Εγκαίνια Αρχαιολογικού Μουσείου Θήρας – Συνέντευξη Τύπου

Ένα από τα ελάχιστα σχεδόν ακέραια αρχαϊκά αγάλματα, η κολοσσική Κόρη της Θήρας, βρίσκει πλέον τη μόνιμη στέγη της στο ανακαινισμένο Αρχαιολογικό Μουσείο της Θήρας, που εγκαινιάστηκε σήμερα, Παρασκευή 20 Ιουνίου. Η Κόρη, μέρος της έκθεσης του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης “Κυκλαδίτισσες: Άγνωστες ιστορίες γυναικών των Κυκλάδων” με την οποία εγκαινιάζεται το μουσείο, υποδέχεται τους επισκέπτες πάνω σε μια νέα πρωτοποριακή μεταλλική βάση, ένα τεχνικό επίτευγμα σχεδιασμένο από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.

“Σήμερα, το υπουργείο Πολιτισμού αποδίδει το 27ο μουσείο, το οποίο είτε είναι εντελώς καινούριο, είτε πλήρως ανακαινισμένο, από τον Ιούλιο του 2019 έως σήμερα”, εξήγησε σε σχετική συνέντευξη Τύπου στη Σαντορίνη, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. “Η εκ βάθρων ανακαίνιση αυτού του μουσείου, υπάγεται σε ένα σχέδιο στρατηγικό του Υπουργείου Πολιτισμού, που αφορά την προστασία και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς των Κυκλάδων και που στην πραγματικότητα είναι ένα τεράστιο αναπτυξιακό κεφάλαιο, έχει τεράστια αξία και δυναμική και για τη συνολική εθνική πρόοδο και ευημερία”, παρατήρησε η υπουργός. “Το υπουργείο ξέρει πάρα πολύ καλά ότι ο τουρισμός που αποτελεί ένα τεράστιο κεφάλαιο στο ΑΕΠ μας, έχει ξεπεράσει τις παραδοσιακές αξίες του ήλιου και της θάλασσας και αναζητά να γνωρίσει την πολιτιστική φυσιογνωμία, την υλική και την άυλη κληρονομιά της Ελλάδας και κάθε επιμέρους τόπου” πρόσθεσε.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Θήρας, στα Φηρά, χτίστηκε το 1960 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Κωνσταντίνου Δεκαβάλα, για να αντικαταστήσει παλαιότερο μουσείο που είχε καταστραφεί από τους σεισμούς του 1956. Η αποκατάσταση του μουσείου, σύμφωνα με στοιχεία που παρέθεσε η κα Μενδώνη, κόστισε περίπου 750.000 ευρώ συνολικά, από τα οποία οι 550.000 προήλθαν από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και τα υπόλοιπα από τον Δήμο Θήρας.

Διαφήμιση

Όπως είπε χαρακτηριστικά ο διευθυντής της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Δημήτρης Αθανασούλης, “το Αρχαιολογικό Μουσείο Θήρας ανακαινίστηκε, εκσυγχρονίστηκε και μέσα από αυτές τις εργασίες αναδείχθηκε ο αρχιτεκτονικός του χαρακτήρας. Είναι ένα κτήριο που βρίσκεται σε διαρκή διάλογο με το περιβάλλον και την Καλντέρα, και φροντίσαμε μέσα από τις εργασίες ανάδειξης να προβάλλουμε όλες του τις αρετές”.

Ο δήμαρχος Θήρας, Νίκος Ζώρζος, έκανε λόγο για “μια εξαιρετική ημέρα για την Σαντορίνη, με την εκ νέου απόδοση του μουσείου στο κοινό. Ο Δήμος Θήρας, προσανατολιζόμενος σε δύο κυρίως στόχους, την προστασία του τοπίου και του περιβάλλοντος και την ανάδειξη του πολιτιστικού πλούτου του νησιού, έχει εδώ και χρόνια αποφασίσει να στηρίξει οποιαδήποτε δράση αφορά τον χώρο του Πολιτισμού”. Διατύπωσε επίσης, αίτημα κατασκευής και νέου μουσείου κοντά στον αρχαιολογικό χώρο του Ακρωτηρίου – αίτημα που ωστόσο η υπουργός Πολιτισμού απέρριψε, καθώς πρόκειται για αρχαιολογικό χώρο που έχει ανασκαφεί στο ελάχιστο, δίνοντας ως προτεραιότητα τη συντήρηση των αρχαιολογικών χώρων και άλλων μνημείων του νησιού και ιδιαίτερα αυτού της Αρχαίας Θήρας.

