Με αφορμή σειρά από δημοσιεύματα τα οποία εμφανίστηκαν στα ΜΜΕ της Σαντορίνης για το ΙΜΠΗΣ, τον ρόλο του και τη χρηματοδότησή του, αλλά και τις σχέσεις με τον Δήμο Θήρας, και επειδή είναι σαφές ότι μεγάλο τμήμα της κοινωνίας της Σαντορίνης ίσως να μην έχει σαφή εικόνα για τον ιστορικό αλλά και το σημερινό ρόλο του, θα ήθελα να απαντήσω σε ορισμένες ερωτήσεις που ίσως έχουν προκύψει στο μυαλό του κάθε Σαντορινιού. Λυπάμαι που η επιστολή είναι μεγάλη, αλλά είναι απαραίτητη για να απαντηθεί κάθε πτυχή και κάθε απορία σε σχέση με το ΙΜΠΗΣ.
Α) Συνεργάζεται και ενημερώνει το ΙΜΠΗΣ την εκάστοτε Δημοτική Αρχή της Σαντορίνης;
Το ΙΜΠΗΣ από την ίδρυσή του έχει στενές σχέσεις και συνεργασία με όλες τις Δημοτικές Αρχές. Αν και η συστηματική χρηματοδότηση του ΙΜΠΗΣ ξεκίνησε από τη ΔΕΠΟΤΑΘ το 2006, επί Δημαρχίας του κου Άγγελου Ρούσου, τόσο ο Δήμος (παλαιότερα κοινότητα Θήρας), όσο και άλλοι φορείς του νησιού (π.χ. κοινότητα Οίας, με Πρόεδρο τον κο Γεώργιο Χάλαρη, ιδρυτικό μέλος και παλαιό μέλος του ΔΣ του ΙΜΠΗΣ) ενίσχυσαν και βοήθησαν το ΙΜΠΗΣ, και συνεργάστηκαν στενά μαζί του.
Στο ίδιο πλαίσιο, το ΙΜΠΗΣ από την πρώτη στιγμή ενημέρωσε τη νέα Δημοτική αρχή, έχοντας κατ’ επανάληψη συναντήσεις με τον Πρόεδρο της ΓΕΩΘΗΡΑ ΜΑΕ κο Αργυρό, ο οποίος και ορίστηκε από τον Δήμο ως αρμόδιος σύνδεσμος με το ΙΜΠΗΣ, αφού η ΓΕΩΘΗΡΑ το χρηματοδοτούσε. Σε συνεργασία με τη ΓΕΩΘΗΡΑ και τον Δήμο οργάνωσε τόσο την ετήσια γεωλογική εκδρομή το 2019, όσο και ενημερώσεις των κατοίκων τον Οκτώβριο του 2019 και τον Νοέμβριο 2021, ματαιώνοντας (πάντα σε συμφωνία με τη ΓΕΩΘΗΡΑ ΜΑΕ) εκδηλώσεις όταν αυτό ήταν απαραίτητο (λόγω COVID).
Σε όλες τις εκδηλώσεις και συνελεύσεις του προσκάλεσε εγγράφως τον Δήμαρχο Θήρας κο Σιγάλα, από την πρώτη εκδήλωση (Οκτώβριος 2019, αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του), μέχρι και την τελευταία (Νοέμβριος 2021).
Προσωπικά επικοινώνησα και επισκέφθηκα το Δημαρχείο Σαντορίνης κατ’ επανάληψη, με σκοπό να συναντήσω τον Δήμαρχο προσωπικά, χωρίς μέχρι σήμερα να καταστεί αυτό εφικτό.
Τέλος, το ΙΜΠΗΣ απέστειλε συνεχόμενες έγγραφες ενημερώσεις προς τον Δήμο Θήρας και τη ΓΕΩΘΗΡΑ ΜΑΕ για σωρεία θεμάτων που αφορούσαν το νησί. Τυπικό παράδειγμα ήταν η διάψευση και οργανωμένη αντίδραση στη φημολογία που αναπτύχθηκε για το σχέδιο ΤΑΛΩΣ στις αρχές του 2020, θέμα για το οποίο το ΙΜΠΗΣ στήριξε με συνεχείς ανακοινώσεις και δελτία τύπου την ορθή απόφαση για τη δημοσιοποίηση του σχεδίου (σχέδιο στο οποίο το ΙΜΠΗΣ συνέβαλε καθοριστικά), κάτι που αναγνώρισε o Δήμαρχος Θήρας, ευχαριστώντας το ΙΜΠΗΣ με δημόσια ανάρτησή του.
