφάνεια 670 μ². Πιο συγκεκριμένα, η εστία-με την εντυπωσιακή οροφή με τα σταυροθόλια- η οποία λειτούργησε στα τέλη του 19ου αιώνα ως χώρος φιλοξενίας μοναχών, εν συνεχεία κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ως στρατιωτική βάση, ως κλωστοϋφαντουργική μονάδα στα μέσα του 20^ου αιώνα και τα τελευταία χρόνια ως δεξαμενή νερού μετατρέπεται σε μια αίθουσα πολλαπλών χρήσεων πολιτιστικού χαρακτήρα. Σε επαφή με την αίθουσα δημιουργείται ένας νέος ημιυπόσκαφος όγκος προκειμένου να στεγάσει τις απαιτούμενες υποστηρικτικές λειτουργίες.

Το δώμα των δύο κτιρίων αναλαμβάνει τον ρόλο του “υποδοχέα” εφήμερων δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων. Υπαίθριος κινηματογράφος, μικρή αγορά, εικαστικές εκθέσεις, φεστιβάλ είναι μερικά παραδείγματα δρωμένων που μπορούν να φιλοξενηθούν στον εν λόγω χώρο.

Στοιχείο που δεσπόζει στην υπό σχεδιασμό περιοχή είναι το υπαίθριο θέατρο 600 θέσεων που εκτείνεται σχεδόν στο σύνολο του βόρειου τμήματος του οικοπέδου. Με χαμηλότερη στάθμη αυτή της σκηνής και ψηλότερη αυτή της τελευταίας σειράς κερκίδων, η διάταξή του παίρνει τη μορφή τόξων που εξαπλώνονται όσο απομακρυνόμαστε από το κέντρο/πυρήνα της σκηνής. Η σκηνή τοποθετείται συνεπίπεδα του κτιρίου της εστίας στην προέκταση του άξονά του. Η πρόσβαση στο θέατρο γίνεται είτε διαμέσου της αίθουσας, είτε από τον υπαίθριο δημόσιο χώρο.Παράλληλα, η υψομετρική διαφορά και η κυκλοτερής επικλινής ανάπτυξη του χώρου, συμβάλλει στην ενίσχυση της ακουστικής, στην προστασία από τους ισχυρούς ανέμους βόρειων διευθύνσεων, αλλά και στην προστασία από τον έντονο ηλιασμό, ειδικότερα κατά τις απογευματινές ώρες.

Το θέατρο πληροί όλες τις σχεδιαστικές αρχές, τις προϋποθέσεις και τις τεχνικές απαιτήσεις για την φιλοξενία σύγχρονων καλλιτεχνικών παραστάσεων και θεαμάτων. Σημειώνεται ότι σε περίπτωση που κρίνεται αναγκαία η επέκταση των θέσεων και της  χωρητικότητας του θεάτρου, τοποθετούνται ελαφρά στοιχεία με καθίσματα, ενώ αντίστοιχα για δρώμενα που απευθύνονται σε μικρότερο αριθμό θεατών, το θέατρο δύναται να λειτουργήσει τμηματικά, με απομόνωση του πίσω τμήματός του. Τέλος, η δομή του θεάτρου αποτελεί την οροφή, κάτω από την οποία τοποθετούνται σε δύο διευθύνσεις οι δεξαμενές νερού.

Ο ανοικτός χώρος εκτός θεάτρου λειτουργεί ως ένα “αστικό πάρκο” και προσφέρεται για περίπατο και αναψυχή. Ανά περιοχές συναντάμε μεσογειακή φύτευση, η οποία συμβάλλει στην βελτίωση του μικροκλίμακος και των συνθηκών θερμικής άνεσης. Η όλη επιφάνεια της υπό διαμόρφωση έκτασης και του θεάτρου συνεχίζει να αποτελεί επιφάνεια συλλογής και απορροής των βρόχινων νερών προς την υφιστάμενη μικρή υπόγεια δεξαμενή έμπροσθεν του κτιρίου με σκοπό την άρδευση, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο την βιωσιμότητα του έργου και προωθώντας την περιβαλλοντική συνείδηση μέσα από τη διαδικασία του σχεδιασμού. Ειδικότερα, στον χώρο του θεάτρου τοποθετείται αγωγός απορροής των υδάτων στην περιφέρεια της σκηνής, στοιχείο που αποτελούσε ένα από τα βασικά μέρη των αρχαίων θεάτρων και ονομαζόταν εύριπος. Σημεία στάσης καθώς και δυο κλιμακωτά παρατηρητήρια προσφέρουν μια δραματική πανοραμική θέα του νησιού.”