Διαφήμιση

Οι Κυκλαδίτισσες και η Κόρη της Θήρας
Το ανακαινισμένο μουσείο εγκαινιάζει η πανκυκλαδική εμβληματική έκθεση “Κυκλαδίτισσες: Άγνωστες ιστορίες γυναικών των Κυκλάδων” την οποία διοργάνωσαν το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και το υπουργείο Πολιτισμού δια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, πρώτα στην Αθήνα. Η έκθεση στη Σαντορίνη θα διαρκέσει μέχρι τις 31 Οκτωβρίου 2025, ενώ στη συνέχεια θα δώσει τη θέση της στην έκθεση της μόνιμης συλλογής του μουσείου.

Η έκθεση παρουσιάζει σε δώδεκα ενότητες, την ιστορία μέσα από τα μάτια των γυναικών των Κυκλάδων, από την αρχαιότητα μέχρι τον 19ο αιώνα. Φιλοξενούνται 180 έργα (ειδώλια και μεγάλου μεγέθους γλυπτά, αγγεία, κοσμήματα, νομίσματα, επιτύμβιες στήλες και επιγραφές με νομικά κείμενα, τοιχογραφίες, ψηφιδωτά, χαρακτικά, χειρόγραφα και εικόνες) από όλα σχεδόν τα μουσεία και τις αρχαιολογικές συλλογές των Κυκλάδων.

Ο επιστημονικός διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Radboud της Ολλανδίας, Πάνος Ιωσήφ, ο οποίος μαζί με τον επίκουρο καθηγητή του ΑΠΘ, Ιωάννη Φάππα, συνεπιμελείται την έκθεση, εξήγησε ότι η έκθεση για τις Κυκλαδίτισσες στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θήρας “είναι μια νέα έκθεση. Έχουν αλλάξει αρκετά πράγματα, όχι μόνο οι συσχετισμοί. Υπάρχει μια διαφορετική διαχείριση του φωτός, καθώς το φως των Κυκλάδων διαφοροποιεί εντελώς την έκθεση, πέρα από την διαρρύθμιση του ίδιου του μουσείου που είναι ένα εξαιρετικό κτήριο, αλλά όχι ένα εύκολο κτήριο για να στήσεις μια έκθεση. Η αφηγηματική γραμμή παραμένει με κάποιες ελαφριές διαφοροποιήσεις η ίδια, αλλά αυτό που είναι το πιο σημαντικό, είναι ότι στο επίκεντρό της παραμένει η γυναίκα, η Κυκλαδίτισσα”. Ο ίδιος πρόσθεσε ότι η έκθεση σχεδιάστηκε εξαρχής και για τα δύο μουσεία, της Αθήνας και της Σαντορίνης, και αυτή η πρόβλεψη την καθιστά μοναδική.

Στο επίκεντρο της έκθεσης βρίσκεται η εμβληματική Κόρη της Θήρας, που αποκαλύφθηκε το 2000 κατά τη διάρκεια σωστικής ανασκαφής στο νεκροταφείο της αρχαίας πόλης της Θήρας και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 2022 σε περιοδική έκθεση στο υπό ανακαίνιση τότε Αρχαιολογικό Μουσείο Θήρας και τους τελευταίους πέντε μήνες στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στην Αθήνα, στο πλαίσιο της έκθεσης “Κυκλαδίτισσες”.

Η Κόρη τοποθετήθηκε πλέον σε μια ειδικά σχεδιασμένη αντισεισμική μεταλλική βάση που σχεδιάστηκε από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και επικεφαλής τον ομότιμο καθηγητή Βλάση Κουμούση, και κατασκευάστηκε στα εργαστήρια του Μουσείου της Ακρόπολης. Μέσα σε ένα φαινομενικά απλό κουτί, κρύβεται ένας μεγάλος, σύνθετος μηχανισμός, αποτελούμενος από μεταλλικά και τσιμεντένια στοιχεία, τα οποία κατεβάζουν το κέντρο βάρους του αγάλματος. Σημαντικό είναι επίσης το γεγονός, ότι η βάση είναι ελαφριά και αρθρωτή, προκειμένου να μπορεί το άγαλμα να μετακινηθεί.