Β) Η Εθνική Ειδική Επιτροπή Παρακολούθησης του Ηφαιστείου της Σαντορίνης (ΕΕΕΠΗΣ) που ιδρύθηκε το 2012 είναι υπεύθυνη για την επιστημονική και επιχειρησιακή παρακολούθηση του ηφαιστείου της Σαντορίνης;
Η ΕΕΕΠΗΣ δημιουργήθηκε τον Φεβρουάριο του 2012 και λειτούργησε από τον Μάρτιο με ΦΕΚ του αρμόδιου Υπουργείου με στόχο να αντιμετωπίσει και να διαχειριστεί αποκλειστικά την ηφαιστειακή κρίση του 2011-2012 στη Σαντορίνη. Όμως:
- Ο εντοπισμός της κρίσης και σωρεία επίσημων (εμπιστευτικών) ενημερώσεων προς την πολιτεία (ΟΑΣΠ, Πολ. Προστασία, ΥΠΟΜΕΔΙ, κλπ.) έγιναν τον Φεβρουάριο και Μάρτιο του 2011 (ένα χρόνο πριν) αποκλειστικά από το μόνιμο σεισμολογικό και παλιρροιογραφικό-γεωφυσικό δίκτυο που λειτουργούσε το ΙΜΠΗΣ στη Σαντορίνη
- Η επιτροπή δημιουργήθηκε πολύ καθυστερημένα, μετά από ένα και παραπάνω έτος πιέσεων (εκ μέρους του ΙΜΠΗΣ και του Δήμου Θήρας) και λειτούργησε πρακτικά μετά το τέλος της κρίσης (Μάρτιος 2012)!
- Η επιτροπή, στην οποία προέδρευε ο τότε Πρόεδρος του ΟΑΣΠ κος Στυλιανίδης, έλαβε μία και μοναδική κρατική χρηματοδότηση (το 2012) την οποία και αξιοποίησε για να ενισχύσει τα δίκτυα παρακολούθησης (μόνιμα και προσωρινά) όλων των φορέων που είχαν κάποιον εξοπλισμό στη Σαντορίνη. Η ίδια η επιτροπή δεν ήταν υπεύθυνη για την παρακολούθηση (δεν είχε εξοπλισμό, δίκτυα, κλπ.), αλλά συγκέντρωνε και αξιολογούσε τα δεδομένα των επιστημονικών φορέων. Παράλληλα (και αυτό ήταν το πιο σημαντικό της έργο) συνέταξε την εκτίμηση ηφαιστειακής επικινδυνότητας Σαντορίνης, που αποτέλεσε τη ραχοκοκαλιά του σχεδίου ΤΑΛΩΣ.
- Το ΙΜΠΗΣ στήριξε την ΕΕΕΠΗΣ και το κύρος της, αλλά και προστάτεψε τη Σαντορίνη από την παραπληροφόρηση, όταν ΜΜΕ έσπερναν ανεύθυνες ειδήσεις για “κατεπείγουσα χρηματοδότηση” και ηφαίστειο σε “έκρυθμη” κατάσταση όταν δημιουργήθηκε η ΕΕΕΠΗΣ.
- Παρόλα τα πολλά μεταγενέστερα αιτήματα του ΟΑΣΠ, ο οποίος βοηθούσε και υποστήριζε τη λειτουργία της, η ΕΕΕΠΗΣ ποτέ δε χρηματοδοτήθηκε ξανά από το Ελληνικό Κράτος και η θητεία της έληξε το 2017, αφού δεν ανανεώθηκε από την Πολιτεία.
Γ) Η νέα επιτροπή που έχει συσταθεί από τον ΟΑΣΠ (Μόνιμη Επιστημονική Επιτροπή Παρακολούθησης Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου – ΜΕΕΠΕΗΤ) είναι υπεύθυνη για την επιστημονική και επιχειρησιακή παρακολούθηση του ηφαιστείου της Σαντορίνης;
Λόγω του κενού που δημιουργήθηκε από τη μη ύπαρξη φορέα παρακολούθησης του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου, αλλά και τη μη ύπαρξη κρατικού φορέα που να συντονίζει την αξιολόγηση του ηφαιστειακού κινδύνου, ο ΟΑΣΠ, που είναι ο σχετικά πλησιέστερος κρατικός φορέας (έστω και αν ασχολείται μόνο με τον σεισμικό κίνδυνο), πήρε την αξιέπαινη πρωτοβουλία να καλύψει το κενό αυτό (όσο αυτό είναι εφικτό). Έτσι συνέστησε τον Ιούνιο του 2020 τη Μόνιμη Επιστημονική Επιτροπή Παρακολούθησης Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου (ΜΕΕΠΕΗΤ). Η επιτροπή αυτή, στην οποία προεδρεύει ο Πρόεδρος του ΟΑΣΠ κος Λέκκας (και αντιπρόεδρος είναι ο συγγραφέας αυτού του κειμένου), έχει ως αποκλειστικό στόχο (αντιγράφω από τον κανονισμό της) “…τη γνωμοδότηση προς τον Ο.Α.Σ.Π. σε θέματα παρακολούθησης και αξιολόγησης του ηφαιστειακού κινδύνου στα κέντρα του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου, και των προτεινόμενων μέτρων προστασίας από ηφαιστειακές εκρήξεις και συνοδών τους φαινομένων (π.χ. σεισμών), με σκοπό τη μείωση της ηφαιστειακής διακινδύνευσης…”.
Άρα η ΜΕΕΠΕΗΤ:
- Δεν είναι αρμόδια για την ενόργανη παρακολούθηση κανενός ηφαιστείου (ούτε της Σαντορίνης), αφού δε διαθέτει (η ίδια) κανένα δίκτυο παρακολούθησης.
- Αξιοποιεί τα δεδομένα που της διαθέτουν οι διάφοροι επιστημονικοί φορείς [ΕΑΓΜΕ (πρώην ΙΓΜΕ), Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Κέντρα, κλπ.] για να γνωμοδοτεί προς το ΔΣ του ΟΑΣΠ για θέματα παρακολούθησης και διαχείρισης ηφαιστειακού κινδύνου.
- Δεν είναι σε θέση να χρηματοδοτήσει (προς το παρόν) καμία δράση βελτίωσης της παρακολούθησης ή έστω και συντήρησης των δικτύων του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου, αφού διαθέτει μηδενικό προϋπολογισμό λόγω και της πενιχρής κρατικής χρηματοδότησης του ΟΑΣΠ. Φυσικά όλοι ευελπιστούμε να αλλάξει αυτό στο μέλλον, και ο ΟΑΣΠ προσπαθεί συνεχώς να διασφαλίσει πόρους (π.χ. από την Πολιτική Προστασία), χωρίς κάτι τέτοιο να έχει γίνει μέχρι σήμερα.
Δ) Χρειάζεται το ΙΜΠΗΣ; Επαρκεί η παρακολούθηση π.χ. μόνο των σεισμών από το Ενιαίο Εθνικό Σεισμολογικό Δίκτυο;
Η απάντηση στο δεύτερο ερώτημα (και μάλιστα από έναν σεισμολόγο), είναι απλά ΟΧΙ. Και αυτό για δύο λόγους:
Α) Η παρακολούθηση στα ηφαίστεια πρέπει να είναι πολυπαραμετρική, δηλαδή να περιλαμβάνει διαφορετικά δίκτυα, δηλαδή σεισμολογικά, γεωδαιτικά, γεωφυσικά, γεωχημικά, κλπ. Έτσι το 2011 τα δίκτυα που χρηματοδοτούσε και λειτουργούσε το ΙΜΠΗΣ εντόπισαν έγκαιρα την έξαρση με όλα τα δίκτυα (σεισμικό, γεωδαιτικό, γεωφυσικό, κλπ.) και ενημέρωσε την Πολιτεία.