Με τη βάση αυτή, η Κόρη βρίσκει πλέον τη μόνιμη θέση της στο ανακαινισμένο μουσείο. Ο διευθυντής της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων παρατήρησε ότι προετοιμάζεται η μόνιμη έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Θήρας, όπου το κεντρικό έκθεμα θα είναι και πάλι η Κόρη “και ο στόχος μας είναι το μουσείο να μην κλείσει παρά μόνο για ένα μικρό διάστημα, έως ότου αλλάξουν οι προθήκες και μπουν τα νέα εκθέματα”.

Επίσης, στην έκθεση “Κυκλαδίτισσες” παρουσιάζεται η σπουδαία τοιχογραφία από το Ακρωτήρι της Σαντορίνης με τις “Γυναίκες στο Άδυτο”, ενώ ενδιαφέρον στοιχείο αποτελεί το ταφικό μνημείο της Παρθενίκας, που έχει τοποθετηθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε η εγκατάσταση και τα κτερίσματά της να είναι σε άμεση οπτική επαφή με το πρωτότυπο μνημείο στο αίθριο του μουσείου. Στην έκθεση της Σαντορίνης προστέθηκε επίσης ένα άγαλμα της Αφροδίτης Σανδαλίζουσας από το Αρχαιολογικό Μουσείο Θήρας.

Διαφήμιση

Η έκθεση αποτελεί την πρώτη κοινή δράση του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, σε εφαρμογή μνημονίου συνεργασίας που υπογράφηκε τον Μάιο του 2024. “Πρόκειται για μια συνεργασία που ανοίγει νέους δρόμους στην έρευνα, μελέτη και προβολή του κυκλαδικού πολιτισμού, στην Ελλάδα και το εξωτερικό”, όπως παρατήρησε η πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης Σάντρα Μαρινοπούλου.

Στο πλαίσιο του μνημονίου αυτού, θα υλοποιηθεί μια ψηφιακή βάση δεδομένων ανοιχτής πρόσβασης για τον πρωτοκυκλαδικό πολιτισμό, ένα Corpus, το οποίο η υπουργός Πολιτισμού χαρακτήρισε “εθνικό έργο, γιατί θα είμαστε σε θέση να ξέρουμε και να προσθέτουμε την παραμικρή πληροφορία για το πού βρίσκεται ένα οποιοδήποτε από τα μοναδικά κυκλαδικά ειδώλια, αγγεία και όλα τα άλλα έργα που συνθέτουν τον Πρωτοκυκλαδικό Πολιτισμό”.

“Θα είναι μια δυναμική βάση που θα επιτρέπει σε όλους, συλλέκτες, επιμελητές ή ιδιώτες που έχουν κάποιο κυκλαδικό έργο στη διάθεσή τους, να το συμπληρώσουν. Είναι ένα έργο πάρα πολύ δύσκολο, ακόμα βρισκόμαστε στο στάδιο του προσδιορισμού όλων των πεδίων που θα χρειαστεί να συμπληρώσουμε στο μέλλον. Πρέπει να είμαστε ένα βήμα μπροστά σε σχέση με την έρευνα”, εξήγησε ο κος Ιωσήφ και συμπλήρωσε ότι τον Φεβρουάριο του 2026 προγραμματίζεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης συνάντηση επιμελητών από όλο τον κόσμο για την καλύτερη καταγραφή των κυκλαδικών έργων.

Επιπλέον, σχεδιάζεται ένα Κέντρο Μελέτης του Κυκλαδικού Πολιτισμού που θα στεγαστεί στο υπό δημιουργία Μουσείο Κυκλαδικού Πολιτισμού στη Νάξο.

Η έκθεση “Κυκλαδίτισσες” θα διαρκέσει ως τις 31 Οκτωβρίου και στο πλαίσιο λειτουργίας της θα διοργανώνονται και εκπαιδευτικά προγράμματα για τα σχολεία της Σαντορίνης. Την έκθεση συμπληρώνει δίγλωσσο audio guide και κατάλογος με πλήρη δημοσίευση όλων των έργων της.

Με πληροφορίες από το ΑΠΕ-ΜΠΕ