Β) Τα Εθνικά δίκτυα δεν εστιάζουν την προσοχή τους σε έναν τόπο, σε ένα ηφαίστειο ή σε μία περιοχή ή δεν εστιάζουν συνεχώς. Δεν έχουν συνεχόμενα και πλήρη δεδομένα και δεν παρατηρούν στην απαραίτητη κλίμακα και λεπτομέρεια έναν μόνο γεωκίνδυνο. Γι’ αυτό τον λόγο σε όλο τον κόσμο υπάρχουν στα σημαντικά ενεργά ηφαίστεια Ηφαιστειολογικά Παρατηρητήρια. Στη Σαντορίνη δεν υπάρχει τέτοιο κρατικό Ηφαιστειολογικό Παρατηρητήριο και τον ρόλο αυτό παίζουν εδώ και 27 έτη τα δίκτυα που ανήκουν (είναι ιδιοκτησία) ή έχουν παραχωρηθεί στο ΙΜΠΗΣ και το Παρατηρητήριο που έχει στήσει. Το EuroVolc αναγνωρίζει το Παρατηρητήριο του ΙΜΠΗΣ ως το de facto Ηφαιστειολογικό Παρατηρητήριο της Σαντορίνης.
Ε) Έχει το ΙΜΠΗΣ ένα τοπικό πολυπαραμετρικό δίκτυο; Υπάρχουν άλλα δίκτυα παρακολούθησης στη Σαντορίνη πέρα από του ΙΜΠΗΣ;
Το ΙΜΠΗΣ είναι ο μοναδικός φορέας που έχει στη Σαντορίνη:
- Το μεγαλύτερο και συνεχούς λειτουργίας σεισμολογικό δίκτυο στο νησί (από το 1994), εξασφαλίζοντας με μοναδικό τρόπο τη συνέχεια της σεισμολογικής παρακολούθησης
- Το μοναδικό δίκτυο γεωδαιτικής παρακολούθησης με τέσσερις (4) σταθμούς GNSS πραγματικού χρόνου
- Συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Διαστημική Εταιρεία για την παρακολούθηση της παραμόρφωσης του νησιωτικού συμπλέγματος από τους δορυφόρους Sentinel μέσω της υπηρεσίας SNAPPING
- Το μοναδικό μηχάνημα γεωχημικής παρακολούθησης (CO2) στη Νέα Καμένη
- Το μοναδικό δίκτυο υπόγειας και επίγειας θερμικής παρακολούθησης της Νέας Καμένης
- Είναι ο μοναδικός φορέας που πραγματοποιεί ετήσιες συστηματικές περιοδικές γεωχημικές μετρήσεις και έχει πραγματοποιήσει πολλές περιοδικές γεωδαιτικές μετρήσεις σε όλη τη διάρκεια της ύπαρξής του.
Προφανώς και πολλοί άλλοι φορείς έχουν αναπτύξει κατά καιρούς διάφορα προσωρινά και σπανιότερα μόνιμα δίκτυα στη Σαντορίνη. Έτσι όλα τα Πανεπιστήμια (ΕΚΠΑ, ΑΠΘ, Παν/μιο Πατρών, κλπ.) και ερευνητικά Κέντρα (Γεωδυναμικό Ινστιτούτο Αστεροσκοπείου) έχουν εγκαταστήσει προσωρινούς σεισμολογικούς και γεωδαιτικούς σταθμούς, και κάποιους (λίγους) μόνιμους σταθμούς. Όμως:
- Δεν υπάρχει κανένας φορέας που να έχει μόνιμους σταθμούς γεωφυσικής γεωχημικής-θερμικής παρακολούθησης του ηφαιστείου.
- Κανένας φορέας δεν κάνει περιοδικές, ετήσιες, συστηματικές γεωχημικές μετρήσεις.
- Δεν υπάρχει κανένας φορέας που να έχει δίκτυο γεωδαιτικής παρακολούθησης (δηλαδή αρκετούς σταθμούς GNSS, ώστε να βλέπουν την εσωτερική παραμόρφωση του νησιού π.χ. διόγκωση λόγω ανόδου μάγματος). Ο μόνος φορέας που είχε ένα μοναδικό μόνιμο γεωδαιτικό σταθμό GNSS είναι το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (σταθμός thir), ο οποίος είναι εκτός λειτουργίας εδώ και πάνω από 6 έτη, ενώ σταθμοί άλλων φορέων που λειτούργησαν εποχιακά (π.χ. ΕΜΠ, ΕΚΠΑ), δεν έχουν σήμερα συνεχή λειτουργία στη Σαντορίνη
- Η πλειονότητα των σεισμογράφων που λειτουργούν στη Σαντορίνη ανήκουν στο ΙΜΠΗΣ ή έχουν παραχωρηθεί για χρήση και αξιοποίηση από το ΙΜΠΗΣ, το οποίο έχει αναλάβει το κύριο μέρος της συντήρησης και υποστήριξής τους. Έτσι το ΙΜΠΗΣ συντηρεί και υποστηρίζει αυτή τη στιγμή 9 σεισμολογικούς σταθμούς (CMBO, THT1, THT2, THR2, THR3, THR5, THR6, THR8 και THR9), ενώ από 2 σταθμούς λειτουργούν το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο (THERA και SAP3) και το ΕΚΠΑ (SNT1 και SNT5), όπως φαίνεται στην ίδια την ιστοσελίδα του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου. Σημειώνω ότι οι πρόσθετοι σταθμοί STAX (του ΙΜΠΗΣ) και SNT3 (του ΕΚΠΑ) είναι εκτός λειτουργίας για πολύ μεγάλο διάστημα και πρακτικά θεωρούνται εκτός λειτουργίας.
Να επαναλάβω ότι ο λόγος που δεν υπάρχουν άλλα μόνιμα δίκτυα δεν είναι ένδειξη αδιαφορίας ή έλλειψης ενδιαφέροντος από τους άλλους επιστημονικούς φορείς, οι οποίοι διαθέτουν εξαιρετικούς συναδέλφους και επιστήμονες, που έχουν δουλέψει ερευνητικά και στη Σαντορίνη. Απλά η συνεχής συντήρηση ενός πολυπαραμετρικού μόνιμου δικτύου απαιτεί, πέρα από πόρους και στόχευση, και μία διεπιστημονική ομάδα, που ένα μόνο κέντρο ή ένας μόνο φορέας απλά δεν έχει. Επιπλέον, φορείς όπως π.χ. το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο είναι επιφορτισμένοι και με ένα τεράστιο επιχειρησιακό έργο (παρακολούθηση γενικής σεισμικότητας εκ μέρους του Ενιαίου Εθνικού Δικτύου Σεισμογράφων, στο οποίο συμμετέχουν και όλα τα Πανεπιστήμια), το οποίο αφορά όλη τη χώρα. Το έργο αυτό είναι απαιτητικό και σε οικονομικούς πόρους (που έχουν εξαφανιστεί με την κρίση), αλλά και σε ανθρώπινους, που και αυτοί πλέον λείπουν ή είναι δυσεύρετοι.
ΣΤ) Γιατί χρειάζεται το ΙΜΠΗΣ χρηματοδότηση; Τι την κάνει;
Η χρηματοδότηση του ΙΜΠΗΣ ήταν σποραδική μέχρι το 2006, οπότε και άρχισε η συστηματική χρηματοδότησή του από τη ΔΕΠΟΤΑΘ-ΓΕΩΘΗΡΑ μέχρι και το 2019. Το διάστημα 2011-2019 η ετήσια χρηματοδότηση του ΙΜΠΗΣ ήταν 40.000 ευρώ, τα οποία κάλυπταν όλες τις ανάγκες του Παρατηρητηρίου. Αυτές είναι (ενδεικτικά):
- Αγορά εξοπλισμού: Οι περισσότεροι σεισμογράφοι, πλακέτες ψηφιοποίησης σεισμικού σήματος, όλοι οι νέοι γεωδαιτικοί σταθμοί GNSS, ο σταθμός CO2, όλοι οι παλιρροιογράφοι, οι ασύρματες ζεύξεις και κεραίες, οι δικτυακοί δρομολογητές (ενσύρματοι και GSM), τα ηλιακά πάνελ, τα τροφοδοτικά, οι μικροϋπολογιστές που είναι σε κάθε γεωδαιτικό σταθμό για τον έλεγχο και ρύθμιση, έχουν αγοραστεί από το ΙΜΠΗΣ. Να σημειωθεί ότι τμήμα του εξοπλισμού έχει παραχωρηθεί για χρήση στο ΙΜΠΗΣ από άλλους φορείς (Εργ. Γεωφυσικής ΑΠΘ, ΕΑΓΜΕ/ΙΓΜΕ, ΕΛΜΕΠΑ, κλπ.)
- Συντήρηση εξοπλισμού: Η Σαντορίνη είναι από τα πιο απαιτητικά μέρη της Ελλάδας, αφού λόγω του ηφαιστειακού περιβάλλοντος (ιδίως στη Νέα Καμένη) προκαλεί πολύ μεγάλες θερμοκρασιακές μεταβολές στα μηχανήματα. Ταυτόχρονα η παρουσία της θάλασσας, του χημισμού των θερμών πηγών, της ομίχλης και των χειμερινών καταιγίδων και του αέρα, οι συχνές διακοπές ρεύματος και η ηφαιστειακή σκόνη οδηγούν σε πολλές και συχνές βλάβες, που θέτουν εκτός λειτουργίας τμήμα του δικτύου, το οποίο απαιτεί συνεχή επίβλεψη και συντήρηση. Πολλά όργανα έχουν αντικατασταθεί και αγοραστεί ή παραχωρηθεί από άλλους φορείς 2 και 3 φορές, ενώ πολλές επισκευές γίνονται (με υψηλό κόστος) στο εξωτερικό. Το ΙΜΠΗΣ χρησιμοποιεί τόσο τοπική (πρώτου επιπέδου) υποστήριξη από ειδική τεχνική εταιρεία, όσο και πραγματοποιεί συνεχή ταξίδια επιστημόνων και τεχνικών για επισκευές, αναβαθμίσεις, μετακινήσεις, κλπ. του δικτύου παρακολούθησης, με εξαιρετικά υψηλό κόστος.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το ΙΜΠΗΣ πολύ συχνά συντηρεί και υποστηρίζει εξοπλισμό που ανήκει σε άλλους φορείς, στην προσπάθειά του να βοηθήσει την ολοκληρωμένη παρακολούθηση του ηφαιστείου. Για παράδειγμα, προσωπικά έχω επέμβει και αποκαταστήσει τη λειτουργία σεισμολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στη Θηρασιά, του ΟΑΣΠ-ΙΤΣΑΚ στα Φηρά, κλπ. - Τηλεπικοινωνιακά και διαχειριστικά τέλη: Τα δεδομένα των δικτύων αναμεταδίδονται μέσα από γραμμές δικτυακής τηλεφωνίας (ADSL), δορυφορικών ζεύξεων, κινητής τηλεφωνίας, για τα οποία το ΙΜΠΗΣ καταβάλλει μηνιαία τέλη, όπως και κάθε άλλο απαραίτητο κόστος για τη συντήρηση και παρουσίαση της υποδομής (ιστοσελίδα, κλπ.). Μετά από 25 έτη φιλοξενίας στο συνεδριακό κέντρο του Π. Νομικού, το Παρατηρητήριο μεταφέρθηκε σε νέο, πιο κατάλληλο και αυτόνομο χώρο, για τον οποίο καταβάλλει ενοίκιο. Για όλες τις δαπάνες το ΙΜΠΗΣ έχει διαφανή οικονομική χρήση προς τα μέλη του και τη ΓΕΩΘΗΡΑ, με επίσημη λογιστική διαχείριση.
Ζ) Και πώς κάνει το ΙΜΠΗΣ όλη την ανάλυση των δεδομένων και τη συντήρηση των δικτύων;
Για να καλύψει τις ανάγκες του Παρατηρητηρίου, το ΙΜΠΗΣ χρησιμοποιεί τη βοήθεια πολλών φορέων που ενισχύουν το ΙΜΠΗΣ με όργανα, εξοπλισμό και κυρίως επιστημονικό προσωπικό, το οποίο δουλεύει εντελώς δωρεάν και εθελοντικά. Έτσι ενδεικτικά:
1) Η ανάλυση των σεισμών, πέρα από αυτή που γίνεται στο πλαίσιο του Ενιαίου Εθνικού Δικτύου Σεισμογράφων, γίνεται εξειδικευμένα από 3 μόνιμους διδάκτορες Σεισμολογίας βαθμίδας ΕΔΙΠ, του Δρ. Δ. Βαμβακάρη, της Δρ. Ε. Καραγιάννη και της Δρ. Χ. Βεντούζη, που εργάζονται στον Σεισμολογικό Σταθμό του ΑΠΘ, ενώ σημαντική βοήθεια προσφέρουν και άλλοι σεισμολόγοι όπως ο Φίλιππος Βαλλιανάτος, Καθηγητής του ΕΚΠΑ και Πρόεδρος του Ινστιτούτου Φυσ. Καταστροφών του ΕΛΜΕΠΑ που μας έχει παραχωρήσει τον σεισμογράφο THT2, ο Δρ. Χ. Παπαϊωάννου του ΟΑΣΠ-ΙΤΣΑΚ που μας παραχώρησε και εγκαταστήσαμε τον σταθμό SFIR για το ΙΤΣΑΚ, και άλλοι. Η συντήρηση των σεισμογράφων γίνεται κυρίως από τον τεχνικό κ. Α. Καραμεσίνη.
2) Η ανάλυση των γεωδαιτικών δεδομένων και ο υπολογισμός των παραμορφώσεων γίνεται σε πραγματικό χρόνο από τον Καθηγητή κ. Χ. Πικριδά του Τμ. Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του ΑΠΘ, μαζί με τους υπ. Διδάκτορές του, ο οποίος και εγκατέστησε (μαζί με άλλα μέλη του ΙΜΠΗΣ) και το νέο γεωδαιτικό δίκτυο παρακολούθησης. Το προηγούμενο δίκτυο παρακολούθησης είχε στηθεί και υποστηριχθεί-αναλυθεί από τον (σήμερα Ομότιμο) Καθηγητή του Πανεπιστημίου Πατρών κ. Σ. Στείρο, με τη συνεργασία του κ. A. Newman του Georgia Tech.
3) Η ανάλυση των δεδομένων του μόνιμου σταθμού CO2 και των περιοδικών μετρήσεων CO2, καθώς και αυτών της συνεχούς και περιοδικής θερμικής παρακολούθησης, γινόταν και γίνεται από το ΙΓΜΕ/ΕΑΓΜΕ με συντονισμό του Δρ. Βουγιουκαλάκη, ενώ οι περιοδικές, ετήσιες γεωχημικές αναλύσεις στις ατμίδες-θερμίδες της Ν. Καμένης γίνονται με τη συνεργασία του ΕΑΓΜΕ (πρώην ΙΓΜΕ) με τον Καθηγητή Orlando Vaseli και την ομάδα του από το Παν/μιο της Φλωρεντίας.
4) Οι αναλύσεις των δεδομένων Sentinel της ESA από την πλατφόρμα SNAPPING γίνονται από τον Επικ. Καθηγητή του ΑΠΘ κ. Μ. Φουμέλη και την Δρ. Έλενα Παπαγεωργίου
5) Το δίκτυο των παλιρροιογράφων και θερμομέτρων θάλασσας κατασκευάστηκε, στήθηκε και συντηρήθηκε από τον Καθηγητή Θεόδωρο Λαόπουλο του ΑΠΘ και την ομάδα του.
Όλοι οι παραπάνω εργάζονταν και εργάζονται με μοναδικό κίνητρο το ενδιαφέρον και την αγάπη τους προς τη Σαντορίνη.
Πάνω από όλα, το δίκτυο συντηρήθηκε από την μεγάλη ομάδα των Σαντορινιών φίλων του ΙΜΠΗΣ που δούλεψαν και δουλεύουν και υποστηρίζουν τη λειτουργία του δικτύου, φιλοξενούν μηχανήματα, παρέχουν ρεύμα και γραμμές σύνδεσης και χώρο και μας στηρίζουν: Τους λεμβούχους (και κυρίως την οικογένεια Κανακάρη) που μας μεταφέρουν δωρεάν χειμώνα-καλοκαίρι στις Καμένες για συντηρήσεις, το τελεφερίκ που μας ανεβοκατεβάζει δωρεάν και μας αποθηκεύει όποτε χρειάζεται όργανα και ηλιακά, τους κοινοτάρχες και δημάρχους που μας στήριξαν διαχρονικά, τα ιστορικά στελέχη όπως τον Γιάννη Κοτιάδη που κάθε μέρα για 10 και πλέον έτη άλλαζε τα τύμπανα του αναλογικού σεισμολογικού δικτύου στον Προφήτη Ηλία, τους συνεργάτες της εταιρείας ΙΡΙΣ που μας υποστηρίζουν κάνοντας την πρώτη τεχνική επέμβαση και επισκευή σε όλους τους σταθμούς, το Μανώλη με το φορτηγό στη Θηρασιά που μας πηγαινοφέρνει και βοηθάει με το σταθμό της Κεράς, τον Κώστα, τη Λίλα και την Ελένη Κωσταντινίδη που μας κάνουμε να νοιώθουμε σαν το σπίτι μας, το Μπελλώνειο Πολιτιστικό Κέντρο και το προσωπικό του που μας φιλοξενούν πάντοτε σε κάθε εκδήλωση, τον Λουκά και Κώστα Πελεκάνο που μας στήριξαν στην κρίση του 2011-2012 και φιλοξενούν το σεισμολογικό σταθμό THT1, τους πιλότους του Αεροπορικού Αποσπάσματος Σαντορίνης που μας βοήθησαν με τις εγκαταστάσεις σεισμογράφων σε Άνυδρο και Χριστιανά στο πείραμα PROTEUS, τον Μανώλη Μενδρινό που διέθεσε το King Thiras για να το κάνουμε πραγματικό εργαστήριο για το ίδιο πείραμα, τη Δ/νση Φάρων και τους Φαροφύλακες που φιλοξενούν τον σεισμολογικό σταθμό THR9, την Αφαλάτωση που φιλοξενεί το γεωδαιτικό σταθμό AFAL, το Santo Wines που φιλοξενεί τον γεωδαιτικό σταθμό SANTO, το Νεκτάριο Συρίγο και το ΚΕΠ Θηρασιάς που φιλοξενούν τον γεωδαιτικό σταθμό ΚΕP, τον Ηλία Φύτρο που μας φιλοξενεί διαχρονικά στον Προφήτη Ηλία, τον Αρτέμιο Μπελώνια που φιλοξενεί τον σεισμολογικό σταθμό THR2 στον Άγιο Αρτέμιο, τον Μιχάλη Δεναξά που φιλοξένησε σεισμογράφο στον Άγιο Εφραίμ, την οικογένεια Νομικού που έκανε το συνεδριακό Κέντρο Π. Νομικού σπίτι του Παρατηρητηρίου για σχεδόν 25 έτη, τα μέλη του ΔΣ του ΙΜΠΗΣ από τη Σαντορίνη, τα απλά μέλη ΙΜΠΗΣ από το νησί, αλλά και τους πολίτες που έρχονται χρόνια στις εκδηλώσεις μας, και φυσικά ένα σωρό άλλους που σίγουρα τους ξεχνάω. Και φυσικά τον ομότιμό μας Πρόεδρο και επίτιμο Δημότη Θήρας, Μιχάλη Φυτίκα, που μας έκανε να αγαπήσουμε το νησί…
Είμαι σίγουρος ότι κανένας δεν επιδιώκει την ένταση και την παραπληροφόρηση, και ελπίζω τα παραπάνω στοιχεία να απάντησαν σε κάποια από τα ερωτήματα των κατοίκων του νησιού. Το ΙΜΠΗΣ θα συνεχίσει να τείνει χείρα φιλίας και συνεργασίας σε όλους τους κατοίκους και τις αρχές της Σαντορίνης. Παράλληλα θα προσπαθήσει, με κάθε μέσο και τρόπο, να παρέχει, για όσο καιρό του επιτρέψουν οι οικονομικές του δυνατότητες, τις υπηρεσίες του στη Σαντορίνη, με την εξασφάλιση της λειτουργίας όλων των δικτύων παρακολούθησης και την υπεύθυνη τεκμηριωμένη ενημέρωση των κατοίκων και των αρχών.
Ο Γεν. Γραμματέας του Δ.Σ. του ΙΜΠΗΣ
Κ. Παπαζάχος
Πρόεδρος Τμ. Γεωλογίας ΑΠΘ
